جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 81
تبیین نسبت کتاب تکوین با کتاب تدوین در اندیشه‌های عرفانی – قرآنی شیخ محمود شبستری و علامه سید حیدر آملی
نویسنده:
فاطمه جعفری کمانگر، رمضانعلی تقی زاده چاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
هماهنگی عالم وجود با کتاب الهی برای گشوده­شدن باب معرفت و کشف و شهود نسبت به خداوند، از جمله نکات عمیق برهانی-عرفانی و قرآنی در نزد صاحبان طریقت محسوب می‌شود. هرچند طلوع این اندیشه را می‌توان به ابن­عربی نسبت داد، عرفای پس از او سعی کردند با دقت و جزئیات بیشتری در این زمینه غور کنند و حقیقت پیوستگی عوالم و مراتب هستی با قرآن مجید را با جزئیات بیشتری جست­وجو کنند. شیخ محمود شبستری و علامه سیدحیدر آملی از جمله عرفای بزرگ پیشگام در تفحص دربارۀ این اندیشه به­شمار می‌آیند که درصدد اثبات مطابقت اجزای کتاب تدوین با کتاب تکوین الهی برآمدند. پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای نگاشته شده است. این مطالعه با تفحص در اندیشه‌های این دو عارف بزرگ، دیدگاه‌های آن‌ها را به این دو عالم و تطبیق مصادیق آن‌ها با یکدیگر بررسی و مقایسه می­کند و به تأمل دربارۀ فواید طرح این بحث می­پردازد. از دیدگاه این پژوهش، وجود این بحث در بین عرفای نام­برده نه‌تنها بر تأویل‌پذیری و اعجاز قرآن تأکید دارد، بلکه تکریم موجودات عالم را به‌عنوان مظاهری از ذات و کلام الهی و یکپارچگی عالم وجود و پیوستگی تمام اجزای آن به یکدیگر در پی دارد.
صفحات :
از صفحه 57 تا 80
بررسی تطبیقی رویکردهای اندیشه اسلامی به قیامت و بازتاب آن در مثنوی مولوی و گلشن راز شبستری
نویسنده:
پروین گلی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
>نزدیک بودن عرفان با دین اسلام و ارتباط گسترده آموزه ­های عرفانی با مسائل شرعی و اصول خاص این دین و تأثیرپذیری شاعران، نویسندگان و به ویژه عرفا از مکاتب اسلامی و مبانی اعتقادی آن در طول تاریخ شعر و ادب پارسی همواره منجر به پیدایش آثاری جامع در حوزه عرفان ایرانی- اسلامی شده است. توانمندی خاص عرفا و بزرگان علم فلسفه و کلام سبب تلفیق این دو حوزه (عرفان و آموزه‌های اسلامی) با یکدیگر شده و بر شمول کلی این آثار نیز افزوده است. در این میان، مولانا و شبستری، صرف نظر از وجوه مشترک اعتقادی در ایدئولوژی و سبک شخصی خویش، با بهره ­گیری از مشرب عرفانی و اسلامی، توانسته­ اند در آثار برجای مانده از خویش، سیمایی کامل از اصول اعتقادی خود را ارائه دهند که اعتقاد به معاد جسمانی و روحانی، از موضوعات مشترک در جهان‌بینی این دو عارف است. اگرچه میزان توجه به مسائل اعتقادی و نگرش فکری در مثنوی معنوی (به دلیل حجم بالای مطالب) بیشتر و در گلشن راز (به دلیل حجم محدود مطالب) بسیار کمتر از سایر موضوعات و مسائل متشابه است؛ امّا می‌تواند پژوهش‌های تازه و بی­نظیری را به خود اختصاص دهد که نگارندگان در این جستار، مسأله قیامت را در اندیشه مولانا و شبستری با استناد به اصول و آموزه­های اسلامی به طور تطبیقی بررسی می­کنند تا از این رهگذر برخی از اعتقادات و شالوده­ های فکری این قبیل شاعران عارف مشرب، بر مخاطبان آشکار شود.
