جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از اصول مذهب تشیع امامت است و زیر بنای مسأله ی امامت علم و عصمت است. از آنجا که موضوع عصمت، مبتنی بر علم وآگاهی است، بسیاری از عالمان بر موضوع علم پیامبر و امام علیه السلام پرداخته اند.در این رساله به مقام و منزلت امام و نسبت آن با پیامبر و گستره و فعلیت علم امام و روش کسب آن، با توجه به آیات قرآن کریم و روایات از دیدگاه علامه مجلسی و علامه طباطبایی پرداخته شده است. امامت مقامی است که باید از طرف خدای تعالی معین شود و امام باید مؤید از طرف پروردگار باشد. امامت مقامی بس ارجمند است که تنها برخی از پیامبران به آن دست یافتند. بنابراین امامان ما مقامی رفیع تر از بسیاری از پیامبران داشته اند. گستره علم امام، دانش کامل پیرامون آنچه برای هدایت انسانها مورد نیاز است، می باشد. و در این باره بخشی از علم ایشان فعلی و بخشی از آن محصول منابعی است که در اختیار ایشان می باشد و یا از طریق الهام به ایشان می رسد.علامه مجلسی و علامه طباطبایی معتقدند علم غیب ذاتی مختص حضرت حق است و امام با تعلیم الهی عالم به علم غیب می شود آنها همچنین قائل به علمی گسترده برای امام هستند و تنها موارد اندکی را از این علم مستثناء می نمایند. علامه طباطبایی علم امام را بالفعل می داند و در خصوص نحوه بهره گیری علم غیب در زندگی عادی امام، معتقد است امام نمی تواند از این علم نفعی ببرد زیرا این علم تخلف ناپذیر است. ولی علامه مجلسی می گوید امام نباید طبق علم غیب خویش عمل کند و البته عمل نمی کند تا مشیت الهی محقق شود. وی تنها قضاوت را از این امر استثناء می کند.

در این نوشتار به بیان" رمز جاودانگی اسلام در قرآن از نظر علامه طباطبایی و شهید مطهری " پرداخته می‌شود و هدف این است که بدانیم چگونه اسلام خود را با مقتضیات زمان و موقعیت‌های جدید تطبیق می‌دهد و آیا همان دینی است که فطرت و نهاد انسان در جستجوی آن است، آیا همان دینی است که سلامت جسم و روان را تضمین می‌کند و بر روابط فردی و اجتماعی تأثیر به سزایی می‌گذارد. در این نوشتار در فصل اول به بیان "کلیات" و در فصل دوم به " جاودانگی اسلام در پرتو خاتمیت و جامعیت قرآن" اشاره شده و به بیان اقوال و نظریات در بحث قلمرو دین و جامعیت قرآن می‌پردازیم که؛1-

مسأله " رابطه عقل و دین " از کهن ترین موضوعاتی است که از دیرباز فیلسوفان و متکلمانهر عصری را به خود مشغول داشته است و همواره در پی پیدا کردن جواب مناسبی برای این سوال بوده اند که چه رابطه و نسبتی میان عقل و دین وجود دارد؟در قرآن و روایات به عنوان دو منبع دینی بسیار به عقل و تفکر سفارش شده است، و از صاحبان عقل ستایش شده است و در مقابل کسانی که عقل خود را به کار نمی گیرند مورد سرزنش قرار گرفته اند. از نظر استاد مطهری به خودی خود هیچ تضادی میان عقل و دین وجود ندارد، ایشان دین و عقل را به شدت موید و حامی یکدیگر می داند و پای عقل را در عرصه دین باز می گذارد، ایشان می گوید: اسلام عقل را محترم می شمارد و عقل نیز روح اسلام را درک و بر اساس آن عمل می کند.علامه طباطبایی نیز به عنوان یک فیلسوف و مفسر قرآن معتقد به تلازم عقل و دین است و شرط جاودانه بودن دین اسلام را پیوند با عقل می داند. ایشان می گوید: عقل و دین هر دو برای اداره زندگی بهینه انسان ها در هر مرتبه و درجه ای که باشد، در هر عصری از اعصار، لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

