جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب ارزشمند حاضر به بررسی سند حدیث غدیر از هر دو فریقین یعنی شیعه و سنی می پردازد و این را ثابت می کند از کتب بسیار متعددی که شک و شبهه ای در سلامتشان نیست که امام علی علیه السلام جانشین و خلیفه رسول الله بوده اند و لا غیر.

کتاب "دلیل العقلی على إمامة علی علیه السلام" درباره اثبات حقانیت و افضلیت امام علی علیه السلام است نسبت به خلافت و جانشینی رسول الله ص... در این کتاب دلائل و شواهد بسیار زیاد و مستدلی از افضلیت امام علی علیه السلام آورده می شود و ثابت می کند که تنها کسی که لیاقت جانیشنی حضرت پیامبر ص را داراست علی بن ابی طالب است و بس.

دروس شرح منظومه که مشتمل بر دوره چهار جلدی دروس شرح منظومه، مجموعه بیانات مرحوم آیت‌الله انصاری شیرازی است و با تاکید و به سفارش علامه حسن‌زاده آملی، از روی سخنان درسی وی - که روی بیش از ۶۰۰ نوار ضبط و پس از مراحل پیاده‌سازی و ویرایش به تأیید وی رسید - پس از شش سال فعالیت مداوم از سوی موسسه بوستان کتاب قم منتشر شده است. قبل از اینکه این کتاب به زبان فارسی ترجمه شود، مرحوم آیت‌الله شیرازی بیش از چهار سال به تدریس این کتاب در حوزه‌ علمیه اشتغال داشت. این اثر شرحی است که آیت‌الله حاج شیخ یحیی انصاری به سبکی شیرین و دلنشین غوامض و پیچیدگی‌های «شرح منظومه ملاهادی سبزواری» را باز کرده و خواننده را با رمز و رازهای آن آشنا می‌کند. شرح منظومه حکیم سبزواری شامل «منطق و حکمت» است که استاد انصاری در جلد اول این مجموعه، به شرح بخش «منطق» و در سه جلد بعدی آن به شرح بخش «حکمت» می‌پردازد. این اثر همچنین کتاب برگزیده نخستین جشنواره «مرزبانی وحی و خرد» در سال ۱۳۸۷ شد. کتاب ملاهادی سبزواری از آثار برجسته در میراث فلسفه و حکمت اسلامی است که با چیره‌دستی کامل، مباحث حکمی و فلسفی در آن تبیین شده و سال‌هاست که در حوزه‌های علمیه و رشته روانشناسی دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.

