جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 912
نشانه‌شناسی غزلی از مولانا
نویسنده:
یداله محمّدی ، مصطفی گرجی ، احمد پارسا
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان ,
چکیده :
مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی(604 – 672ق) از شاعران و عارفان بزرگ ایرانی است. درک مفاهیم غزلیّات مولوی برای کسانی که آشنایی کمتری با ذهن و زبان او دارند، دشوار است. وجود اصطلاحات عرفانی، وسعت اطّلاع او از دانش‌های گوناگون شرعی، مسائل ادبی و فرهنگ عمومی اسلامی از دلایل این امر شمرده می‌شوند. علی‌رغم روند رو به رشد مولوی‌پژوهی در چند دهۀ اخیر و تلاش‌های ارزندۀ مولوی‌پژوهان هنوز نکات درخور تأمّل بسیاری در تفسیر برخی از غزلیّات این سرایندۀ توانمند به چشم می‌خورد و جای پژوهش‌های بایستۀ بسیاری در این عرصه خالی است. بررسی انواع نشانه‌ها(رمزگان‌ها) در غزلیّات شمس از مواردی است که کمتر بدان پرداخته شده است. پژوهش حاضر با عنوان «نشانه‌شناسی غزلی از مولانا» به واکاوی نشانه‌های عرفانی و ادبی در یکی از غزل‎های مولانا به مطلع: ای رستخیز ناگهان، وی رحمت بی‌منتها ای آتشی افروخته در بیشۀ اندیشه‌ها پرداخته و رابطۀ میان دالّ‌ها و مدلول‌ها(دلالت) را نشان داده است: پژوهش حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی است و داده‌ها با استفاده از شیوۀ تحلیل محتوا به روش کتابخانه‌ای و سندکاوی و بر اساس دانش نشانه‌شناسی بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. وجود واژه‌های «آتش، جان، حاجب، خامش، خورشید، رحمت، رنگ، زندان، ساقی، سکر، طالب، عقل، علم، کین، مست و مفتاح» به عنوان نشانه‌های عرفانی و «قافیۀ میانی»، «مجاز و اغراق»، «زنجیره‌های باهم‌آیی»، «غلبۀ وجه تفسیری»، «بهره‌گیری هنرمندانه از بحور عروضی» و «غنای موسیقی کناری» به عنوان بخشی از نشانه‌های ادبی در این غزل از یافته‌های این مقاله است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 180
سماع، موسیقی و معنی گریزی در غزل مولوی
نویسنده:
منظر سلطانی ,سعید پورعظیمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
چکیده :
در بسیاری از غزل های مولوی موسیقی حاصل از تکرار که از اقتضائات مجلس سماع است دلالت های معنایی سخن را کم رنگ و بافت آوایی کلام را برجسته می کند. غلبه هیجانات عاطفی چنان است که غزل مولوی گاه از کارکرد معنایی تهی، و وارد ساحت بی معنایی و تناقض می شود. در این شرایط، متن نقش القایی به خود می گیرد و عواطف پرشور گوینده با نغمه های تکرارشونده به مخاطب منتقل می شوند. زوال آگاهی و عدم هشیاری در لحظات شور و جنون سماع، به خلق غزل هایی انجامیده که با تکیه بر تکرارهای متنوع، عطف های ناهمگون و هم نشینی های موسیقایی در طول بیت یا در صورت ردیف گونه های بلند، سعی در تولید خلسه و بی خویشی دارند و یا خود به بی خودواری و خلسه می انجامند.این نوشته بر آن است تا اسباب و گونه های معنی گریزی در غزل مولوی را با توجه به پیوند این غزل ها و مجلس سماع به بحث بگذارد، تا در نهایت آشکار شود که هر قدر عواطف شدت گیرد از کارکرد معنایی شعر کاسته می شود؛ چنان که در بسیاری از غزل های مولوی کلمات و عبارات با فرو نهادن بار معنایی، تنها نقش موسیقایی دارند و نیز بسیاری از زیباترین غزل های مولوی حاصل همین مجاورت ها و هم نشینی های موسیقایی کلماتند.
