جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شرایط و مقتضیات سیاسی - اجتماعی هر عصری ایجاب می­نماید تا اندیشمندان جامعه، در صدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات زمانه خود برآیند. شرایط عصر حکومت علوی، اقتضا نمود تا امام (ع) اندیشه­های مدیریتی را به حسب نیاز جامعه، تبیین نماید. آن حضرت در سخت­ترین شرایط سیاسی عصر خود، به درمان یکی از مهم­ترین بحران­های حکومتی یعنی دنیازدگی مدیران، توجه خاصّی نمود؛ چرا که در آموزه­های دینی، دنیازدگی سرمنشأ هر انحراف و کلید هر گناهی است. فهم اندیشه­های علوی، چارچوبی نظری و کاربردی ارائه می­دهد که به کمک آن می­توان جامعه بحران­زده را خواه در زمینه سیاست، اقتصاد، اجتماع، تربیت و اخلاق نجات داد. روش مطالعه در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی بر اساس رویکرد کتابخانه­ای بوده است. در این پژوهش، تنها متغیّر تأثیرگذار بر تمام حوزه­های مختلف جامعه یعنی؛ دنیازدگی مدیران و شاخصه­های اصلی آن در حوزه اقتصاد از جمله؛ تجمّل­گرائی، رشوه­خواری و اختلاس از منظر نهج­البلاغه و با استفاده از یک الگو و مدل اندیشه سیاسی، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس بررسی‌های انجام شده، می‌توان به این نتیجه رسید که دنیازدگی مدیران، از یک سو مؤلفه‌های رشد و توسعه اقتصادی و رفاه عمومی را در معرض خطر قرار می‌دهد و از سوی دیگر بستر لازم برای رشد معنوی و سعادت ابدی انسان را نیز، دچار مشکل می­کند.

هر کس با هر میزان شناخت از خود و دیگران، به روشنی درمی­یابد که انسان نه تنها موجودی ایستا نیست، بلکه در حال حرکت به سوی ابدیت است. ابدیتی که به تصریح قرآن، عرفان و برهان، انسان زمینی به معراج نرفته نه قدرت تصور و ادراک آن را دارد و نه توان رؤیت و مشاهده آن را. نهایت ادراک این بشر گرفتار در حجب ظلمانی شنیدن اوصاف ابدیت است، آن­هم در کلام از جان برخاسته آنانکه از خود گسسته­اند و به حقیقت پیوسته­اند. شوق باطنی تشنگان این مسیر در رسیدن به مقصود از یکسو و بی­خبری انسان از خطرها و موانع طریق از سوی دیگر زمینه­ای را فراهم کرده است تا شیاطینی انسان­نما خود را سالکانی واصل و عارفانی کامل رقم زنند و عده­ای ساده لوح را که به حکم فطرت تشنه آبی هستند به سرابی ره نمایند و بدین­وسیله برای خود مال و منالی فراهم آورده، مرید و متابعانی دست و پا کنند و شهرت و ریاستی بهم زنند. برای برون رفت از این مسیر و هدایت بشریت به سوی صراط مستقیم لازم است سلوک عرفانی اهل بیتb تبیین گردد تا پاسخی درخور به شوق باطنی تشنگان مسیر رستگاری باشد. از این رو در مقاله حاضر به واکاوی خطبه 220 نهج­البلاغه پرداخته و شاخصه­های سالک الی الله را از منظر امیرالمؤمنین علی بن ابی­طالبj در حد وسع خود تبیین خواهیم کرد تا چراغی برای هدایت بشر گرفتار در حجب ظلمانی گردد.

دعای ندبه، با مضمون یاری خواستن از امام عصر (عج)، خط سیر جبهه حق را از آدم تا پیامبر خاتم، در قالب جریان نبوت، طرح و پس از آن به جریان ولایت به عنوان ادامه¬دهنده خط نبوت اشاره می¬کند. همزمان با طرح جریان ولایت در دعای ندبه، از جریان دیگری با عنوان جریان شقاوت هم پرده برداشته می-شود که ظاهراً از همان آغاز در نقطه مقابل جریان نبوت مطرح بوده است و پازل نبرد همیشگی حق و باطل را تکمیل می¬کند. پرسش این است که چرا این جریان از همان آغاز دعا و در امتداد جریان نبوت، آشکارا مورد اشاره قرار نمی¬گیرد و پس از یادکرد جریان ولایت است که پرده از این جریان برداشته می¬شود؟ این پژوهش با تکیه بر تحلیل استنطاقی مضامین دعای ندبه و با یاری گرفتن از روش تحلیل تاریخی، چند و چون پرسش یادشده را بررسی می¬کند. یافته¬ها نشان می¬دهد جریان شقاوت انتظار داشته با ختم نبوت، طومار جریان حق در جهان پیچیده شود، اما ظهور خط امامت و ولایت، به قدری سردمداران این جریان را دچار اضطراب و یأس می¬کند که همه تعارفات و پوشش¬ها را کنار می¬نهند و با تمام قوا جهت مبارزه با این جریان وارد میدان می¬شوند.