این اثر در دو جلد, با شماره صفحه های پیاپی, در ۵۵۱ صفحه, برای تدریس در پایه پنجم و ششم سطح یک حوزه, نگارش یافته است. اخلاق۵و۶, تحریر کتاب جامع السعادات, نوشته مولی محمدمهدی نراقی است. کتاب جامع السعادات, در سلسله مأخذ دانش اخلاق جای دارد که بیانگر پذیرش محتوا و سبک ویژه آن نزد عالمان و صاحب نظران است. مؤلف در آغاز درباره نفس انسان, قوا و غرایز او سخن می گوید و هر یک از فضیلتها و رذیلتهای اخلاقی را به یکی از قوای نفس و یا غریزه ای نسبت می دهد و آن گاه به شناساندن یکایک فضیلتها و رذیلتها می پردازد و با آیات و روایات موضوع را روشن و تأیید می کند و در پایان, راه درمان هر رذیلتی را به شیوه ای حکیمانه ارائه می دهد. افزون بر اینها, در لابه لا با پند و اندرزها و نصیحتهای اثرگذار, خواننده را به تهذیب اخلاق و اصلاح رفتار فرامی خواند. وی, بر میانه روی در علم و عمل و گرایشهای فکری پای می فشارد و از یک سونگری پرهیز می دهد, خواه به پیروی کورکورانه از حکما, یا مقدسین, یا گزینش افراطی به ظواهر و یا به عکس, و خواه به سبب تعصب در عرفان و حکمت اشراق, یا علم اصول و فقه.۱۴ مولی احمد نراقی در فرازی آن چه را که بر سالک لازم است یادآور می شود و آن گاه به شناساندن جامع السعادات می پردازد: (…و به حکم عقل و نص مستفیض نقل, بر هر یک از افراد سالکین منهج رشاد و طالبین طریق ارشاد, لازم است که اولاً, از آیینه گیتی نمای دل, زنگ رذائل, زایل و بعد از آن ادهم همت به صوب تجمّل به خلل فضایل مایل سازد; چه بدونِ تخلیه, تجلیه میسر نشود و انعکاس نقش حبیب در نفس خبیث صورت نبندد. شست وشویی کن و آن گه به خرابات خرام تا نگردد ز تو این دیر خراب آلوده و خود ظاهر و روشن و ثابت و مبین است که رفع صفات ناپسند و کسب ملکات ارجمند, موقوف بر شناختن آنها و اصول و اسباب هریک و کیفیت معالجات مقرّره است و متکفل بیان تفاصیل این مطالب علمی است که تعبیر از آن به علم اخلاق و حکمت خلقیه می نماید. و بهترین نسخ کتب از حیث نظم و ترتیب, و حسن ترکیب و تعبیر لایق و تحقیق رائق و اشتمال بر آیات و اخبار وارده در شریعت, و احتوای بر مقالات ارباب عرفان و اساتید حکمت, که در این فن شریف تألیف و تصنیف شده, کتاب موسوم به جامع السعادات است که از تألیفات عالم عامل و عارف واصل و حکیم کامل و فقیه فاضل, والد ماجد بزرگوار این ذرّه بی مقدار است.)۱۵ امام خمینی, معلم بزرگ اخلاق, جوینده راه کمال را سفارش می کند که به مطالعه آثار نراقیان بپردازد: (هان ای عزیز! تو اگر با اخبار و احادیث سروکار داری, به کتب شریفه اخبار, خصوصاً کتاب شریف کافی مراجعه کن و اگر با بیان علمی و اصطلاحات علما سر و کار داری به کتب اخلاقیه از قبیل طهاره الاعراق و کتب مرحوم فیض و مجلسی و نراقیان مراجعه کن و اگر خود را از استفاده مستغنی می دانی… جهل خود را که ام الامراض است, معالجه کن.)۱۶ و در جای دیگر سفارش می کند: (…کتاب شرح مغنیه مولانا مجلسی اول, که یکی از کتابهای نفیس و جلیل القدر است و فارسی, مطالعه نما. و اگر نفهمیدی از اهلش سؤال کن که در آن کنترلهایی از معرفت است و همین طور کتب عزیزه شیخان نراقیان.)۱۷ سنت عالمانه تلخیص و تحریر آثار عالمان بنام و استادان فن, از دیرباز در حوزه تمدن اسلامی رواج داشته است. بخش مهم و درخور توجه میراث مکتوب تمدن اسلامی را آثاری با عنوانهایی چون: تلخیص, ملخص, خلاصه, مختصر, مختار, منتخب, انتخاب, لباب, لبّ, مهذب, تهذیب, تحریر, گلچین, گزیده, چکیده تشکیل می دهند. نکته درخور توجه و درنگ این است که پدیدآورندگان این گونه آثار, خود, از ستارگان آسمان دانش و ادب بوده اند. از باب نمونه: شیخ طوسی (م:۴۶۰هـ.