صفحات :
از صفحه 31 تا 56
چالش رازی و مولوی در عشق و دوستی
نویسنده:
احدفرامرز قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
چکیده :
حکم اخلاقی عشق و دوستی مساله تحقیق حاضر است. محمدبن زکریای رازی با رهیافت عقلی و بر اساس نظریه طب انگاری اخلاق به تحلیل عشق و دوستی می پردازد و هرگونه عشق و دوستی را بیماری مهلک نفس می خواند. مولوی با رهیافت عرفانی عشق را داروی شفابخش بیماری های نفس و رذایل اخلاقی می داند. مقایسه این دو دیدگاه می تواند پرتوی در فهم ژرف تر حقیقت عشق و دوستی و حکم اخلاقی آن باشد. رازی عشق و دوستی را، رفتار ارتباطی بین شخصی (عشق و انسان) یا ارتباط انسان با دارایی ها و برخورداری ها می داند، ولی در یافتن حکم اخلاقی آن بر مبنای رفتار ارتباطی درون شخصی و تعامل فرد با خویش تحلیل می کند. سر غیراخلاقی انگاری عشق و دوستی، وابستگی انسان به امور فانی و پیامدهای آن نسبت به سلامت روان است. مولوی ادله رازی را با تایید در مثنوی می آورد و تحلیل دیگری از عشق مطرح می کند. مولوی به جای تحلیل فراورده ای رازی، تحلیل فرایندی از عشق ارائه می دهد. در این تحلیل فرایند عشق انسانی می تواند به وابستگی بیانجامد که بیماری است و ننگ و می تواند به یگانگی، همراهی، همدلی، خیر و معطوف به دیگران بودن منجر شود که فضیلت است. عشق الهی، عشق انسان به خدا، به دلیل آنکه عشق باقی است، وابستگی بیماری نیست.
صفحات :
از صفحه 115 تا 135
برخی از وجوه تمایز متون عرفانی نسبت به آثار غیرعرفانی ( با تأکید بر امهات آثار عرفانی قرون 6 -9 )
نویسنده:
مهوش واحدوست , یاسر رحمتی
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان ,
چکیده :
ادبیات عرفانی یکی از مقوله هایی است که بخش گسترده ای از ادب فارسی را به خود اختصاص داده است. عرفان با توجه به گستردگی اش، فراز و نشیب های فراوانی به خود دیده است. علاوه بر این، تأثیر آن بر حوزه های دیگر نیز قابل توجه است. عرفان از جمله موضوع های مهمی است که در مورد آن، دیدگاه های مختلف و حتی گاهی متضاد با یکدیگر ارائه شده است. در پی این امر است که مکتب های عرفانی متعددی بنابر سلائق مختلف، در طول تاریخ شکل گرفته است که در سیر ادب فارسی نیز می توان صبغه های مختلفی از آن را مشاهده کرد. در این پژوهش، کوشش شده است که سیر این جریان از قرن ششم تا قرن نهم، مورد بررسی قرار گیرد، از این رو در آغاز مختصری از کلیات موضوع ارائه، سپس به مشخصات بنیادین آن پرداخته شده است. به علاوه به علت کثرت آثار عرفانی این عصر، سعی شده است تا از کتب مهم عرفانی این دوره، مثلاً: حدیقۀ سنایی، مثنوی مولوی و...یاد شود. پس از به دست دادن شاخصه های متون عرفانی، از جمله در سطح زبان، مضمون، اصطلاحات خاص صوفیه و... کوشش شده است تا نمود این شاخص ها در تک تک آثار، یعنی؛ عبهر العاشقین، حدیقۀ سنایی، سیر العباد إلی المعاد سنایی، الهی نامه، منطقالطیر، مختارنامه، دیوان و اسرارنامۀ عطار، اسرارالتوحید، فیه مافیه، غزلیات شمس و مثنوی معنویِ مولوی و غزلیات حافظ مشخص شده، مورد ارزیابی قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 209 تا 252
تبیین جهان شناختی سماع
نویسنده:
هادی وکیلی ,سیدمرتضی مبلغ
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
سماع یکی از آداب پرشور صوفیان است که از سده سوم در میان آنان رواج داشته و دامنه وسیعی از ادبیات عرفانی را به خود اختصاص داده است.ادبیات عرفانی صوفیان افزون بر ترسیم صحنه های گوناگون برپایی سماع، حاوی نکات فراوانی پیرامون ابعاد مختلف جهان شناسی، معرفت شناسی، روان شناسی، رفتارشناسی و زیبایی شناسی است.موسیقی و نغمه های عارفانه، حرکت و چرخ زدن، پایکوبی و دست افشانی، خرقه انداختن، اجزا و عناصر اصلی سماع را تشکیل می دهند.با توجه به اصالت و اهمیت خداشناسی و جهان شناسی در عرفان و تجربه های عرفانی، این مقاله در پی توجیه و تبیین ابعاد جهان شناختی سماع و نمادهای آن است.
