مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «اسئلة یوسفیة (جدال اندیشگی تفکر شیعه اصولی با اخباری)» نوشته رسول جعفریان، مشتمل بر 12 نامه میر یوسف علی استرآبادی و پاسخ شهید قاضی نور‌ الله شوشتری به نامه‌ های وی درباره‌ علم پیامبر و امامان علیهم السلام است اما به اطلاعات تاریخی قابل ملاحظه‌ ای نیز اشاره می‌ کند که برای شناخت پاره‌ ای از مسائل مربوط به تاریخ شیعه سودمند است. البته قاضی نور‌ الله شوشتری به نامه‌ دوازدهم میر یوسف علی استرآبادی جواب نمی‌ دهد. علت را در مقدمه‌ مصحح یا خود کتاب جویا شوید. کتاب حاضر را باید جدال فکری دو مکتب کلامی شیعه یعنی اصولی و اخباری دانست. در یک طرف این گفتگوی جدلی، علمی و بسیار فنی و دقیق، میر یوسف علی استرآبادی – نماینده‌ تشیع اعتدالی- قرار دارد و در سوی دیگر این میدان مناظره، شهید قاضی نور‌ الله شوشتری- عالم شیعی ‌اخباری متمایل به غلوّ است. جالب این‌ که هر دو‌ی ایشان در دهه‌ های پایانی قرن 10 و دو دهه‌ اول قرن 11 هجری قمری در هند و به طور عمده در شهر آگره می‌ زیستند. از مشخصات این مکاتبات می‌ توان به نخستین استدلال‌‌ ها و پاسخ‌ ها، انتقاد قاضی از ضعف منابع استرآبادی، خطبه‌ البیان و غالیان، قرآن محک زر‌ها‌ی ناقص، آثار صوفیه و استفاده از آنها، شدت گرفتن بحث و انتقاد، متهم کردن قاضی به ترک تقیه در بلاد هند، علت شهادت شهید ثانی و ادامه‌ بحث درباره‌ تقیه، ادامه‌ بحث‌ ها و برخی گزارش‌ های تاریخی اشاره نمود.

کتاب «المسيحیة» نوشته احمد شلبی، دومین کتاب از مجموعه مقایسه و بررسی ادیان است که به بررسی دین مسیحیت، مسیحیان و به طور کلی عقاید مسیحیان پرداخته است. دین مسیحیت یک آیین یکتاپرستانه تثلیثی است که بر آموزه‌ ها و سخنان (مسیح و پولس) استوار گشته‌ است. آموزه‌ هایی چون تثلیث، مرگ خداوند به عنوان کفارهٔ گناهان، تعمید آب و روح القدس از باورهای بنیادین این آیین هستند. این کتاب در واقع دایرة المعارفی است درباره دین مسیحیت، مسیحیان و آموزه ها و عقاید آنان. در این کتاب بعد از توضیح مفصلی درباره دین یهود به اشهر الاتجاهات حول المسیح و المسیحیة پرداخته شده است. سپس مسیح و مسیحیت در نظر مسلمانان شامل ذکریا، یحیی، یوسف، مریم بنت عمران آمده است. در ادامه مقولاتی چون روح، مریم عذرا، تولد حضرت عیسی، قوم بنی اسرائیل قبل از نبوت حضرت عیسی، نبوت حضرت عیسی و معجزات وی، یهودیان و مسیح آمده است. سرگذشتی از حضرت مسیح پس از پیامبری و خیانتی که به وی شد، عروج حضرت به آسمان ها از دیگر مطالبی است که در این کتاب آمده است. در ادامه تفصیل القول عن المسیحیة فی نظر المسلمین و المسیح و المسیحیة فی نظر المسیحیین آمده، خرافات و وضع کنونی مسیحیان هم از دیگر مطالب این کتاب است. باید افزود بحث مفصلی در باره پولس در این کتاب شده است. وی از مهمترین مبلغان مسیحیت و بنیانگذار الهیات و خداشناسی این آئین بود؛ بر خلاف حواریون، پولس هرگز با عیسی دیدار مستقیم نداشته است؛ با این حال این پولس بود که مسیحیت را از یهودیت جدا ساخت، همچون دینی جداگانه. در کتاب اعمال رسولان، پولس پیشوای نصاری (غیر یهودیان) و حواریون پیشوای مسیحیان خوانده شده‌ اند. از دیگر مطالبی که در این کتاب آمده می توان به حواریون، اناجیل مهم و انجیل یوحنا، انجیل متی، مرقص، لوقا و غیره اشاره کرد.