ق) (الشافی) سید مرتضی را خلاصه می کند. علامه حلی (م: ۷۲۶هـ.ق) کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی را خلاصه می کند, با عنوان: منهاج الصلاح فی مختصر المصباح. و رساله (الباب الحادی عشر) را به عنوان تکمله بر آن می افزاید: گاه بزرگان, به خلاصه کردن آثار خود پرداخته اند, از باب نمونه: محقق حلی اثر خود: شرایع الاسلام را خلاصه کرد و آن را المختصر النافع نام گذارد. شهید ثانی, به خلاصه کردن پاره ای از آثار خود پرداخت. افزون بر خلاصه کردن, فن دیگری از بازسازی رواج داشته به نام (تحریر) اما این فن, در عبارتهای کتاب, دست برده می شده و پاره ای از جستارها و فصلها و بابها, مقدم داشته می شده و پاره ای مؤخر. و گاه بر متن افزوده می شده است; مانند: تحریر مجسطی بطلمیوس, تحریر اصول اقلیدس, تحریر اُکرَمانا لاؤوس, همه از فیلسوف نامور شیعه خواجه نصیرالدین طوسی و تحریر التحریر, از سید ابوالقاسم موسوی خوانساری نجفی که تحریری است از کتاب تحریر اصول اقلیدس خواجه نصیر. با نگاهی به ذریعه علامه تهرانی, زیر عنوانهای یاد شده, صدها نمونه از این آثار را می توان دید. ابن خلدون, یکی از هدفهای هفتگانه تألیف را, تحریر و تلخیص دیگر آثار می داند: (دیگر از مواردی که سزاست در آن تألیف کرد, این است که مسائل دانشی, نامنظم باشد و هر مبحثی در باب خود واقع نشده باشد, آن وقت دانشمندِ آگاه, به ترتیب و تهذیب آن می پردازد و هر مسئله را در جایگاه و باب و فصل خود قرار می دهد, چنانکه این وضع در (المدونه) به روایت سحنون از ابن قاسم و (العتیبه) به روایت عتبی از اصحاب مالک مشاهده می شد. چه بسیاری از مسائل فقه در کتب مزبور در باب خود نیامده بود. از این روی, ابن ابوزید, به تهذیب (المدونه) همت گماشت, ولی (العتیبه) هم چنان نامهذب باقی مانده است و در هر باب آن, مسائلی از باب دیگر می توان یافت, ولی جویندگان دانش با بودن (المدونه) و تهذیب ابن ابوزید و هم تهذیبی که برادعی پس از وی نوشته است, دیگر از العتیبه (بی نیاز شده اند). (تلخیص و مختصر کردن کتب متقدمان و آن, هنگامی است که مشاهده شود کتابی در زمره امهات فنون به شمار می رود و از مآخذ اساسی آنهاست, ولی بسیار مطول و دامنه دار است, آن وقت دانشمندی بر آن می شود که این کتاب را به طور ایجاز و اختصار تلخیص کند و مباحث مکرر آن را بیندازد و در عین حال, برحذر باشد که مطالب ضروری آن حذف نشود, تا مبادا به مقصد مؤلف خلل راه یابد.)۱۸ در تحریر جامع السعادات و آن را به درسنامه بدل کردن (اخلاق۵و۶) کارهای زیر انجام گرفته است: ـ حذف نکته ها و جستارهای غیر ضرور, مانند: بحثهای فلسفی و یا آمیخته به اصطلاحهای فلسفی و عرفانی که در سطحی بالاتر از مخاطبهای این مجموعه شش جلدی و متناسب با دوره های تخصصی است. ـ حذف آن چه در دیگر بخشهای این مجموعه آمده, یا بحثهایی که در دیگر دانشها, بررسی می شوند و مطالبی که چندان کارساز نیستند و یا از سنخ پاره ای از داستانهایند که در احیاء العلوم آمده است. ـ بسنده کردن به چند نمونه از روایات, در جایی که روایات همانند بسیار بوده است. ـ از میان برداشتن و اصلاح اشتباه های چاپی. ـ اعراب گذاری. ـ نشان دادن مأخذ روایات نقل قولها. ـ عنوان گذاری ـ جا به جایی بخشی از برای نظم و نسق دادن و ترتیب منطقی بحثها. ـ سامان دادن عنوانهای اصلی و فرعی بابها, فصلها و باب بندی مناسب. بدین ترتیب این مجموعه, به گونه روش مند, چشم نواز, به مدرسان, دانش پژوهان و علاقه مندان مقوله ها و بحثهای اخلاقی عرضه شده است. به امید این که در رفتار و کردار از حوزویان اثر روشن و ماندگار خود را بگذارد.