صفحات :
از صفحه 119 تا 142
معانی خوف و رجا در قرآن و تأویل آن در مثنوی مولوی
نویسنده:
نسرین کریم پور، محمد کاظم یوسف پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مفهوم خوف و رجا از بعد معرفت‌شناختی و نظام اصطلاح شناسی در قرآن و در آثار عرفانی، به‌ویژه مثنوی معنوی جایگاهی ویژه دارد. از این رو این مقاله ‌کوشیده است ابتدا مفهوم این دو واژه را در قرآن کریم بکاود و سپس تأویلات عرفانی این مفاهیم را در نگاه و اندیشه مولوی بررسی نماید. در این رهگذر، سیر مفهومی و تاریخی این دو مفهوم در اندیشه و کلام متصوفه و عرفا تا عصر مولانا نیز به اختصار بررسی می‌گردد. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که مولانا با تکیه بر قرآن و آموزه‌های دینی، احادیث و روایات به این دو مقوله مکمل نگریسته‌ و در تبیین مفهوم و حقیقت خوف و رجا با تأثیر از کلیت اندیشه عارفان اهل سکر، اندیشه خاص و تفکر عاشقانه خود را به کار گرفته‌است. مولانا با تلفیق رجا و عشق، رجا را بر خوف برتری می‌دهد تا اندیشه غالب در مثنوی، یعنی عشق و وصال، در اجزای آن نیز تبلور یابد.
صفحات :
از صفحه 91 تا 121
عقل در مولوی و پست مدرن(لیوتار)1
نویسنده:
سیده بهشته رضوانی نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در بحث پر دامنه عقل، گاهی سخن از اعتبار تام و تمام عقل بوده و گاه سخن از بی اعتباری و ناکارآمدی آن و گاهی برای آن اقسامی قایل شدند. عقل در آثار مولوی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و با توجه به تقسیمات عقل در این آثار که مهم ترین آن ها: عقل کلی، عقل جزوی است، در این جستارسعی شده ضمن تشریح هر یک از این اقسام، وجوه تشابه میان عقل جزوی و عقلی که در دوره مدرن مطرح شده و نیز عقل کلی و عقل بحران زده ای که لیوتار در دوره پست مدرن مطرح می کند، را به تفصیل بیان کنیم. و تطبیقی میان این دو برقرار سازیم.
