جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 41
معراج پیامبر(ص) و ارتباط آن با محراب مساجد
نویسنده:
مرتضی شجاری، اشرف میرفخرائی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معراج پيامبر (ص) در مكان مقدسی چون مسجد صورت گرفت و ارمغان ايشان از اين سفر شبانه برای امتش حقيقتی همچون نماز است. در هنر اسلامی جايگاه پيامبر( ص) در اين معراج، به صورت يك محراب به تصوير كشيده شده است. درواقع، مفهوم محراب كه محلی است برای معراج مؤمن ( نماز)و رمزگشايی آن از زاويه معراج پيامبر( ص) ، بيانگر اين نكته است كه محراب تجلی مجسم معراج بوده و ازآنجاييكه معراج صورت مثالی نماز است؛ محراب را می توان تجلی مجسم نماز نيز دانست؛ به طوريكه تمامی مراحل نماز در آن به تصوير كشيده شده است. با تكيه بر تفاسير عارفان از آيه: « فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى»(نجم: 8 )مشخص می گردد كه بين پيامبر( ص) ، معراج و محراب اتحادی از جنس اتحاد سالك و سلوک و مسلك وجود داشته و محراب تجليگاهی از قول (شريعت)، فعل (طريقت) و حال (حقيقت) پيامبر( ص) است. در اين مقاله با بهره گيری از آثار عارفان و هنرمندان مسلمان رابطه محراب مساجد با معراج پيامبر( ص)تبيين و تحليل می گردد.
صفحات :
از صفحه 51 تا 73
سابقه «پیر ما» در غزلی از حافظ
نویسنده:
نصراله پورجوادی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
حافظ در بیت «دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما / چیست یاران طریقت بعد از این تدبیر ما» از پیری یاد می کند که در ابتدا خراباتی نبوده، بلکه اهل طریقت و مسجد بوده و حال، ناگهان خراباتی شده است. منظور حافظ از این شخصیت که «پیر ما» خوانده شده چه کسی بوده است؟ آیا این پیر، شخصیتی تاریخی و واقعی بوده یا صرفا شاعر، در عالم خیال خود، او را خلق کرده است؟ برخی از مفسران قدیم و جدید حافظ، مقصود از این پیر را «شیخ صنعان» (در داستان منطق الطیرِ عطار) می دانند، ولی به دلایل مختلف این تفسیر نمی تواند درست باشد. در این مقاله، با توجه به آنچه شاعران عارف پیش از حافظ، و به ویژه عطار، گفته اند و نیز با توجه به دیگر ابیات حافظ، اثبات شده است که مقصود حافظ از «پیر ما» حسین بن منصور حلاج است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 65
گوناگونی آراء درباره ابلیس در میان مفسران و عرفان اسلامی
نویسنده:
نادر محمدزاده، زهرا حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
شیطان (متمرد و گمراه کننده انسان) در ادیان ابراهیمی از موضوعات مهم و بحث انگیز در میان فلاسفه، متکلمان و عرفا است. در میان مفسران در مورد ابلیس و شیطان سه دیدگاه مطرح است: الف) از جن بوده است؛ ب) از فرشتگان بود و سپس از جنیان شد؛ ج) از فرشتگان بودطرفداران هر کدام از دیدگاه ها برای اثبات نظر خود به آیات و روایات زیادی متوسل شده اند؛ اما در نظری دقیق، ابلیس از جن بود و به دلیل عبادت فراوان در جایگاه ملائکه قرار داشت. در نظر عرفا نیز دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. بیشتر عرفا ابلیس را مظهر بدی و اغوا کننده انسان دانسته اند؛ اما برخی مثل حلاج، عین القضات همدانی، احمد غزالی و... به دفاع از ابلیس پرداخته اند و او را عاشق خالص خدا و موحد حقیقی دانسته اند. در دیدگاه مکتب وحدت وجودی، ابلیس، شیاطین و بدان مظهر صفات جلالی خداونداند و از اراده خدا خارج نیستند. این مقاله به صورت توصیفی و تحلیلی تدوین یافته است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 90
سخن عارف
عنوان :
نویسنده:
قربان ولیئی محمدآبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
خاموشی زبان و ضمیر در سلوک عرفانی جایگاهی بنیادی دارد و سرّ تأکید فراوان عارفان بر لب فرو بستن و نفی خواطر، در تأثیر عمیق این دو در پیمودن موفقیت‌آمیز مسیر سلوک عرفانی نهفته است. در این نوشتار، کوشش ما معطوف به یافتن پاسخی برای این پرسش بنیادی است که «چرا عارفان به‌رغم تأکید بر ضرورت خاموشی، غالباً پرسخن بوده‌اند؟» البته ناگفته پیداست که همه عارفان مشمول چنین حکمی نیستند اما چهره‌های شاخص عرفان اسلامی غالبأ پرسخن بوده‌اند و اقوال شفاهی یا آثار مکتوب منظوم و منثور فراوانی از خود بر جای نهاده‌اند. کثرت آثار چهره‌های برجسته عرفان اسلامی از قبیل خواجه عبدالله انصاری، سنایی، عطار، مولوی، ابن‌عربی و جامی نیازی به اثبات ندارد. در این مقاله می‌کوشیم که دواعی و انگیزه‌های سخن گفتن عارف را کشف کنیم و علل و عوامل انبوهی کلام شفاهی و مکتوب آنان را نشان دهیم. شایان ذکر است که مقصود ما از «عارف» ، مصداق اتمّ این واژه است؛ یعنی کسی که سفر إلی‌الله را به پایان رسانده است و پس از فنای فی‌الله، واجد مقام بقای بالله شده است. یادآوری این قید از آن رو اهمیت دارد که در طول سلوک إلی‌الله، از خاموشی زبان و نفی خواطر گریزی نیست و در حالت فنا نیز خاموشی زبان و ضمیر از لوازم ذاتی فنا به شمار می‌رود؛ بنابراین عارفی که واجد مقام بقای بالله است، عرصه ظهور و بروز اسماء و صفات الهی است و می‌تواند «ناطق» و «قائل» نیز باشد.
