جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اثر حاضر، کوششی است مختصر برای معرفی گوشه‌ای از شخصیت حضرت زهرا علیها السلام که با تکیه به آیات قرآن و روایات شیعیان و اهل سنت، به رشته تحریر درآمده و با اینکه مختصر است، مطالب مفیدی را در خود جای داده است. گفتنى است که این اثر، برگرفته از دو مقاله علمى است: مقاله نخست «سیماى حضرت زهرا علیها السلام در روایات اهل تسنن» و مقاله دیگر، «شاخصه‌هاى ایمان در الگوى فکرى- رفتارى حضرت فاطمه علیها السلام » که با بازبینى کلى در مباحث، به‌ویژه با تقویت اسناد و افزودن مطالبى دیگر و نیز، اصلاح ساختار کتاب، به‌گونه‌اى تازه عرضه گردیده است ستردگى فضایل حضرت فاطمه(س) در منابع علمى، به‌ویژه در روایات اهل سنت، چشمگیر است. نمونه‌هایى از این روایات را در جوامع حدیثى، تفسیرهاى روایى و کتاب‌هاى تاریخ و سیره مى‌توان دید که بیانگر ابعاد گوناگون شخصیت بانوى برگزیده‌ دو عالم است. بنابر این روایات، حضرت فاطمه(س) کانون اهل‌بیت پیامبر(ص) است؛ ایشان، از هرگونه خطا معصوم، تداوم‌بخش نسل پیامبر(ص)، سرور زنان دو عالم، محبوب‌ترین شخص نزد آن حضرت، آگاه به حقایق دینى و در دفاع از رسالت و ولایت استوار بوده است. ازاین‌رو ایشان پیشواى مؤمنان و الگویى بسیار شایسته براى انسان‌ها، به‌ویژه بانوان است[۱]. اثر حاضر، کوششی است مختصر برای معرفی گوشه‌ای از شخصیت ایشان که با تکیه به آیات قرآن و روایات شیعیان و اهل سنت، به رشته تحریر درآمده و با اینکه مختصر است، مطالب مفیدی را در خود جای داده است[۲]. گفتنى است که این اثر، برگرفته از دو مقاله علمى است: مقاله نخست «سیماى حضرت زهرا(س) در روایات اهل تسنن» و مقاله دیگر، «شاخصه‌هاى ایمان در الگوى فکرى- رفتارى حضرت فاطمه(س)» که با بازبینى کلى در مباحث، به‌ویژه با تقویت اسناد و افزودن مطالبى دیگر و نیز، اصلاح ساختار کتاب، به‌گونه‌اى تازه عرضه گردیده است[۳]. فضایل حضرت زهرا(س) در منابع گوناگون علمى وارد شده است که بررسى آنها ما را با جایگاه آن بزرگوار در آیات و روایات آشنا مى‌کند. نویسنده، این منابع را این‌گونه دسته‌بندى کرده است: «تفاسیر اثرى» (که در آن، مفسر آیاتى را که درباره اهل‌بیت(ع) یا حضرت فاطمه(س) نازل شده و روایات شأن نزول این آیات را آورده است)، «جوامع بزرگ حدیثى»، «کتب سیره و رجال»، «کتب مستقل روایى» و کتبى که به‌طور ویژه، زندگانى حضرت زهرا(س) را شرح مى‌دهد. اما در این کتاب، بدون پرداختن به جزئیات زندگانى حضرت زهرا(س) یا بیان گسترده فضایل آن بزرگوار، فقط مهم‌ترین فضایل بانوى دو جهان را با استفاده از آیات و روایات شرح داده شده است[۴]. 1.ر.ک: مقدمه، ص9- 10 2.ر.ک: دیباچه، ص7- 8 3.ر.ک: مقدمه، ص10 4.ر.ک: متن کتاب، ص11- 12

مقاله نسبتاً کوتاه آلمانی لویی ماسینیون، خاورشناس فرانسوی، درباره حضرت فاطمه‌(س) و فهم مسلمانان از او در اینجا ترجمه شده است. این پژوهش را نخستین بار علی شریعتی به ایرانیان معرفی کرد؛ ولی برخلاف بسیاری از آثار دیگر ماسینیون، هنوز به فارسی ترجمه نشده است. در پیش‌درآمد توضیح خواهم داد که اهداف و روش و بافتار معرفی ماسینیون از حضرت فاطمه(س) چه بوده است.

اصل­انگاری به معنای این است که امامت، اصل دین و فعل­الله است، لذا رویگردانی از آن، موجب خروج از دین خواهد بود. مسئله این مقاله، جایگاه امامت از دیدگاه حضرت زهراK است و ادعا این است که امامت از دیدگاه ایشان، اصل دین محسوب می­شود. حضرت زهراK در خطبه فدکیه، حضرت علیG را دارای صفاتی شایسته و مقام افضلیت معرفی کرده و سایر صحابه را هم­شأن ایشان نمی­داند. ایشان دو استدلال محکم بر اصل بودن امامت ارائه کرده است. در استدلال اول، رویگردانی از امامت را مساوی با ارتجاع و اعراض از قرآن دانسته و بر اساس آیه تبلیغ، امامت را اصل دین معرفی­ کرده­ که عبور از آن موجب رویگردانی از قرآن و ارتجاع است. در استدلال دوم، رویگردانی از امامت را به منزله شرک معرفی کرده و گردانندگان مسیر خلافت از جایگاه اصلی آن را شایسته عذاب الهی و خروج از دین می­داند. این موضوع به روش تحلیلی بر اساس مطالعه موردی خطبه فدکیه، تبیین شده است.