مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «رسالت تشیع در دنیای امروز» تالیف محمدحسین طباطبایی، شامل گفت‌ و گوى علامه طباطبائى با پروفسور «هانرى کربن» در سال 1340 ش، است که به کوشش استاد سید هادى خسروشاهى در سال 1370 ش، براى چاپ آماده و منتشر شد. کتاب، در راستاى اصل وحدت اسلامى و براى معرفى جامعه تشیع به جهان تسنن و تمامى انسان‌ هاى خواهان حقیقت مى‌ باشد. مباحث کتاب شامل: راه های ارشاد انسان، آثار و نتایج حلول کلیسا، معاد شناسی از نظر شیعه، پیدایش سیر معنوی و عرفان و سایر مباحث معرفتی می باشد. هم چنین در انتهای کتاب توضیحاتی از جانب تنظیم کنندگان کتاب نیز داده شده است که شامل مطالب اعتقادی، تاریخی و... می باشد.

---

‫اين تحقيق در پنج فصل به موضوع رستاخيز از ديدگاه يهوديت، مسيحيت و اسلام پرداخته و نقاط اشتراک و افتراق اين اديان را در باره معاد بيان کرده است. در عهد عتيق و اسفار پنج گانه موسي عليه السلام، عبارات واضحي در باره حيات اخروي يافت نمي‌شود. تنها در عهد عتيق در چند مورد به موضوع رستاخير اشاره شده است که آن هم به معناي عاقبت دنيوي است، نه آخرت اصطلاحي. اما در دوره‌هاي بعد، به ويژه در ادبيات مکاشفه‌اي يهودي، اين موضوع در ابعاد گسترده‌اي مطرح شده است. برخي معتقدند که انديشه معادباوري در يهوديت، متأثر از آموزه‌هاي مصريان، ايرانيان و يونانيان است. نويسنده نوشته‌هاي يهوديانِ معتقد به معاد را گردآوري و ابعاد مختلف آن را بيان کرده و نتيجه گرفته است که انديشه معاد باوري در ميان يهوديان نيز پذيرفته شده است. معاد نزد يهوديان دو جنبه دارد: يکي جنبه اين جهاني و ديگري جنبه آن جهاني. جنبه نخست اينکه به اعتقاد آنان، «ماشِيح» فرستاده خداست که يک دوره جديد را روي زمين آغاز مي‌کند. در آن دوره همه بشر خدا را عبادت مي‌کنند و صلح جهاني برپا مي‌شود و با شروع اين دوران، پايان تاريخ بشر محقق خواهد شد. جنبه ديگرِ معاد بعد از ظهور مسيحا رخ مي‌نمايد که همه انسان‌ها زنده مي‌شوند و هرکس جزاي اعمال خود را خواهد ديد. در مسيحيت، معاد به مراتب بيشتر از يهوديت مورد توجه بوده است. فرجام‌شناسي مسيحي با ظهور عيسي عليه السلام، در درجه اول در آسمان با قدرت و شکوه زيادي خواهد بود و در مرحله بعد با فاصله تقريبا هزار سال ظهور او در زمين رخ خواهد داد. در واقع رستاخيز مردگان و داوري نهايي در اين مرحله انجام مي‌گيرد. معاد در انديشه اسلامي از اهميت فراواني برخوردار است و به معناي اين است که همه انسان‌ها پس از مرگ، به جهان ديگري مي‌روند و در دادگاه عدل الهي حاضر خواهند شد. نگارنده همچنين موضوع شفاعت، بهشت و جهنم را در متون ديني اين اديان مطالعه کرده است. وي در پايان نتيجه مي‌گيرد که هر سه دين الهي معتقد به معاد و مسائل پيرامون آن هستند. البته مطالب در باره معاد در همه اديان، به يک شکل بيان نشده است.