اندیشمندان اسلامی از جمله، فارابی، ابن سینا، ابن رشد، سهروردی و صدرای شیرازی رویکردهای مختلفی به دین اسلام داشته اند. دیدگاه جهان شناسی، انسان شناسی (علم النفس) و دین شناسی آنان، رویکردشان به دین را روشن و معین می کند، وجه اشتراک آنها در این است که به نحوی متأثر از افکار فلسفی یونان هستند و از سویی دیگر به دین اسلام تعلق خاطر دارند، به همین سبب دیدگاه آنان در مورد عالم هستی، انسان ودین، از نوع فلسفی- دینی است. یعنی هر کدام به طریقی تلاش کرده اند بین دین و فلسفه وحدت ایجاد کنند. این تلاش از فارابی آغاز می شود و مرحله ابتدایی را سپری می کند تا به مرحله رشد در قرن یازدهم، یعنی عصر صدرای شیرازی می رسد. ابتدا عقل با شریعت در یک مرتبه قرار می گیرند هر چه به قرون بعدی می رسد شریعت فروغ بیشتری می گیرد، و در واقع انتظار از آن بیشتر می شود. فارابی نیاز به دین را در دنیا و آخرت و در زندگی فردی و اجتماعی، با تأکید بر حیات اخروی و زندگی اجتماعی در قالب « مدینة فاضلة» برای رسیدن به سعادت واقعی لازم و ضروری می داند. اساس اندیشه وی این است که عقل ودین یا فلسفه و شریعت هر دو حقیقت واحد دارند، ولی نوع زبان و روش و اصول آنها با یکدیگر تفاوت دارد. ابن سینا بر حضور بیشتر دین در جامعه تأکید می کند در عین حال ایجاد مدینه عادله را از دین انتظار دارد. وی تعلیم و تزکیه آدمیان را از دین می طلبد. از نظر او هدف و غایت دین تقرب به خداوند و ارتقای انسان ها به مراتب بالای عقل نظری و عقل عملی است. آموزه های دینی درباره توحید و معاد و برخی مسائل دیگر در دین به صورت اجمال و رمز اشاره بیان شده که باید با عقل انسان ها رمزگشایی شود و از اجمال به تفصیل درآید. مقام و منزلت نبی از حکیم بالاتر قرار دارد، در نتیجه انتظارات ابن سینا از دین بیشتر از فارابی است. ابن سینا بر عرفان تأکید دارد و آن را می پذیرد اما از نظر او عرفان جدای از دین نیست و عارف هیچ گاه بی نیاز از دین نیست. او منشاء اخلاق را دین می شمارد، بنابراین انتظار دیگر او از دین ایجاد ملکات اخلاقی است. ابن رشد نیز مانند فارابی و ابن سینا به هماهنگی حکمت و شریعت و وحدت آن اعتقاد دارد. وی شریعت را مکمل عقل می داند و معتقد است هر پیامبری حکیم است ولی همه حکیمان پیامبر نبوده اند. شریعت هم ظاهر دارد و هم باطن. در صورت مخالفت حکم عقلی با ظاهر شریعت، باید آن را تأویل کرد. ظاهر شریعت برای عامه مردم و باطن آن برای نخبگان و حکما است. او ارسطو را نمونه تام و تمام انسان کامل می داند و معتقد است او به عالی ترین مرتبه عقل نظری رسیده است. با این وصف انتظار خواص وعوام از دین متفاوت خواهد بود. عوام الناس با فهم ظاهر شریعت موظفند به آن عمل کنند تا به سعادت خاص خود برسند، ولی انتظار نخبگان کسب فضایل اخلاقی و فضایل نظری است. بنابراین می توان گفت ابن رشد از دین انتظار رشد و تکمیل قوه عقل نظری و کسب اخلاق برای رسیدن به سعادت اخروی را داشته است. شیخ اشراق نیز مانند حکمای سلف خویش انتظار ایجاد مدینه عادله را از دین داشت. رئیس مدینه آرمانی او با فضیلت ترین انسان ها است. فضیلت