مطالعه قرآنی اندیشه های ملاصدرا و مولوی پیرامون "حقیقت انسان"
نویسنده:
داود محمدیانی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شناخت حقیقت وجود انسان یکی از مهمترین شاخه های معرفت بشری در میان علوم انسانی و از جذابترین مباحث انسان شناسی در قلمرو فلسفه و ادبیات بوده است. ملاصدرا و مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی در آثار خویش تحت تأثیر آیات قرانی و تعالیم وحیانی، اندیشه های بدیعی پیرامون حقیقت انسان ارائه کرده ند از جمله تحول پذیری و حرکت رو به کمال حقیقت انسان، تأثیر پذیری حقیقت انسان از اعمال و رفتارها و تجسم اعمال در جهان پس از مرگ، تأثیر پذیری از نظریه مثل افلاطونی در تبیین منشاء واحد جوهر حقیقت انسان و هبوط انسان به عالم دنیا و تجلّی خداوند در جهان و حقیقت انسان. در این نوشتار سعی شده است تا حدّی تأثیر پذیری این دو متفکر را از آیات و آموزه های قرآنی در ارائه نظریات حکمی و عرفانی در قلمرو حکمت متعالیه و ادبیات عرفانی بررسی نموده و برخی از موارد مورد تطبیق را تبیین نماید.
صفحات :
از صفحه 138 تا 157
امانت الهی در قرآن و مثنوی
نویسنده:
محمد آهی، زهرا آزادی نسب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
امانت الهی از مباحث میان ژرف و ارزشمندی است که درک آن مستلزم مطالعه و پژوهشی عمیق ، میان رشته ای و گسترده است. پژوهش های صورت گرفته در این زمینه چشمگیر نیست. در متون تفسیری و عرفانی حقایق و مصادیقی برای آن ذکر شده است. در متون تفسیری شیعی مصداق «ولایت و حقیقت دین » از میان مصادیق ذکر شده، از بسامد بالایی برخوردار است. در تفاسیر اهل سنت مصداق «تکالیف دینی» بیشترین تأکید را دارد. در متون عرفانی بنابر شیوه تأویل گرایی مصادیقی چون« عشق، معرفت، تکالیف دینی و ولایت» مصداق امانت دانسته شده است که تکیه اغلب این متون چه تفسیری چه عرفانی، بیشتر به ذکر مصادیق امانت بوده و بعضاً به امور مرتبط با امانت الهی از جمله علت پذیرش انسان، ابای دیگران و ... نیز پرداخته اند . ازاین روی در این مقاله سعی شده است حقیقت امانت،سرّارائه، علت پذیرش انسان و ابای دیگران با استنادات نقلی واستدلالات عقلی، تبیین و تحلیل گردد و بر این اساس دیدگاه مولوی در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 26 تا 45
تحلیل الگوهای فکری مولوی در نمادپردازی‌های حیوانی
نویسنده:
علی صفایی ، رقیه آلیانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان ,
چکیده :
نماد گونه‌ای از بیان است که بدون داشتن قرینه‌ای، علاوه بر مفهومی ظاهری، طیف معنایی گسترده‌ای را به خواننده القا می‌کند و بیان‌کننده تجربه‌ای غیرمحسوس با قابلیت چندمعنایی و عدم قطیعت مدلول‌ها است؛ ازاین‌رو نماد، مصادیق متعددی پیدا می‌کند و یگانه راه درک معنی آن، تأویل و تفسیر است. بر این پایه برای رسیدن به معنای نماد، باید از روساخت به ژرف‌ساخت، با در نظر گرفتن ساختار و بافت متن گذر کرد. مولانا هم شاعری عارف و معناگراست که از نماد برای پرداخت الگوهای فکری خود بهره گرفته است. توجه فوق‌العاده او به محیط طبیعی و ظرایف و دقایق آن، بستری برای پردازش مفاهیم ذهنی او شده است. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، مضامین اندیشگانی مولانا از جمله اندیشه بازگشت، خاموشی، سَهَر، سفر، قبض و بسط، عشق و ... را مورد تحلیل و تبیین قرار می‌دهد و نگارندگان با کشف نشانه‌های موجود در متن، کوشیده‌اند به لایه‌های متنوع و متضاد فکری مولانا دست یابند تا از این طریق، بتوان به شناخت کامل‌تر شخصیت و عرفان مولوی نزدیک شد. در این پژوهش، نمادهای برجسته الگوهای حیوانی بررسی شده است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 188
  • تعداد رکورد ها : 912