صفحات :
از صفحه 149 تا 169
ملامتیه نخستین و رویکرد آن ها نسبت به امر به معروف و نهی از منکر
نویسنده:
محی الدین قنبری ,سیدیحیی موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
امر به معروف و نهی از منکر یکی از اصول مهم و بنیادی در اسلام محسوب می شود و در کمتر دیانتی تا بدین اندازه به این مقوله پرداخته شده است. با این حال، شاید هیچ اصل اسلامی نیز به اندازه این اصل، محل لغزش و افتادن در دام هوای نفس نباشد. «ریا» و «عجب» دو منکری است که می تواند به راحتی از اعمال کورکورانه اصل امر به معروف و نهی از منکر سربرآورد. از سوی دیگر، ملامتیه جزو عرفای مسلمانی محسوب می شوند که «اخلاص»، زیربنای تمامی افکار و اعمال آن ها را شکل می دهد. مقاله حاضر درصدد آن است که نشان دهد ملامتیه نخستین، با رویکرد منحصر به فرد خود، افزون بر آنکه اخلاص را از برنامه عملی خود کنار نگذاشتند بل نسبت به امر به معروف هم بی اعتنا نبوده اند.
صفحات :
از صفحه 107 تا 118
عرفای مسلمان و مسئلۀ تأهل و تجرد سالک
نویسنده:
لیلا هوشنگی, سمیه خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
با­توجه به اینکه در اسلام بر ازدواج تأکید خاص شده، اختلاف‌نظر صوفیان دربارۀ این مسئله قابل تامل است. بحث تجرد و تأهل نزد عارفان مسلمان ازجهات گوناگونی قابل مطالعه است، ازجمله دربارۀ تأثیرپذیری تصوف از رهبانیت مسیحی. در این مقاله سعی شده تا با بررسی مختصر این تأثیرپذیری، با واکاوی آثار بزرگان صوفیه دیدگاه‌های آنان دربارۀ تأثیر ازدواج در طی مراتب سیر و سلوک عرفانی مطرح و بررسی شود. درمیان این بزرگان، برخی تجرد را انتخاب کرده­ و تأهل را مانع دستیابی به تقرب الهی دانسته ­اند. درمقابل، دسته­ ای دیگر از صوفیان متأهل بوده و ازدواج را مانع دستیابی آن­ها به مدارج بالای عرفانی ندانسته­ اند. این نظرات دربارۀ آفات و امتیازات تأهل، امتیازات تجرد و توصیه به اختیار تجرد قابل دسته­ بندی است. گفتنی است که عرفا درخصوص هریک از این آرا به احادیث نبوی نیز استناد کرده‌اند تا جمع میان شریعت و سنت عرفانی را نشان دهند.