انسان هم به حکمت است. وی پیامبر اسلام را رئیس اول و افضل انسان ها می داند، بنابراین رئیس مدینه آرمانی او پیامبر حکیم است. سهروردی عرفان وحکمت استدلالی را بدون یکدیگر ناقص می داند و کمال حکمت را جمع آن دو یعنی حکمت شرق می شمارد. از نظر او پیامبر جامع هر دو است پس پیامبر، هم حکیم است هم عارف و هم نبی. و شریعت جمع میان حکمت و عرفان است. دین از نظر او ملاک عقل و منشاء اخلاق است و عرفان هم نیاز به عقل دارد و هم محتاج اخلاق است. خلاصه آنکه انتظارات سهروردی از دین عبارتند از: قانون گذاری، عدالت گستری، اخلاق، میزان، هدایت و ارشاد. صدرا نیز ضرورت نیاز بشر به دین را برای تداوم حیات اجتماعی و ایجاد عدالت می پذیرد. وی عقل بدون شریعت را معتبر نمی داند. یعنی مانند سهروردی معتقد است شریعت معیار سنجش سیر و سلوک عقلانی بشر است. و عقل باید هماهنگ با شریعت گردد نه بالعکس. او نیز مانند فارابی رئیس مدینه فاضله را پیامبر به عنوان خلیفه خدا می دانست. پیامبر اسلام در نظر صدرا حتی بالاتر از فرشتگان الهی است. او واسطه در فیض و اعطای وجود است. بنابراین نه تنها هدایت و ارشاد تعلیم و تزکیه و قانون گذاری و عدالت گستری و وضع عبادات جهت نیل به سعادت اخروی بر مبنای دیدگاه « الدنیا مزرعة الاخرة» و تعلیم حکمت و تنها صراط مستقیم و الگو و اسوه بودن به عهده پیامبر اسلام است، بلکه به واسطه دریافت فیض وجود نیز می باشد. او نیز قائل است شریعت ظاهر و باطن دارد، ولی ظاهر و باطن شریعت در طول یکدیگر و حقیقت واحدند. کسانی که تنها به ظاهر شریعت برخوردارند. ولی آنان که تنها از عقل محض بهره می گیرند و به باطن شریعت دست می یابند «سیّار» شمرده می شوند، که در مرتبه بالاتر قرار دارند. ولی کسانی که با عشق و عرفان به سیر و سلوک در باطن شریعت فرو می روند آنان « طیّار» نامیده می شوند. بدین ترتیب عقل و عرفان از طریق دین می توانند به غایت خلق بشری که معرفت خداوند است نایل آیند. بنابراین، انتظارات صدرای شیرازی از دین بیشتر از حکمای قبل از خود است

یکی از اعتقادات مشترک بین مسلمانان و مسیحیان مسأله خاتمیت است. به این معنا که مسلمانان بنیانگذار دین خود را آخرین فرستاده خداوند و دین و شریعت ایشان را آخرین و کاملترین دین و شریعت می دانند. در مسیحیت از آموزه های مهم و اساسی که هر مسیحی به آن ایمان دارد پایان یافتن جریان نبوت با ظهور عیسی مسیح است؛ با آمدن مسیح که منجی انسان ها است صلح همیشگی بین خدا و خلق برقرار شد و عهد بین آن دو نیز به اتمام رسید؛ همچنین معتقدند تعالیم ایشان نیز کامل ترین و آخرین تعالیم و شریعت است. در این مقاله ابتدا به اثبات خاتمیت پیامبر اسلام به گواهی آیات و روایات و فلسفه خاتمیت ایشان پرداخته شده و بعد از آن مساله خاتمیت عیسی مسیح در مسیحیت مطرح گردیده و در آخر این مطلب عنوان شد که اگرچه مسیحیان خاتمیت را مختص به دین خود می دانند؛ اما این ادعا درست نیست چرا که به گواهی تاریخ، مسیحیان و یهودیانی در زمان پیامبر اسلام به نبوت و خاتمیت ایشان آگاه شدند و اسلام آوردند. این خود بیانگر این مطلب است که بشارت به نبوت و خاتمیت پیامبر در عهدین وجود داشته است. بنابراین یک پیامبر خاتم و یک دین خاتم وجود دارد و آن حضرت محمد صلی الله علیه و آله و دین اسلام است.

