جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده به زبان فارسی:حضرت زهرا (س) در دو خطبه فدکیه و عیادت که بافاصله کوتاهی پس از رحلت رسول اکرم (ص) در پی اعتراض به برخی از اقدامات حکومت ایراد فرمودند، ضمن توجه‌دادن مخاطبان که جمعی از مهاجرین و انصار بودند، به فضای نامطلوب دوران جاهلیت، و برشماری نعمت‌های رسالت، آن‌ها را نسبت به وضعیت پیش‌آمده هشدار می‌دهند، که مبادا از پس مجاهدت‌ها و جان‌فشانی‌ها دوباره با سکوت و اظهار بی‌تفاوتی و تبعیت از حاکمیت وقت تمامی آن دستاوردها را ضایع کنند. آن حضرت به معرفی برجسته‌ترین خصائص و ویژگی‌های شخصیت‌های تأثیرگذار ِ وقت در جامعه پرداخته‌اند تا مخاطبان از عاقبت تبعیت و فرمان‌بری خودآگاه باشند. مضامین واردشده در این دو خطبه الگوی مناسبی در اختیار ما قرار می‌دهد که تأثیر کارکردهای شخصیت‌های اجتماعی را در ابعاد؛ اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و نظامی یک جامعه مورد تحلیل و واکاوی قرار دهیم.نوشتار پیش‌رو با روش کتابخانه‌ای و مطالعه اسناد تاریخی و با روش توصیفی- تحلیلی، کارکردهای متعدد شخصیت‌های اجتماعی مطرح‌شده در خطبه‌های حضرت زهرا را مورد واکاوی قرارداد و از خلال این مطالعه روشن شد: ثمرات و نتایج سودمند رسالت به رهبری حضرت محمد (ص) در سایه مجاهدت‌های حضرت علی (ع) به حدی بود که جامعه بدوی عرب در همان دو دهه آغاز اسلام از حضیض مراتب جاهلیت یعنی؛ بت‌پرستی، تفرقه، خونریزی، غارت و فحشاء به بلندای فضائل انسانی یعنی؛ توحید، اتحاد،خودآگاهی، ایثار و عفاف، نائل آمد ولی پس از رحلت رسول گرامی با تغییر مجرای خلافت، حرکت سریع رو به رشد و تعالی جامعه به‌کندی گرایید و بروز اختلاف و دو دستگی موجب شد جامعه از تحصیل حد مطلوب و آرمانی خود بازماند. از طرفی کارکرد این چند شخصیت معدود به حدی بود که درمدت زمان چهارده قرن که بر اسلام گذشته است، ثمرات یا تبعات: رفتارها، گفتارها، ایده‌ها و تصمیم‌گیری‌های آن‌ها مستقیماً یا غیرمستقیم، سرنوشت جوامع زیادی را تحت تأثیر خود قرار داده است و امروزه بیش از بیش این تأثیرگذاری‌ها نمایان است.