جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تلاش برای یافتن علت و منشأ حاکمیت از مسائلی است که مورد توجه فیلسوفان سیاسی قرار گرفته است. علامه طباطبایی و توماس هابز تفسیرهای مشابهی از انسان و زندگی اجتماعی ارائه می‌کنند و منشأ حاکمیت از نظریات آنان استخراج می‌شود. در پاسخ به این پرسش که منشأ حاکمیت از منظر علامه طباطبایی و هابز چیست، این مطالعه به روش اکتشافی-توصیفی انجام گرفت. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که هابز با تأکید بر حقوق طبیعی و برابر انسان‌ها در پی دستیابی به نظریه‌ای دربارۀ حق، قدرت و پیوند حق و قدرت است. او منشأ را در قرارداد اجتماعی و ضرورت امنیت مطلق می‌بیند. انسان هابزی انسانی بدون پیوندهای اجتماعی و تحت تسلط قوای غریزی و غیرعقلانی است که در وضعیتی وحشیانه به سر می‌برد و راه برون‌رفتی جز قرارداد اجتماعی مشروط و به نفع شخص ثالث و واگذاری همۀ حقوق و اختیارات به او ندارد. اما در نگاه علامه طباطبایی، انسان ناگزیر از زندگی اجتماعی مبتنی بر قرارداد عملی بین استخدام متقابل و عدالت اجتماعی است. در نگاه او انسان‌های اولیه تحت تأثیر قوای طبیعی بودند و سلطۀ قوای طبیعی، عقل را نیز دربرمی‌گرفت، اما عقل در سیر اجتماعی کمال یافته و با وحی و نبوت تقویت شده و حاکم بر قوای طبیعی می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد تفاوت بنیادین در انسان‌شناسی و فلسفۀ حقوق دو متفکر، به دو تحلیل متفاوت از سیاست و حکومت می‌انجامد. نتایج این پژوهش می‌تواند به تقویت فهم تطبیقی فلسفۀ سیاسی اسلامی و غربی کمک کند.

این مقاله با بازاندیشی در خوانش‌های رایج از نظریة حاکمیت توماس هابز امکان ارائة تفسیری الهیاتی از آن را بررسی می‌کند. درحالی‌که تفاسیر سکولار از اندیشة هابز مسلط بوده‌اند، پژوهش حاضر با تحلیل زمینه‌های تاریخی و مبانی نظری او نشان می‌دهد که الهیات نقشی اساسی در چارچوب فکری وی ایفا می‌کند. با نقد دیدگاه مارک لیلا دربارة «چرخش هابز به سوی انسان‌شناسی سکولار»، مقاله استدلال می‌کند که لویاتان نه صرفاً متنی سیاسی بلکه اثری است که در آن الهیات و نظریة حاکمیت به‌ طور نظام‌مند در هم تنیده‌اند. در نهایت، مقاله با بررسی پیوند میان الهیات مسیحی و نظریة حاکمیت مطلق هابز بر اهمیت بازخوانی مفاهیم او در چارچوبی فراتر از قرائت‌های سکولار تأکید می‌کند.

هدف مورد نظر دراین رساله این است که نشان دهیم نظریه پردازی آن دو در این مورد بر مبانی فلسفی ایشان تکیه داشته و با توجه به این امر به نقد و بررسی نظریه ی آنها خواهیم پرداخت. پرسشهای تحقیق: آیا نظریه آن دو بر مبانی فلسفی استوار است؟‭( 2)‬ اگر بر مبانی فلسفی استوار است این مبانی چیستند‭ ؟‬علل اختلاف در نظریه پردازی این دو را در کجا باید جستجو کرد‭ ؟‬یافته های تحقیق :میان دین طبیعی و دین مدنی در اندیشه ی هابز به نحو لازم و ملزوم پیوند استواری برقرار است هر روشی لوازم و پیامدهایی دارد.

این کتاب، می کوشد تا: - دیدگاه های اصلی و مفاهیم کانونی (فرانسیس بیکن) و نقش این مفاهیم و دیدگاه های سازنده در ساخت جهان بینی مدرن را مورد بحث و تحلیل قرار دهد. - به آراء و مفاهیم بنیادین (رنه دکارت) فرانسوی بپردازد به ویژه قضیه بنیادین کوگیتو و نتایج، آثار و پیامد های آن را تحلیل کند. - (توماس هابز) و فلسفه سیاست مدرن او و دیدگاه ها و کلیدی ترین مفاهیم هابز که بیانگر مبانی نظری فلسفه سیاسی اوست را مورد کاوش و تحقیق قرار دهد. - (جان لاک) و اندیشه های محوری، تاثیر گذار و لیبرالی او را مورد بحث قرار دهد و به مفاهیم مرکزی لاک که عناصر سازنده فلسفه سیاسی لیبرالی او یا لیبرالیسم کلاسیک است، بپردازد. - مبانی انسان شناختی و بنیادهای فلسفی مدرنیته سیاسی و گفتمان حقوق بشر در فلسفه عملی، فلسفه اخلاق و حقوق (ایمانوئل کانت) را مورد تحلیل و تفسیر قرار دهد و...