کتاب «المسیح، عیسی بن مریم فی القرآن الکریم» نوشته محمد رامز عبدالفتاح عزیزی است. در کتاب مقدس مسلمانان، قرآن کریم، سرگذشت برخی از پیامبران الهی ذکر گردیده، از آن جمله است؛ سرگذشت زندگی حضرت عیسی (ع) که موضوع این کتاب نیز می باشد. خداوند در آیات بسیاری از قرآن نام حضرت عیسی (ع) و همچینن مادر بزرگوارشان حضرت مریم (س) را آورده است که از میان موضوعات می توان به نحوه تولد ایشان، معجزات حضرت، حواریون، چرا عیسی کلمه نامیده شد، زنده بودن حضرت، داستان صلیب، درخواست مائده آسمانی، اسوه بودن حضرت مریم، کودکی و کرامات حضرت مریم و... اشاره کرد. در کتاب ابتدا به تفسیر آیاتی از سوره آل عمران درباره حضرت عیسی مسیح پرداخته است که در آن داستان حضرت مریم و ولادت عیسی را بیان کرده است. سپس به نزول حضرت عیسی در آخر الزمان و حقیقت معراج وی پرداخته است. سپس به سوره نساء و آیات پیرامون حضرت پرداخته و آیات را تفسیر کرده و بعد آن سوره مائده را نیز به همین ترتیب نقد و بررسی کرده است. در چهارمین گام سوره مریم و قصه ولادت حضرت عیسی را نقل کرده و آنگاه به سوره بقره پرداخته است. در این بخش معجزات حضرت عیسی را برشمرده و تکفیر یهود و نصاری را بررسی کرده. سوره توبه، زخرف، حدید، صف، .. از دیگر سور قرآنی هستند که در این کتاب به آن پرداخته شده است.

کتاب «نزول عیسی ابن مریم آخرالزمان» نوشته جلال الدین عبدالرحمن سیوطی است. قرآن اگرچه باور تاریخی یهودی ـ مسیحی مربوط به مصلوب شدن حضرت عیسی را رد می کند اما اعتقاد مسیحیان به عروج عیسی به آسمان در آیه 55 سوره آل عمران را تأیید می کند. این کتاب نیز درباره نزول و رجعت حضرت عیسی در آخر الزمان و هنگام ظهور قائم آل محمد (عج) است. بخش اول آن با دوران زندگی سیوطی شروع می شود و حالت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوران سیوطی را بیان می کند. در این بخش به زمان تولد، وفات سیوطی، اساتید و کتاب های ایشان و همچنین شاگردان و افرادی که با او هم دوره بودند اشاره شده است. اما قسمت دوم کتاب پیرامون نزول عیسی بن مریم (ع) در آخرالزمان می باشد که در این بخش به عناوینی از قبیل اینکه حضرت عیسی (ع) به چه چیزی حکم می کند، چگونگی حکم عیسی (ع) در میان امت پیامبر، راه های چگونگی حکم حضرت عیسی (ع)، آیا به حضرت عیسی (ع) به طور حقیقی وحی می شود یا الهام، بطلان این سخن که بعد از پیامبر (ص) جبرئیل به سوی زمین نازل نمی شود، چگونگی حکم عیسی (ع) در تقسیم اموال بیت المال، ثبوت نماز حضرت عیسی (ع) پشت سر حضرت مهدی (عج)، احادیث و آثاری که پیرامون موضوع در کتاب ذکر شده و منابع تحقیق این کتاب بیان شده است.