جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

اندیشه پیشرفت در فلسفه ابن رشد و روشن اندیشی

نویسنده:

حسن حسینی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی,

کلیدواژه‌های اصلی :

ابن رشد , فلسفه روشن اندیشی , اندیشه پیشرفت , ارنست کاسیرر , عقل باوری , عقلانیت (مسائل جدید کلامی) , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه مشاء , فلسفه ابن‏ رشد , فلسفه و پیشرفت , اندیشه ابن رشد , تعالی

کلیدواژه‌های فرعی :

عقلانیت فلسفی , الهیات طبیعی , اصول روشن اندیشی , سیر خطی تاریخ , سیر دورانی تاریخ ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

غالباً اندیشه پیشرفت یکی از سه اصل بنیانی روشن اندیشی (سده هجدهم میلادی) شناخته می شود. اما می توان ریشه این تفکر را در شش قرن پیش از آن، در اندیشه های ابن رشد، فیلسوف برجسته مشائی مسلمان دید. این مقاله در سه بخش می کوشد تا نخست معنایی از اندیشه پیشرفت به دست دهد، سپس نسبت آن را با عقلانیت، فلسفه و واقع بینیِ روشن اندیشی بکاود، آن گاه به بررسی دیدگاه ابن رشد نسبت به این تصور بپردازد و نشان دهد که فیلسوفی مسلمان، قرنها پیش، این اصل را اذعان داشته و به لوازمی از آن پایبندی نشان داده است. باور به پیشرفت به نظر هر دو فلسفه بر لزوم تلاش و مسئوولیت پذیریِ متعاطیان فلسفه می افزاید و آنان را به گشایش دریچه های نو فرا می خواند. فلسفه روشن اندیشی بر اساس تحلیل ارنست کاسیرر و فلسفه ابن رشد عمدتاً بر اساس رساله ماندگار وی «فصل المقال» کاویده شده است.

صفحات :

از صفحه 1 تا 25

مشخصات اثر

عنوان :

از خود واقعی تا واقعیت: کوششی معرفت شناسانه برای فهم تولید دانش نظری

نویسنده:

حمید عبداللهیان,اباذر توکلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

خود اصیل , مسایل جدید هستی شناسی , پدیده شناسی (مسائل جدید کلامی) , واقعیت بنیادین

کلیدواژه‌های فرعی :

پدیدار , معناسازی , هستی شناسی هایدگر (مسائل جدید کلامی) , پدیدارشناسی هرمنوتیک هایدگر , اندیشه هایدگر , اندیشه دکارت , پدیدارشناسی کانت , اندیشه فوکو , نظریات فوکو , معنایابی ,

چکیده :

این مقاله در صدد طرح مسئله خود واقعی از طریق تعمق در شیوه طرح آن در جهان معاصر ایرانی است. ما این كار را با به كارگیری دیدگاه جهان دانشگاهی معاصر ایرانی انجام خواهیم داد. بر این اساس، مقاله ابتدا به این امر اشاره دارد كه واقعیت، تفسیر عینی خود واقعی انسان است و نشان می‏دهد كه تمامی واقعیت‏ها معطوف به معنایی است كه در درون انسان شكل می‏ گیرد. انسان معناساز و معنایاب است و واقعیت، معنایی بیش نیست. واقعیت، معنای اندیشیده شده ‏ای است كه توسط دانش و قدرت ساخته می‏ شود و در بستر تاریخ تثبیت می‏ شود، به طوری كه برای همگان طبیعی جلوه می‏ كند. منشا واقعیت‏ های ساختگی، نخبگان دانش و قدرت هستند كه به تدریج بر توده‏ های متراكم جامعه تاثیر می‏ گذارند. توده ‏های اجتماعی «خود واقعی» نا‏اندیشیده‏ ای هستند كه هژمونی مسلط دانش و قدرت مجال اندیشیدن را از آن ها می‏گیرد و تقلیدگری را بر آن ها تحمیل می‏ كند. به همین دلیل، واقعیت‏ها اعتبار ذاتی ندارند. تنها واقعیت معتبر، تجربه ‏های فكری و فرهنگی تك تك افراد انسانی هستند كه خود واقعی آن ها را تشكیل می‏ دهند. خود واقعی یك مدل سنجشی خود با دیگری در مقیاس های فردی و اجتماعی است. در پایان به تلاش های جهان دانشگاهی ایرانی اشاره می‏ كنیم تا نقص تولید دانش نظری را در دانشگاه ایرانی نیز مورد دقت قرار داده باشیم.