جامعه بشری آمیزهای از آدمیان با اندیشهها، باورها، دینها و مذاهب متفاوت و گاه متعارض با یکدیگر است. برای این که انسان بتواند زندگی آرام و سالم در روابط اجتماعی خود با دیگران داشته باشد، لازم است شیوه و روش صحیح و درستی را در مواجهه با آدمیانی که با او از لحاظ اعتقادی در تقابل و تضاد هستند، اتّخاذ کند، تا در روابط خود با این افراد به تنش و چالش برنخورد. لذا در این پژوهش سعی شده است با تکیه بر قرآن و احادیث روشی صحیح، در چگونگی برخورد با مخالفان به مخاطبان ارائه شود. پژوهشهایی که پیرامون این موضوع انجام شده است، بیشتر به جنبه سیاسی و حکومتی روش برخورد با مخالفان تکیه نموده است و معمولاً از جهت منبع پژوهش قرآن و روایات را در کناریکدیگر بررسی ننمودهاند. در پژوهش پیش رو به این نتیجه رسیدیم که قرآن و احادیث توصیه میکنند که انسان در برخورد با مخالفان اعتقادی خود باید در گفتار و گفتگو، با حفظ و رعایت ادب و اخلاق و با نرمی و ملاطفت و پرهیز از هرگونه خشونت با شیوه استدلالی و منطقی، نصیحت و ارشاد، موعظه، جدال احسن، انذار و انتقاد نسبت به عقایدشان با آنان سخن گفت. و در رفتار و عمل باید با مهربانی و نیکی، رفق و مدارا، حلم و بردباری و عفو و گذشت با آنها برخورد نمود و در مواقعی که موارد فوق اثر نداشت از آنان اعراض کرده و روی بگردانیم.

چکیده پایان نامه: تحقیق پیش رو به بررسی عملکرد یهود در قرآن با تکیه بر نظر آیت الله جوادی آملی پرداخته است. در قرآن به قوم یهود و نوع اعمال این طایفه در برابر انبیا، دستورات کتب آسمانی و در برابر دین اسلام بسیار اشاره شده است. لذا از خود آیات قرآن ضرورت و اهمیت پرداختن به این موضوع را در می- یابیم . بعث انبیای متعدد در بین این قوم، برتری یهود ، توطئه و حیلت این مردمان نسبت به اسلام و تحریف تورات و مواردی از این دست که همگی موید قرآنی دارد بر ضرورت پژوهش پیش رو می افزاید. در پژوهش حاضر سعی بر این شده تا حد ممکن از نظرگاه قرآن و با استناد به تفسیر تسنیم به موضوع بپردازیم. لذا طبیعی است که روش تحقیقی در این رساله از نوع کتابخانه ای و یا اسنادی باشد. در مجموع یافته های پژوهش به اختصار عبارتند از: 1. در قرآن به طور گسترده به یهود اشاره شده است و عملکرد یهود موضوع آیات زیادی قرار گرفته است. 2. عملکرد جامعه یهود بر مبنای نص قرآنی یکسان نیست. برخی از آنان دارای کنشی منصفانه و مومنانه و برخی عملکردی متعصبانه و جاهلانه توام با لجاجت از خود به جا گذاشته اند. 3. تعبیرات به کار گرفته شده از سوی برخی از یهود نسبت به ذات قدسی اله و پیامبران و کتب آسمانی حاکی از آن است که آنان اندک احترام برای آن مقدسات قائل نبوده و هیچ گاه مطیع اوامر الهی نبودند. 4. قرآن کلام حق و سخن معتدل است لذا در بیان اعمال یهود حقوق اقلیت مصلح از یهود را پاس داشته است و به نیکی از صالحان امت یهود یاد کرده است

چکیده پایان نامه: اسلامی شدن دانشگاه از شاخصه های مهم اسلامی شدن جامعه و درنهایت اسلامی شدن زندگی بشر است. و به تعبیر رهبر معظم انقلاب، از نان شب دانشگاه واجب تر است.آنچه تاکنون در رابطه با اسلامی شدن دانشگاه ها انجام گرفته است؛ به بیان بزرگان این عرصه، کافی و مطلوب نیست و در حوزه اجرا و عمل و تدوین برنامه های اجرایی، فعالیت های چشم گیری دیده نمی شود. نویسنده در این پایان نامه با استفاه از آموزه های قرآن کریم، روایات و سیره چهارده معصوم (علیهم السلام)، بیانات امام خمینی(ره)، آیت الله خامنه ای، اساتید و بزرگان حوزه و دانشگاه، به تدوین برنامه ای نوین و اجرایی برای دانشگاه های ایران اسلامی پرداخته است. البته دراین پژوهش تکیه بر آراء رهبر معظم انقلاب می باشد. فصول این پایان نامه عبارتند از: 1- کلیات 2- خصوصیات علم در دانشگاه اسلامی 3- ویژگی دانشگاهیان دانشگاه اسلامی 4- فضای دانشگاه اسلامی 5- نتیجه گیری. باتوجه به این نوشتار، دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که علم آن اجتهادی و پالایش شده، عالم و متعلم آن دارای نیت الهی و نو اندیش و فضای حاکم بر دانشگاه مانند فضای مسجد، تعبد محور باشد. همه امور در این دانشگاه به یک سو حرکت می کنند و هدف اسم رب است.

