جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرورش ايدة «علوم انساني اسلامي» به‌سبب کثرت بي‌باوران به علوم انساني اسلامي، بي‌نياز از نقد ديدگاه مخالفان نيست. ازاين‌رو اين تحقيق ديدگاه عبدالکريم سروش، يکي از مشهورترين مخالفان علم ديني را براساس انديشه علامه مصباح يزدي نقادي کرده و هدف از آن، تبيين نقاط ضعف استدلال‌هاي اوست. اطلاعات لازم براي تحقيق حاضر با روش کتابخانه‌اي گردآوري و با روش تحليل منطقي بررسي ‌گرديده است. سروش در استدلال اصلي خويش کوشيده است از طريق بررسي موضوع، هدف و روش علم، امتناع علم اجتماعي اسلامي را نتيجه بگيريد. اما بررسي موضوع علوم اجتماعي از وجود عناصر «آگاهي» و «اراده» در آن خبر مي‌دهد و اين کار تقسيم موضوع اين علوم را به «اسلامي» و «غيراسلامي» ممکن مي‌سازد. همچنين امکان دخالت ارزش‌ها در تعيين اهداف اين علوم نيز امکان تقسيم اين علوم را به اسلامي و غيراسلامي اثبات مي‌کند. از سوي ديگر، امکان شکل‌گيري روش‌هايي که از منابع اسلامي بهره مي‌برند ثبوتاً و اثباتاً نظرية «امتناع علوم اسلامي» را رد و «امکان علوم اسلامي» را اثبات مي‌نمايد.

ترجمه ماشینی: ترویج اسلام به عنوان مدافع حقوق بشر با مشکلاتی همراه است. مدافعان حقوق بشر به راحتی به شکست های بشردوستانه متعددی که به نام اسلام انجام شده است اشاره خواهند کرد. در «حقوق خدا»، ایرنه اوه به حقوق بشر و اسلام به عنوان یک موضوع دینی و نه سیاسی یا حقوقی نگاه می کند و از سه تن از علمای محترم اسلام استفاده می کند تا طیف وسیعی از دیدگاه ها را ارائه دهد که مفروضات ما را در مورد نقش دین به چالش می کشد. در حقوق بشر تغییر نظری از مفهوم اخلاق مبتنی بر تکلیف و قانون طبیعی به یکی از حقوق، تنش هایی را ایجاد کرده است که مانع از تبادل ثمربخش بین نظریه پردازان حقوق بشر و متفکران دینی می شود. آیا با توجه به تنوع فرهنگی، تاریخی و مذهبی جوامعی که این حقوق باید در آنها رعایت و اجرا شود، شناسایی ثابت حقوق بشر با فهرست‌هایی از حقوق خاص، مانند آنچه در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است، منطقی است؟ او در بررسی مسائل حقوق بشر در جهان اسلام معاصر نشان می دهد که چگونه نمی توان ارزش دانش دینی را دست بالا گرفت. اوه تفاسیر ابوالاعلا مودودی، سید قطب و عبدالکریم سروش - همه متفکران برجسته و غالباً بحث برانگیز اسلامی - را در موضوعات مشارکت سیاسی، مدارا مذهبی و آزادی وجدان تحلیل می کند. در حالی که مودودی و قطب نمایانگر اسلام سنتی و سروش یک رویکرد اصلاحی تر و غرب پسندتر است، هر سه معتقدند که اسلام واقعاً قادر به انطباق و حمایت از حقوق بشر است. در حالی که جدا کردن سیاست و فرهنگ از دین هرگز آسان نیست، اوه نشان می‌دهد که باید تلاش کرد تا موانع تاریخی که مانع از انجام گفت‌وگوی واقعی در فراسوی مرزهای مذهبی و فرهنگی می‌شود، درک و بر آنها فائق آمد.