صفحات :

از صفحه 47 تا 67

مشخصات اثر

عنوان :

سبک زندگی اقتصادی در جامعه قرآنی و جامعه غربی

نویسنده:

جواد ایروانی، علی جلائیان اکبرنیا

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,

کلیدواژه‌های اصلی :

سکولاریسم , اصالت فرد , لیبرالیسم , 03. انسان شناسی Human nature , طبیعت گرایی , سبک زندگی اسلامی , سبک زندگی قرآنی , سبک زندگی غربی , نظام های اقتصادی , انسان شناسی اسلامی , دئیسم , مکتب سود گرایی , اومانیسم (مسائل جدید کلامی) , هستی شناسی اسلامی , هستی شناسی غربی (مسائل جدید کلامی) , انسان و خدا , اصطلاحنامه علوم قرآنی , آموزه‌های دین اسلام (آموزه‌ها‌ی ادیان) , اقتصاد اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

هدفداری عالم , خلافت الهی , آیه 116 مؤمنون , جهان بینی اسلامی , نظام سرمایه داری , اهداف و مبانی سبک زندگی , حیات جاوید , مناسبات انسان (مسائل جدید کلامی) , خدا و اختیار انسان , انسان و ربوبیت الهی , آیه 56 ذاریات , آیه 141 انعام , آیه 33 نور , آیه 5 سجده , آیه 62 زمر , آیه 24 جاثیه , آیه 27 انسان , لذت جویی در اسلام , دو بعدی بودن انسان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ناصر مکارم شیرازی , امام خمینی

چکیده :

سبك زندگی در جامعه ی قرآنی، از نظر اهداف، مبانی جهان بينی و انسان شناختی تفاوت هايی بنيادين با سبك زندگی غربی دارد. تمايز در اهداف و مبانی، در سبك زندگی اقتصادی نيز تأثير مستقيم خود را بر رفتارهای افراد برجای می نهد، به گونه ای كه دو سبك متمايز از يكديگر را در فعاليت های توليدی، تجاری و نيز مصرف شكل می دهد. در سبك زندگی غربی و متأثر از مكتب سرمايه داری، كمال مطلوب انسان در ارضای هرچه بيشتر خواسته‌های مادی بوده هدف از فعاليت های اقتصادی، دست يابی به حداكثر مطلوبيت (در مصرف) و حداكثر سود (در توليد و سرمايه‌گذاری) تلقی می شود. در حالی كه در سبك زندگی قرآنی، مطلوب نهايی انسان، در نزديك شدن هرچه بيشتر به سرچشمه ی كمال هستی، يعنی قرب الهی و هدف متعالی اش، تكامل اختياری است. در اين ديدگاه، برای دست يابی به هدف نهايی ياد شده، اهداف ميانی، و به تعبير بهتر، راه كارهای تحقق هدف نهايی و رسيدن به كمال مطلوب نيز مطرح می گردد، به گونه ای كه انجام فعاليت های اقتصادی به هدف كسب سود و نيز رفاه اقتصادی، اگر در جهت هدف نهايی صورت پذيرد، با آرمان تعريف شده و كمال آدمي منافاتی پيدا نخواهد كرد. در مورد مبانی جهان بينی و انسان شناختی نيز، مكتب سرمايه داری براساس اصولی همچون دئيسم، ناتوراليسم و اومانيسم استوار گشته كه نتيجه ی آنها، اتكا به خرد انسانی به جای وحی، نفی ارتباط خدا با عالم طبيعت پس از خلقت، جدا شدن انسان از آموزه‌های انسان‌ساز اديان الهی، ليبراليسم اقتصادی، رهايی از تمام قيود محدودكننده ی فرد، سكولاريزم و جدايي اقتصاد از اخلاق متعالی و ارزش های والای انسانی بوده است. اما از ديدگاه قرآن رابطه ی خداوند با انسان، رابطه ی خالقيت، ربوبيت و مالكيت است و نتيجه ی آن، حق حاكميت الهی و نقش او در تشريع قانون برای انسان می باشد كه سبك زندگی اجتماعی و اقتصادی مبتنی بر دين و وحی را شكل می دهد. از اين منظر، انسان جانشين خدا در زمين و دارای ويژگی هايی همچون هدفداری، مسؤوليت الهی و هويت فردی و اجتماعی بوده از زندگی جاويد برخوردار است. روشن است كه اين دو نگاه در مبانی و اهداف، دو نوع سبك زندگی متمايز از يكديگر را موجب می گردد. اين نوشتار با تمركز بر آيات قرآن در اين رابطه و بهره گيری از پژوهش های مرتبط، به مقايسه ی دو نوع سبك زندگی قرآنی و غربی با تأكيد بر اهداف و مبانی در عرصه ی اقتصادی پرداخته است.

صفحات :

از صفحه 41 تا 68

مشخصات اثر