صفحات :
از صفحه 157 تا 173
مراتب سلوک از منظر عطار و شبستری با تکیه بر منطق‌الطیر و گلشن‌راز
نویسنده:
مالک شعاعی، محمدرضا حسینی نیا، مهری پاکزاد
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
منطق‌الطیر و گلشن‌راز با فاصله زمانی تقریباً یک قرن، مبتنی بر سیر و سلوک هستند. نویسندگان، طریقت را راهی دشوار می‌دانند؛ و از طریقت با عنوان وادی و مانع یاد کرده‌اند؛ چنان‌که در گلشن‌راز موانع سلوک آمده، و در منطق‌الطیر به هفت وادی (طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت و فقر و فنا) اشاره شده است. اگر مراتب سلوک این دو عارف با تکیه بر هفت وادی منطق‌الطیر و مقامات اربعین تحلیل شود، در برابر وادی طلب با اندکی تسامح، برخی مقام توبه را برای شبستری به ‌عنوان اولین وادی اتخاذ کرده‌اند. شبستری بر خلاف عطار برای وادی عشق و توحید مفاهیمی بیان داشته که توأم با شطح و طامات است، و آن را نهایت تفکر می‌پندارد؛ اما عطار حیرت را لازمة توحید می‌داند. وادی چهارم در سیر و سلوک عطار (استغنا) همچون مقامات محبت، صبر، جهد، عبادت و تسلیم در شعر شبستری به کار نرفته، همان‌گونه که نهایت، ورع، اخلاص و ولایت در شعر شبستری آمده، اما در منطق‌الطیر نیامده است. این دو شاعر 27 مقام مشترک دارند که البته برخی مقامات نیز در شعر هر دو به کار نرفته است. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا هفت وادی عطار و مقامات اربعین، به‌ عنوان مبانی تحقیق، در گلشن‌راز و منطق‌الطیر بررسی شده و مفاهیم، الفاظ مشترک و متباین در این دو، مشخص گردیده است.
صفحات :
از صفحه 169 تا 205
بررسی آراء و اندیشه‌های کلامی شیخ‌محمود شبستری
نویسنده:
تقی فلاح نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پایان‌نامه با یک پیشگفتار و شش بخش به بررسی آراء و اندیشه‌های کلامی شیخ‌محمود شبستری می‌پردازد. در قسمت اول پیشگفتار به مساله تحقیق، فرضیات ، اهداف و روش آن پرداخته شده است . بخشهای رساله عبارتند از: 1 - بخش اول : در این بخش براساس اسناد و مدارک موجود گزارشی به اختصار در باره زندگی و آثار شیخ‌محمود شبستری ارائه گردیده است . 2 - بخش دوم : در این بخش ، جهت تقریب ذهن مخاطب با مباحث و مسائلی که در بخشهای آینده مطرح می‌گردد. در باره علم کلام، تعاریف ، موضوعات فایده و غایت همچنین منزلت علم، کلام در بین مسلمین، تشابه و تمایز فلسفه و کلام علل پیدایش علک کلام در بین مسلمانان، مطالبی به تحقیق رسیده است . 3 - بخش سوم : در این بخش آراء و اندیشه‌های کلامی شبستری در باره وجود و ماهیت خدا، روشهای خداشناسی برهانهای اثبات وجود خدا، امکان شناخت ذات باری‌تعالی بررسی گردیده است . 4 - بخش چهارم : در این بخش مباحث اسماء و صفات خداوند. تعریف اسم، صفت و ذات - فرق آنها همچنین صفات و اسماء صفات ، افعال و اسماء افعال، شما را سماءالله، توقیفیت اسما، زیادت صفات بر ذات و صفات ثبوتی و سلبی، کلام باری، مساله رویت و تشبیه و تنزیه، در اندیشه شبستری مورد مداقه قرار گرفته است . بخش پنجم : در این بخش افعال باری‌تعالی و افعال انسان : خلق جهان، حدوث و قدم آن - انسان، حقیقت انسان، بحث جبر و اختیار، مساله قضا و قدر - نظریه کسب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، غرض در افعال الهی، بحث رزق - معاد - معاد جسمانی - معاد روحانی معاد جسمانی روحانی - مطرح گردیده است . بخش ششم : در این بخش از فرق و مذاهب اسلامی و ادیان دیگر که به نحوی در اندیشه کلامی شبستری مورد نقد و داوری قرار گرفته‌اند. گزارشی به اختصار ارائه شده است . موارد اختلاف و نزاع شبستری با فرق و مذاهبی چون : معتزله، اشاعره، کرامیه، مرجئه روافض اسماعیلیه حشویه تناسخیه فلاسفه، صائبه، نصاری، نسطوریه، یعقوبیه، ملکانیه، معطله - یهود - و ... که قابل توجه است در این بخش به آن پرداخته شده است .