صفحات :
از صفحه 103 تا 124
نقد آداب طعام در تصوف
نویسنده:
داود اسپرهم, مرضیه رستگار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
فرد صوفی نشانه­ هایی داشت که او را از یک غیرصوفی متمایز می‌ساخت. بعضی از این نشانه ­ها همانند شیوۀ لباس پوشیدن، نماینده و مشخصۀ گروه ایشان بود و برخی دیگر از نشانه­ ها، جنبۀ «رفتاری» داشت؛ همانند رسومی که در ارتباط با صرف طعام بود. جستار حاضر درصدد پاسخ ­دادن به سؤالاتی از این­ دست است که: «آداب صرف طعام در میان صوفیان چه بود که به ایشان تشخص صوفیانه می­بخشید؟» و «چه پیشینه‌ای سازندۀ این رفتارها می­ گردید؟»؛ «آیا تمامی این رفتارها، ‌به درون محوطه‌های خانقاهی محدود می­ شده یا خارج از آن نیز امری بایسته بوده است؟» و سرانجام اینکه «میزان پای­بندی صوفیان به این آداب چگونه بوده است؟» نوشتار پیش­رو، نگرشی به رسوم و رفتارهای صوفیان دربارۀ طعام، و نقد آن­ها، در نخستین دوره­ های پیدایش تصوف است؛ یعنی زمانی­ که رسوم مرتبط با تصوف، در مرحلۀ شکل­ گیری، قوام و تعریف آداب خاص خود هستند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 24
نظریۀ اخلاق عرفانی عطار نیشابوری
نویسنده:
حسن مهدی پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
در این نوشتار درصددیم اخلاق عرفانی عطار را در قالب یک نظریۀ اخلاقی منسجم تبیین سازیم تا براساس آن ملاک تعیین ارزش اخلاقی افعال از نظر وی مشخص شود. بررسی و تأمّل در اشعار عطار بیان‌گر آن است که سه نظریۀ متعارف اخلاق هنجاری یعنی نتیجه­ گرایی، وظیفه­ گرایی و فضیلت­ گرایی از دل آثار او استخراج­ پذیر است، امّا این سه نظریه هم با برخی مبانی خداشناختی و انسا ن­شناختی اخلاق عرفانی عطار و هم با یکدیگر سازگار نیستند، ازاین‌رو نمی­ توان با ابتنای صرف به هر یک از آن‌ها اخلاق عرفانی عطار را توضیح داد. البتّه با تلفیق سه مفهوم فضیلت، غایت و وظیفه با یکدیگر در ذیل فضیلت­گرایی اخلاقی می ­توانیم برای اخلاق عرفانی عطار نظریۀ اخلاقی واحد و منسجمی پیشنهاد کنیم.
صفحات :
از صفحه 165 تا 191
فلسفه محنت محبت از منظر عارفان مسلمان
نویسنده:
علی فتح الهی ,محمدرضا حسنی جلیلیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
محبت یا عشق، موهبتی الهی و از جمله احوال عرفانی و مختص انسان است که فرشتگان از آن نصیبی نمی برند. به عقیده عارفان مسلمان، سالک با مهرورزی و معاشقه با حق سریع تر می تواند به مطلوب خویش نائل آید. به زعم آنان راه عشق هولناک، مصیبت آفرین و درتنیده با آلام و رنج های بی شمار است و تا انسان تلخ کامی ها و ترشرویی های عشق را تجربه نکند از شیرینی های معنوی آن کام بر نمی گیرد. پس عاشق نه تنها باید آسایش، مصلحت اندیشی و عافیت طلبی را ترک گوید؛ بلکه باید مهیای محنت کشیدن، بلا چشیدن، جانفشانی و جان سپردن نیز باشد.در این نوشتار می کوشیم تا ضمن شناخت محبت و مراتب آن، مفهوم رنج و درد را نزد عرفا شرح دهیم. در ادامه به بیان دیدگاه بزرگان عارفان درباره فلسفه جفاها و غایت بلایای معاشقه و سبب راحت انگاری فتن و رحمت پنداری محن از سوی عشاق و چگونگی رابطه آن با محبت خواهیم پرداخت.
صفحات :
از صفحه 59 تا 87
بثّ شکوایی رندانه و عارفانه در سوک انسان کامل
نویسنده:
مهدی ماحوزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
در این مقاله که بثّ شکوایی است در غربت و بیکسی انسان کامل عطار میکوشد جامعه ای را که در آن می زیسته است ارزیابی کند. در این جامعه دو نوع انسان حضور دارند انسان متعالی و انسان مسخ شده و از خود باخته. در تحلیل عناصر شخصیت این دو نوع انسان عطار ناگزیر است که در اقطار مجهول و ناشناخته روح آدمی سفر کند و موج های سخت طوفان های روح را که حتی با طوفان نوح هم در خور سنجش نیست باز شناسد. فلسفه دوران جام سرنگون فلک را باز شناختن و نکات ناسفته از روایح برخاسته از شیفتگی ها و سرمستی های منتهیان و واصلان را نمودن کار هر کس نیست. نوبتی مردن باید تا نور فیض دریای منور عشق بی نشان را بتوان شناخت و جان های آزاد از شوایب این جهانی را از آن برخوردار ساخت. عطار در نیمی از این قصیده نماینده انسان کامل است و در نیمی دیگر از این دعوی استغفار می کند و نفس بیمار و برتری طلب خویش را در محکمه وجدان بیدار به سختی محکوم می کند.
صفحات :
از صفحه 117 تا 123
  • تعداد رکورد ها : 41