توماس هابز یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان قرن هفدهم بود. کتاب «هابز» که تمام مفاهیم کلیدی کار او را پوشش می دهد، مقدمه ای در دسترس برای ایده های این متفکر بسیار مهم ارائه می دهد. این کتاب با ساختار موضوعی، خواننده را از طریق طیف کامل ایده‌های هابز و به‌طور منحصربه‌فرد، نه فقط فلسفه سیاسی او، هدایت می‌کند. در زمان خود، او در سطح بین‌المللی به دلیل نظریه‌هایش در مورد دانش، زبان، ماهیت مادی واقعیت، ریاضیات، روان‌شناسی و مذهب به همان اندازه که به خاطر سیاست‌هایش مشهور بود، شهرت داشت. و این جنبه های کار او به طور کامل پوشش داده شده است. این کتاب، هابز را با بحث در مورد روابط او با متفکران معاصری مانند گالیله و دکارت و تأثیر او بر متفکران بعدی مانند اسپینوزا و لایب نیتس، در زمینه تاریخی خود قرار می دهد. این مقدمه ایده آل برای هر کسی است که برای اولین بار به کار یکی از بزرگترین فیلسوفان انگلیسی می پردازد.

این متن مختصر به دانشجویان در درک فلسفه و تفکر هابز کمک می‌کند تا بتوانند به طور کامل‌تر در گفتگوی مفید و هوشمندانه کلاس شرکت کنند و درک خود از محتوای درسی را بهبود بخشند. بخشی از «مجموعه بزرگان اندیشه» (که در نهایت شامل تقریبا 100 عنوان است، که هر عنوان بر روی یک «متفکر» واحد از دوران باستان تا کنون تمرکز دارد)، درباره هابز توسط فیلسوفی نوشته شده است که عمیقا در فلسفه این کلید مهارت دارد.. مانند سایر کتاب‌های این مجموعه، این کتاب مختصر بینش کافی را در مورد تفکر یک فیلسوف برجسته ارائه می‌کند و دانشجویان را قادر می‌سازد تا در خواندن و بحث در مورد مطالب در کلاس و روی کاغذ بهتر بپردازند.

جلد پنجم این مجموعه، به شرح فلسفه های فیلسوفان انگلیسی (از هابز تا هیوم) مربوط می شود. برخی از عنوان های مطرح شده در این جلد بدین قرارند: هابز؛ افلاطونیان کیمبریج؛ لاک؛ نیوتن؛ مسایل دینی؛ مسایل اخلاقی؛ بارکلی؛ هیوم، موافقان و مخالفان هیوم.

جلد پنجم این مجموعه، به شرح فلسفه های فیلسوفان انگلیسی (از هابز تا هیوم) مربوط می شود. برخی از عنوان های مطرح شده در این جلد بدین قرارند: هابز؛ افلاطونیان کیمبریج؛ لاک؛ نیوتن؛ مسایل دینی؛ مسایل اخلاقی؛ بارکلی؛ هیوم، موافقان و مخالفان هیوم.

فلسفه روشنگری و به خصوص اندیشه هابز در مفاهیمی از قبیل دولت و جامعه، منشاء بسیاری از بحث های بعدی در علوم اجتماعی و سیاسی است. نگاه هابز به انسان و ترسیم وی از وضع طبیعی و تمدنی یکی از ستون های اصلی سیاست مدرن در نظرگاه او است. او انسان را «گرگ انسان» می داند و وضع تمدنی بر مبنای قرارداد اجتماعی را زاده ضرورتی از باب امنیت و تامین منافع جمعی. به عقیده هابز، جامعه، وضعیتی بنیادین و ناگزیر برای زندگی گروهی نیست بلکه تنظیم آگاهانه حالتی ستیزه جویانه بین انسان هاست که هر لحظه در معرض شعله ور شدن است. بیشتر مردمان در یک جامعه بر پایه این پیمان، تمامی قدرت خود را به یک شخص و یا به مجمعی از اشخاص واگذار می کنند تا به شیوه ای این اراده های مختلف را به ارادهای واحد تبدیل کند. به جز آراء هابز در این مقاله بر آنیم تا به خصوص با اشاره های اجمالی به دوره روشنگری تحول مبنایی گذار از اخلاق کلاسیک مبتنی بر خیر، به اخلاق مدرن اجتماعی مبتنی بر منافع عمومی را بررسی کنیم. در نتیجه گیری به بازتعریف نسبت انسان دوران روشنگری با دولت و جامعه پرداخته و سیاست اخلاق را ذیل آن و در دستگاه فلسفی دوران روشنگری تبیین می کنیم.