---

---

---

---

‫«نگاهی به حشر و معاد از منظر قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان» موضوع این پژوهش است که با مبنای قرآنی نگاشته شده است. با دقت در قرآن درمی یابیم همه شبهات منکران معاد عدم العلم به معاد است نه علم به عدم آن. با وجود استبعاد و استنکار منکران معاد، حکمت خدا و عدل الهی در کنار قدرت و علم نامتناهی او ضرورت معاد را اثبات می نماید. از اولین مراحل قیامت حشر موجودات است، بر اساس آیه «وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً» تک تک افراد انسان و طبق آیه «يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آياتي‏ وَ يُنْذِرُونَكُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا» همه افراد جن با بروز قیامت برانگیخته می شوند ولی حشر حیوانات، جمادات و نباتات مورد اختلاف است. از آن جهت که برخی آیات مانند «إِنَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُه» اعاده و بازگشت همه هستی را به خدا می داند و ظاهرِ بازگشت، پس از برچیده شدن نظام کنونی حاکم بر دنیاست؛ بُعدی در حشر همه موجودات از حیث وجودی نمی ماند. به طور عادی سالیان سال از مرگ دنیوی موجودات تا محشر می گذرد، موجودات از مرگ دنیوی خود تا آغاز قیامت و برپایی صحنه محشر در عالم برزخ هستند. مراد ازعالم برزخ، عالم پس از دنیا و قبل از قیامت است و گاهی از آن به عالم قبر تعبیر می شود. در هنگام وقوع قیامت؛ نظام کنونی با حفظ تمام هویت خود به نظام اخروی تبدیل می گردد. به عبارتی با نفخ صور اول همگان می میرند و نظام کنونی از بین می رود و با نفخ صور دوم همگان زنده می شوند و در میان دو نفخه نظام کنونی به نظام اخروی تبدیل می گردد. در آن نظام جدید همه موجودات به لحاظ حقیقت و هویت، عینِ موجود دنیوی خویش و به لحاظ بدن و قالب، مثل موجود دنیوی خود هستند. چون همه چیز به سوی خدا باز می گردد، باید عامل وحدت موجود دنیوی با موجود اخروی در همه موجودات وجود داشته باشد. ظاهراً عامل وحدت «وجه الله» و تجلّی خدا در موجودات است «فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ» و این تجلّی خداست که در همه حال حتی با برچیده شدن نظام کنونی ثابت است « كُلُّ شَيْ‏ءٍ هالِكٌ إِلاَّ وَجْهَهُ». واژگان کلیدی : انسان، حشر، معاد، وجه الله، شهادت، قبر، قیامت، روح، بدن، تبدیل

‫مباحث مربوط به معاد مانند ساير اصول اعتقادي، در روايات ائمه اطهار? به تفصيل بررسي شده است. اين پژوهش، در صدد بررسي روشهاي استدلال آن حضرات? در اثبات اصل معاد و مسائل مربوط به آن است. در اين پژوهش، پس از کليات، انواع استدلال و روشهاي استدلال ائمه? در اثبات اصل معاد، در اثبات کيفيت و چگونگي معاد، در لزوم و کيفيت ثواب و عقاب و در اثبات و کيفيت بهشت و جهنم در شش فصل ارائه شده است. ائمه? در اثبات معاد، از روش عقلي، عقلي- نقلي، و نقلي بهره بردهاند. موارد استدلال ائمه? با بهرهگيري از روش عقلي براي اثبات اصل معاد عبارت است از: اثبات ضرورت معاد از راه غايتمندي دنيا، اثبات امکان وقوع معاد از راه توانايي خداوند بر آفرينش دوباره انسان، و اثبات امکان وقوع معاد از راه تمثيل. براي بهرهگيري از روش عقلي- نقلي، ميتوان به اثبات امکان وقوع معاد از راه گزارش مخبر صادق به وقوع آن و اثبات امکان وقوع معاد از راه انکارناپذيري آن اشاره کرد. براي روش نقلي استدلال، ميتوان به اثبات امکان وقوع معاد از راه ارائه نمونههاي عيني و تاريخي زندهشدن دوباره انسان و اثبات امکان وقوع معاد از راه استدلال جدلي قرآن اشاره کرد. اثبات معاد جسماني- روحاني از راه برهان عدل الهي، از راه پاسخ به شبهه آکل و مأکول و از راه تمثيل، موارد روش عقلي ائمه? در اثبات کيفيت و چگونگي معاد است. در روش نقلي، ميتوان به اثبات معاد جسماني- روحاني از راه ارائه نمونه تاريخي و از راه مطلق بودن قدرت خداوند اشاره نمود. استدلال براي لزوم و کيفيت ثواب و عقاب از راه برهان عدل الهي و قاعده قبح خلف وعده، روش عقلي استدلال ائمه? است. بيان نعمتهاي مادي و معنوي بهشت در روايات، روش نقلي است. در پايان، اثبات و کيفيت بهشت و جهنم در دو گفتار روش عقلي و نقلي بيان شده است.

---