رویکرد عرفانی شیخ محمود شبستری در تحلیل نظریه تناسخ
نویسنده:
لادن صالحین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
نظریه تناسخ در معنای مصطلح و شایع آن به انتقال نفس (ادامه حیات نفس) از بدنی به بدن دیگر (انسان، حیوان، نبات و جماد) پس از مرگ، اطلاق شده است.این نظریه بواسطه ارتباط تنگاتنگ خود با واقعه مرگ ومراحل پس از آن ، از دیربازمحل تامل اندیشمندان ومتفکران سراسر جهان بوده است.این آموزه به جهت محتوای معرفتی مدعای خود،در هریک ازحوزه های تفکر اسلامی، ازجمله حوزه های فقهی،کلامی،فلسفی وعرفانی بازتاب های متعددی داشته است که در غالب آنها ، مورد طرد و ردّ منطقی قرار گرفته است.یکی از عرصه های قابل تامل مورد بررسی قرار گرفته شده این اندیشه،حوزه تفکرعرفانی است که بواسطه انتخاب ابزارکشف و شهود ،سطوح تحلیل عمیقتر و متفاوت تری ازآموزه تناسخ را در اختیار صاحبنظران و اندیشمندان قرار داده است.این مهم،در این مقاله با تعالیم برجای مانده از عارف نامدار ایرانی،شیخ محمود شبستری ( 687 - 740 ه.ق ) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 124
نقش خیال در فرایند ادراک از نظر ابن عربی
نویسنده:
داود اسپرهم
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تا پیش از ابن عربی و بنابر سنت دیرینه به یادگار مانده از حکمای یونانی، محدوده ادراکات انسانی منحصر به عالم حس و عالم عقل بود. چون حس برای عقل به عنوان ابزار شناخت محسوب می شد، عقل، مدرک نهایی شمرده می شد. این عقل که موید به منطق بود علاوه بر اینکه مرجع کامل ادراک بود، داور نهایی نیز به حساب می آمد. در آن سنت فکری همه یافته ها از صافی عقل منطقی باید عبور داده شود تا صحت و سقم آنها معلوم گردد. ابن عربی طرحی نو می افکند و چالشی بزرگ پیش روی عقل منطقی سنتی می نهد. بی جهت نیست که مستشرقان وی را پرنفوذترین و بزرگترین نظریه پرداز نیمه دوم تاریخ اسلام دانسته اند و ملاقات وی را در سن نوجوانی با ابن رشد- پیر فلسفه آن روزگار پایان راهی کهن و آغاز راهی نو تلقی کرده اند. راه نوی که ابن عربی پی افکند، گرفتن مرجعیت عقل و سپردن آن به خیال بود. اما خیالی که او مطرح ساخت معنایی منحصر به فرد داشت. امروزه پس از ظهور پست مدرنیسم و مورد تردید قرار گرفتن فرضیه های جدید در باب ماهیت انسان و عقلانیت و ابطال بسیاری از مسلمات، اشتیاق به بازنگری در تاریخ تفکر و اندیشه شرقی نیز رو به افزونی نهاده است. از این رو ابن عربی برای ما و محققان مغرب زمین هم زمان اهمیتی ویژه یافته است. از این رو، لازم ا ست همه جوانب آراء و افکار وی با آگاهی های امروز مطالعه شود. این مقاله به دنبال تبیین دیدگاه ابن عربی در باب خیال و نقش و کارکرد آن در ساحت ادراک است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 36
بررسی تطبیقی مفهوم تجلی در اندیشه وحدت گرای مولانا و شبستری با استناد به مثنوی و گلشن راز
نویسنده:
حسین آریان، لیلی عباسی منتظری
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
همان طور که می دانیم اصل جهان بینی مولانا بر محور وحدت وجود است؛ اینکه ذات حق به جلوه های گوناگون در کثرات و تعینات تجلی کرده و آن ها را آینه تمام نمای حق نموده است. با توجه به تاثر شبستری از مکتب مولانا، این مفهوم در ایدئولوژی عرفانی وی نیز وارد شده است. در این مقاله برآنیم تا به بررسی تطبیقی مفهوم «تجلی» که یکی از مفاهیم اساسی در مبحث وحدت مطلق است بپردازیم. هدف عمده ما در مطالعه حاضر، در اصل بررسی شباهت ها و تفاوت های دیدگاهی مولانا و شبستری نسبت به مساله تجلی ذات حق در کثرات و تعینات است.
صفحات :
از صفحه 169 تا 189
جایگاه حدیث «قرب نوافل» در منابع فریقین و بررسی تطبیقی رویکرد عرفا و محدثان نسبت به آن
نویسنده:
مجید معارف، مصطفی آذرخشی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
حدیث «قرب نوافل» که در شمار احادیث قدسی قرار دارد، حدیثی است که در منابع کهن و معتبر شیعه و سنی، با اسناد متعدد، نقل شده است. بررسی های رجالی حاکی از صحت برخی از طرق آن است و چنانکه دانشمندان فریقین تصریح کرده اند، کثرت نقل آن گویای اصالت آن است. افزون بر این، حدیث مزبور، از جمله مهمترین مستندات صوفیه است و عرفا بارها آن را به عنوان شاهدی بر مباحث کتب خویش مطرح کرده اند؛ پاره ای از عرفا مانند ابن عربی، صدرالدین قونوی و سیدحیدر آملی آن را به عنوان مستندی برای مباحث عرفانی، مانند وحدت وجود و توحید افعالی مورد توجه قرار داده اند؛ برخی از آنها هم تفسیری به مانند محدثان از حدیث مزبور داشته اند؛ اما محدثان، حدیث مزبور را در پرتو قرآن و روایات، به امداد الهی برای مومنان و یا نیل بنده به مرتبه ای که تنها خواهان رضای حق تعالی باشد، توضیح داده اند. در این جستار تلاش شده است که ضمن معرفی مآخذ حدیث و نقد و بررسی سندی آن، مدلول حدیث، با توجه به سیاق آن و نیز مدلول آیات و روایات دیگر، رازگشایی و ضمن مقایسه برداشت عرفا و محدثان از روایت موردنظر، رویکرد هر یک از آنها در قبال حدیث ارزیابی شود.
