جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هماهنگی عالم وجود با کتاب الهی برای گشوده­شدن باب معرفت و کشف و شهود نسبت به خداوند، از جمله نکات عمیق برهانی-عرفانی و قرآنی در نزد صاحبان طریقت محسوب می‌شود. هرچند طلوع این اندیشه را می‌توان به ابن­عربی نسبت داد، عرفای پس از او سعی کردند با دقت و جزئیات بیشتری در این زمینه غور کنند و حقیقت پیوستگی عوالم و مراتب هستی با قرآن مجید را با جزئیات بیشتری جست­وجو کنند. شیخ محمود شبستری و علامه سیدحیدر آملی از جمله عرفای بزرگ پیشگام در تفحص دربارۀ این اندیشه به­شمار می‌آیند که درصدد اثبات مطابقت اجزای کتاب تدوین با کتاب تکوین الهی برآمدند. پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای نگاشته شده است. این مطالعه با تفحص در اندیشه‌های این دو عارف بزرگ، دیدگاه‌های آن‌ها را به این دو عالم و تطبیق مصادیق آن‌ها با یکدیگر بررسی و مقایسه می­کند و به تأمل دربارۀ فواید طرح این بحث می­پردازد. از دیدگاه این پژوهش، وجود این بحث در بین عرفای نام­برده نه‌تنها بر تأویل‌پذیری و اعجاز قرآن تأکید دارد، بلکه تکریم موجودات عالم را به‌عنوان مظاهری از ذات و کلام الهی و یکپارچگی عالم وجود و پیوستگی تمام اجزای آن به یکدیگر در پی دارد.

چکیده ندارد.

انسان کامل، نقطه شروع و پایان تکوین و تشریع است و افتتاح و اختتام نظام عالم به او وابسته است. وی آیینه تمام نمای اسماء و صفات حق‌تعالی است و مصداق دقیق قبول کننده بار امانت الهی است. این امانت الهی که تمامی موجودات از قبول آن سر باز زدند، همان «ولایت» است. در نظرگاه دینی، ولایت مهم‌ترین رکن ایمان دانسته شده و آیات و روایات بسیاری به تبیین چیستی، چگونگی و مراتب آن می‌پردازد. نوشتار حاضر، به تبیین و بررسی مباحث ولایت در نظر دو عارف برجسته شیعی یعنی سیدحیدر آملی، که در قرن هشت هجری می‌زیسته، و حضرت امام خمینی(ره) اختصاص دارد. کتاب، در سه فصل تنظیم شده و فصل اول، به بررسی معناشناسی ولایت اختصاص دارد. در فصل دوم به ضرورت وجود انسان کامل و بیان ویژگی‌ها و مقامات او پرداخته شده و در فصل سوم، نگارنده، به تحلیل ولایت انسان کامل در دو قوس نزول و صعود و نیز اقسام ولایت انسان کامل پرداخته است.

در این تالیف، ضمن مطالعه‌ی کتاب "جامع‌الاسرار" نوشته‌ی حیدرآملی، نخست مصادر و منابع احادیث موجود در آن کتاب شناسایی و دسته‌بندی شده است. آن‌گاه با ردگیری احادیث آن در متون حدیثی، فلسفی و عرفانی پس از حیدرآملی، گزارشی از وضعیت این احادیث در دوره‌های بعد عرضه گردیده است. گفتنی است جامع‌الاسرار در یک مقدمه و سه اصل مشتمل است بر: توحید و اقسام آن، استشهاد در باب حقیقت توحید، و توابع و لواحق اسرار شرایع الهی.

موضوع پژوهش حاضر، بررسی و شرح احوال و آرای «سید حیدر آملی (720ـ782هـ .ق) است. سید حیدر، یکی از پیشگامان و بزرگان عرفان شیعی بوده است. نگارنده در بخش نخست اثر، زندگی، شخصیت و آثار سید حیدر را معرفی کرده است. بخش دوم به پژوهش در باب وجود و تعریف حدود وجود ارتباط توحید با وجود، اقسام و شروط آن و دیدگاه آملی در این باره اختصاص یافته است. در بخش سوم، معرفت و دشواری‌های آن از دیدگاه سید حیدر، ماهیت و رابطة آن با علم به صورت مطلق، شروط و ارزش آن، اقسام و مراتبش بررسی شده است. مسأله ختم اولیا و ارتباط نبوّت با ولایت و وجود به شکل عام، از دیدگاه سید حیدر، در بخش چهارم اثر تحلیل شده است. اخلاق و اسرار عبادات و تأویل قرآن، از موضوعات دیگری است که در این مجموعه مورد مطالعه قرار گرفته است.

واژه مرگ در عرف عام به معناي مرگ طبيعي است اما در اصطلاح فلسفه و عرفان در باب انحاي ديگري از مرگ سخن به ميان آمده است. در کلمات عرفا مرگ ابيض، مرگ اخضر، مرگ احمر و مرگ اسود که عبارت است از خارج شدن از هرگونه آميختگي با خواسته‌هاي نفساني مطرح شده است. يکي ديگر از تقسيم‌بندي‌هايي که در باب مرگ ارائه شده و فلاسفه و عرفا در مورد آن اتفاق نظر دارند تقسيم مرگ به مرگ طبيعي، مرگ اضطراري و مرگ اختياري است. هدف کتاب حاضر بررسي مرگ اختياري از نگاه ابن سينا و سيد حيدر آملي است.