این کتاب، در حقیقت یک دوره حکمت عملی و نظری است دانشنامه گونه ای است که «قطب الدین» آن را برای «دباج بن فیلشاه بن رستم بن دباج»، از پادشاهان مازندران نوشته است.این کتاب ارزشمند یکی از قدیمی ترین دائره المعارف فارسی در ایران بوده و مشتمل بر منطق، فلسفه، ریاضی، حکمت عملی، و … است. مولف نخست در فضیلت دانش و دانش آموزی سخن گفته، سپس دوازده رشته ی علمی را نیز درآن گردآورده است. این اثر در واقع یک دوره حکمت عملی است که اهم علوم آن زمان از قبیل: کلام فقه و سیر و سلوک در آن تشریح شده اند. کتاب مذبور که یکی از مهمترین آثار قطب الدین بوده، مهمترین کتاب جامعی است که در فلسفه تالیف شده وپس از کتاب شفای ابن سینا ، مهمترین کتاب جامعی است که در فلسفه به نگارش درآمده است قطب‌الدین محمود بن مسعود مصلح کازرونی یکی از علمای ایرانی قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است که نقش مهمی در گسترش حکمت و فلسفه، علوم طبیعی، پزشکی و هنر خود داشته است.

عدل دومین اصل از اصول عقائد معتزله به شمار می رود که حتی برخی از بزرگان معتزله مثل ابی الهذیل علاف عدل را مقدم بر توحید می دانند. بر همین اساس بسیاری از آیات محکمات قرآن را با عدل تفسیر و آیات متشابه را به محکمات تاویل می کنند و به همین منظور در کتاب حاضر دکتر محمود کامل به بررسی مفهوم عدل در آیات قرآن پرداخته است و اختصاصا بحث حریت انسان در تکلیف مورد تاکید بیشتری قرار گرفته است.

اثر حاضر مساله فدک را از ابعاد و زوایای مختلف تاریخی و کلامی مورد بحث قرار داده است. مولف رشته سخن را با تعریف و تبیین موضوع فدک و اینکه پیامبر(ص) از خود اموالی به جای گذارده است یا خیر؟ آغاز می‎کند. وی در صفحات بعدی با استناد به یک سلسله مستندات تاریخی و قراین و امارات دیگر و استفاده از روایاتی که در این زمینه وجود دارد موضوع فدک را اثبات می‎کند. نویسنده در مبحث دوم با استناد و استشهاد به آرا و نظریات دیگر محدثان و برخی دریافت‎ها و برداشت‎های مفسران از آیات قرآنی موضوع فدک را پی می‎گیرد. مولف در فصل پایانی راجع به ارث و میراث، ارث از طرف انبیا به همه اشکالات و شبهاتی که در باب فدک و نیز سهم ذوی القربی طرح شده با توجه به روایت‎های معتبری که در روایت‎های حدیثی آمده جواب می‎گوید.

کتاب "وفاة رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم وموضع قبره وروضته بین اختلاف اصحابه واستملاک ازواجه..." به بررسی رحلت پیامبر و محل قبر شریفشان می پردازد و اینکه واقعا ایشان کجا دفن شده اند ، روضه کجاست و عمر و ابوبکر آیا واقعا کنار پیامبر دفن شده اند یا نه و... از جمله مسائل مطرح شده در این کتاب می باشد.

این اثر بیست و دومین جلد از مجموعه سخن آشنا به شمار می‌آید و محتوای آن به رابطه توحید دو جانبه در دایره ولایت توجه دارد. دراين كتاب درباره گروهی از كلمات مرتبط با ولايـت و وابسـتگي سخن گفته و می کوشد كـه ايـن كلمـات را عمـدتاً از متـون زيارتی كه خاص اهل بيت نوشته شده، اسـتخراج كند. ايـن متون سرشار از حقايق ومفاهيم بسياري درباة ولايت و برائت است. اثر حاضر به مضامینی درباره ارادت، آگاهی از ولایت، اسوه و نمونه، همراهی و اطاعت، یاری و انتقام، برائت، غم و شادی، آیه تطهیر، زیارت، میراث و انتظار، رستگاری و پیروزی، مشارکت با شهدا به سبب ولایت و برائت و میراث و انتظار می‌پردازد. در حقیقت این کتاب در تلاش است که اثبات نماید کسی که ولایت خداوند را بپذیرد، ولایت اهل بیت(ع) را می‌پذیرد و کسی که از خداوند پیروی کرد، از آن‌ها پیروی می‌کند. و کسی که خداوند را دوست دارد، آن‌ها را نیز دوست دارد. این یک طرف معادله توحیدی است. طرف دیگر، هر کس ولایت اهل بیت(ع) را بپذیرد، ولایت خدا را پذیرفته است و هر کس از آن‌ها اطاعت کند، از خداوند اطاعت کرده است. هر کس آن‌ها را دوست بدارد، خداوند را دوست داشته است. بدین سان معادله توحیدی در ارتباط و ولایت و توحی دو طرفه شکل می‌گیرد.