ترجمه ماشینی : این پایان نامه با تمرکز انتقادی بر آثار عبدالکریم سروش (متولد 1945) فیلسوف ایرانی، متکلم مدرن و روشنفکر عامه، به بررسی مسئله فلسفی وحی الهی در الهیات معاصر مسلمانان می پردازد. به طور خلاصه، مسئله فلسفی وحی الهی، که به طور خاص به اسلام مربوط می شود، حول درک پارادوکس خدای متعالی است که ظاهراً مانند انسان ها، عمدتاً از طریق قرآن صحبت کرده است. در حالی که خداوند، بنا به تعریف، موجودی فرا تاریخی است، قرآن کتابی است که حداقل تا حدی به رویدادهای تاریخی واکنش نشان می دهد، و بنابراین موجودی فرا تاریخی نیست. سروش برای حل این مشکل استدلال می کند که قرآن، هم در محتوا و هم در شکل، به معنای واقعی کلمه یک کلام محمدی است و فقط به صورت مجازی کلام الهی است. سروش همچنین استدلال می کند که گفتار قرآنی محمد، از نظر پدیدارشناسی، ماهیتی رویایی دارد. در این تز استدلال می‌کنم که نظریه‌های مسلمانان وحی را می‌توان به نظریه‌های درونگرایانه و بیرونی تقسیم کرد. در حالی که نظریه‌های درون‌گرا، دست‌کم در اصل، عاملیت پیامبر را در فرآیند وحی به رسمیت می‌شناسند، خارجی‌گرایان از انجام آن خودداری می‌کنند. نظریه سروشی وحی قرآنی یکی از رادیکال ترین نظریه های درونگرایانه وحی است که در آن اختیار کامل در فرآیند وحی به محمد داده شده است. همچنین در این تز استدلال می‌کنم که به نظر می‌رسد نظریه سروش وحی قرآنی در میانه‌ی واقع‌گرایی و غیرواقع‌گرایی قرار دارد. برای واقع‌گرایان، خدا به‌عنوان موجودی مستقل را می‌توان شناخت و درباره‌اش صحبت کرد (یعنی به‌گونه‌ای که بتواند درست یا نادرست باشد). برای غیرواقع‌گرایان، که به اشکال مختلف می‌آیند، یا خدای مستقل وجود ندارد (ضد واقع‌گرایی هستی‌شناختی)، یا وجود یا نیستی خدا را نمی‌توان شناخت (ضد واقع‌گرایی معرفت‌شناختی)، یا صحبت از خدا شناختی نیست (غیرواقع‌گرایی) واقع گرایی). استدلال من این است که در حالی که سروش ادعا می کند که نظریه او در مورد دین واقع گرایانه است، به نظر می رسد که این نظریه بیشتر شبیه یک موضع ترکیبی بین رئالیسم و غیرواقع گرایی است که در پایان به غیرواقع گرایی می زند یا در نهایت دور از آن نیست. به طور خاص، نظریه او درباره وحی قرآنی غیرواقعی به نظر می رسد. بنابراین، نظریه او درباره دین در پایان ناسازگار به نظر می رسد: ادعا می کند که واقع بینانه است، اما ظاهراً در نهایت چنین نیست.

در قبض و بسط تئوریک شریعت، سروش معرفت دینی را بشری و تاریخی می‌داند اما در گامی فراتر، در بسط تجربه نبوی، تجربه دینی و حتی خود دین را بشری می‌داند. وی در مرحله سوم حیات فکری‌اش، قرآن را «پیامبرنامه» می‌نامد، چراکه از بسط دین به تبع بسط تجربهٔ درونی و بیرونی پیامبر حکایت می‌کند و وحی رسالت را تابع شخصیت رسول می‌شمرد. وی برای حفظ پویایی دین، راهی را در پیش می‌گیرد که همان منزلت کانونی شخصیت بشری پیامبر در تشریع و تجربهٔ دینی و نقش ولایت او در تداوم دینداری است و به این ترتیب مرجعیت شخص پیامبر را جایگزین مرجعیت متن می‌کند و حتی مرجعیت متن را هم به پیامبر ارجاع می‌دهد. سروش در این راه از سنت عرفانی در اسلام شاهد مثال می‌آورد که عرفا کفهٔ افلاکی و آسمانی ترازوی وجود پیامبر را سنگین‌تر، و بُعد زمینی او را در نور آسمانی وحی محو کردند و پیامبر را از بُعد باطنی و روحی بسیار بزرگ کردند، به گونه‌ای که، بنا به اعتراف سروش، نیمه بشری پیامبر مغفول ماند. در این مقاله دو مسئله اساسی را با رویکردی تحلیلی‌انتقادی بررسی می‌کنیم؛ نخست، جایگزینی مرجعیت متن، و دوم تحلیلی بر بنیادهای مرجعیت پیامبر.