صفحات :
از صفحه 7 تا 45
عرفان در قرآن، احادیث و ادعیه
نویسنده:
محمد اسدی گرمارودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
یکی از مباحث مهم در عرفان اسلامی، تطابق عرفان با شرع و سیره معصومین است. حقایق عرفانی ریشه در فطرت انسانی دارند؛ از این رو در همه ملت ها و مکتب ها مطرح شده است. شاید همین امر باعث شده که برخی اسلامی بودن عرفان را نپذیرند؛ حال آنکه حقیقت شرع و بهره مندی عالی دینی، با نگرش عرفانی میسّر است. این مقاله کوشیده تا سه عنوان مهم از عناوین عرفان را در قرآن، احادیث و ادعیه معصومین بررسی نماید. عناوین تفسیر عرفانی کثرات در عالم وجود و هدف عارفانه در دینداری و عبودیت و همچنین ابزار شهود و نحوه کشف حقیقت از طریق دل را در منابع شرعی بررسی نموده و می کوشد منشأ اسلامی عرفان اسلامی را آشکار نماید.
صفحات :
از صفحه 87 تا 114
حرکت جوهری و تجدد امثال: تأملات و پرسش ها
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
حدوث نفس , حدوث و قدم , حرکت اشتدادی , کمال اول , عین ثابت , نسبت جوهر و عرض , بعد چهارم ماده , حدوث تجددی اجزای عالم , معاد(کلام) , امتناع ماهیت بر خدا , حرکت حبی , اشتداد وجودی , ترکیب ماده و صورت , خلع ولبس , لبس بعد لبس , جعل بسیط , جعل مرکب , نظریه حدوث جسمانی نفس , رابطه نفس (ذهن) و بدن (جسم) , خداشناسی پویشی (مسائل جدید کلامی) , کون و فساد , تغیر جوهری , مقوله حرکت , هیولی , اجزاء بالفعل , اجزاء بالقوه , اجزاء حرکت , مقولات اربع , زمان ( ماهیت ) , اعتباریت ماهیت , تشکیک ماهیت , شی ء تدریجی , وحدت اتصالی , وحدت اتصالی جسمی , احکام واجب الوجود , غنی محض (اسماء ذات) , مقولات عشر , حرکت , زمان , صورت نوعیه , اتحاد جوهر و عرض , علت معطی حرکت , ربط متغیر به ثابت , نفس رحمانی(عرفان نظری) , وحدت جهان ماده , انکار حرکت , حیثیت بالقوه و بالفعل , شبهه عدم بقای موضوع , شبهه عدم بقای نوع , انکار حرکت جوهری , رد بر حرکت جوهری , ادله حرکت جوهری , شبهات حرکت جوهری , واحد بالعموم , علیت جوهر برای اعراض , تبعیت اعراض از جواهر , رابطه قوه و فعل , اصل تغییر , تکامل در عالم ماده , هستی‌های آنی در فلسفه بودیسم , حرکت در بودیسم , آیات قرآنی مربوط به حرکت جوهری , طور عقل ,
چکیده :
صدرالدین شیرازی با طرح نظریه حركت جوهری، بحث حركت در فلسفه را به ساحت ما بعد الطبیعی بسیار عمیق‌تری از آنچه در گذشته بوده است، می‌رساند. وی نه به ادراك حسی از حركات سطحی قناعت می‌كند و نه به ذوق عارفانه و شاعرانه بسنده می‌نماید، بلكه بر مبنای یك هستی‌شناسی اصالة‌ الوجودی با براهین گوناگون حركت عام و بنیادین عالم مادی را اثبات می‌كند و بر پایه آن، برای بسیاری از مسائل پیچیده فلسفی پاسخ‌های راهگشایی عرضه می‌كند. نوشتار حاضر، حاصل تأمّلاتی پیرامون این نظریه و تدقیق در براهین و نتایج آن است. نتیجه این تأمّلات، طرح ملاحظات و پرسش‌هایی است كه امید است اعتنا به آنها، در تعمیق و پیشبرد این بحث سودمند واقع شود.
صفحات :
از صفحه 11 تا 43
  • تعداد رکورد ها : 81