موضوع این تحقیق بررسی خاتمیت در دین اسلام و مسیحیت میباشد؛ از آنجا که افراد به واسطه ی پیروی ازدین و آیین پدران خود و تحت تاثیر خانواده، محیط و جامعه ای که در آن تولد و رشد یافته اند و همچنین به دلیل عشق و علاقه ای که به دین خود دارند آن را کامل و خاتم میدانند، کمتر به تحقیق پیرامون دین خود میپردازند و در واقع از روی تحقیق و پژوهش تسلیم عقاید دینی خود نیستند و دینشان تقلیدی است، بنابراین برخود لازم دیدم این هدف را دنبال کنم که به تحقیق پیرامون دین خود و دین پرطرفدار مسیحیت بپردازم و قلبا و عقلا تسلیم حقیقت شوم؛ موضوع خاتمیت رابرگزیدم چون تکمیل کننده ی اصول عقاید است و پاسخ پرسشهای خود پیرامون توحید، معاد و نبوت را درگفته های پیامبرخاتم حضرت محمد مصطفی(ص) که آورنده ی دین و شریعت کامل و جامع است، مییابم. از آنجا که لازم است قبل از پرداختن به بحث خاتمیت اعتبار کتب مقدس، نبوت پیامبر اسلام وحضرت عیسی و وحی در دو دین به اثبات برسد، ابتدا این سه موضوع مهم مورد بررسی قرار گرفته شده است. سپس خاتمیت پیامبر اسلام با استناد به آیات قرآن کریم و روایات موجود در کتب حدیثی مسلمانان و همچنین فلسفه ی خاتمیت ایشان بیان شده است و این نتیجه گرفته شده که پیامبر اکرم پایان دهنده ی سلسله انبیاست و بعد از ایشان، نبی، رسول، کتاب، دین و شریعت دیگری نخواهد آمد. مبحث بعدی خاتمیت حضرت عیسی و فلسفهی آن از دید مسیحیان است که مورد بررسی واقع شده است و این نتیجه گرفته شد که در مسیحیت جریان نبوت تشریعی با ظهور عیسی مسیح پایان یافته و تکمیل شده و از نظر مسیحیان شریعت ایشان کاملترین و آخرین تعالیم و شریعت میباشد. در آخر بعد از بیان وجه اشتراک و افتراق خاتمیت گفته شد اگر چه در مسیحیت اندیشه ی ختم نبوت وجود دارد اما این به معنای این نیست که ایشان حقیقتا پیامبر خاتم باشند چرا که به گواهی تاریخ، مسیحیان و یهودیانی در زمان پیامبر اسلام به نبوت و خاتمیت ایشان آگاه شدند و اسلام آوردند این خود بیانگر این مطلب است که بشارت به نبوت و خاتمیت پیامبر در عهدین بوده ولی تحریف شده است. بنابراین یک پیامبر خاتم وجود دارد و آن پیامبر اسلام میباشد.