مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

آدمی همواره در پی یافتن راز آفرینش خود و بلکه هستی بوده است و این مهم‌ترین و ریشه‌ای‌ترین مسأله بشری است. پژوهش حاضر به بررسی معنای زندگی بر مبنای اعتقاد به فطرت، توحید، دنیا، معاد و مرگ‌آگاهی پرداخته و سعی بر این داشته است که معنای زندگی را در هندسه معرفتی امام علی a ترسیم و تبیین کند، که انسان در این راستا جهان هستی را هدفمند می‌یابد. در این رابطه نظریه‌ها و مکاتب مختلف دیدگاه‌های گوناگون اما ناقصی درباره معنای زندگی مطرح کرده‌اند. لذا پرداختن به این مقوله از منظر اسلام به عنوان جامع‌ترین و کامل‌ترین دین الهی ضروری است. در این نوشتار پس از کلیات تحقیق و نیز گزارش از عمده بحث‌های مطرح در معنای زندگی، به بررسی ارتباط خدا و آخرت با معنای زندگی در کلام امام علی a و آثار معنای زندگی می‌پردازیم. این پایان‌نامه در چهار فصل اصلی به تبیین مسأله معنای زندگی در کلام آن حضرت و با روشی تحلیلی-توصیفی و با جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از نهج‌البلاغه، احادیث و آیات قرآن به تبیین این مهم پرداخته است. معنای زندگی انسان در این جهان، سعادتی است که در پرتو رسیدن به خداوند محقق می‌شود. از سوی دیگر در پرتو هدفمند شدن زندگی، حیات بشر صاحب ارزش شده و به دنبال آن، کمالات، فضائل و اخلاقیات معنی و مفهوم پیدا می‌کند و انسان از پوچی و سرگردانی و بحرانِ بی معناییِ زندگی خود خارج می‌شود. در مجموع به این نتیجه رسیده شده است که از نگاه حضرت امیر a پوچیِ زندگی و حیات، امری کاملاً باطل است، بلکه زندگی و خلقت، هدفدار بوده و تنها در پرتو دو اصل اساسی توحید و مبدأ و معاد هستی، معنا می‌یابد. و این معنا، واحد، کشفی و همگانی است و راه رسیدن به آن نیز اصلاح نگرش خود، نسبت به انسان و جهان و دنیاست. فعلیت معناداری زندگی نیز به تعبد دینی وابستگی کامل داشته و چنین معنای واقعی، تکوینی و الهی‌ای است که مجموعه کاملی از آثار مورد نظر را به ارمغان می‌آورد.

مسئله اصلی و محوری در این پژوهش، تبیین دیدگاه ملاصدرا پیرامون موضوع احیاء در عالم آخرت و تفاوت آن در عالم دنیاست. روشن است که این موضوع، مقدمه و پیش‌نیاز موضوع معاد جسمانی است و اگر از جانب ملاصدرا پاسخ منطقی به نقد ناقدین داده شود، بسیاری از مشکلات موضوع معاد جسمانی نیز برطرف خواهد شد. با توجه به اینکه محور اصلی انتقادات وارده بر ملاصدرا، عدم انطباق نظریه احیاء ایشان با آیات قرآنی است، لذا پژوهش حاضر، ضمن بیان انتقادات به مقایسه احیاء در آیات کریمه قرآن و دیدگاه ملاصدرا پرداخته و در نهایت به این نتیجه رهنمون شده است که تحلیل عقلانی از احیاء در عالم آخرت، عود ارواح به ابدان و معاد جسمانی ملاصدرا کاملاً مطابق با آیات قرآن کریم است.