جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
ملاصدرا, صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی (فیلسوف مشهور موسس حکمت متعالیه، شیعه و ایرانی), 979ق./950ش./ 1572م. 1050 ق./1641م.
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4835
بررسی مفهوم «من» و آگاهی از دیدگاه حکمت متعالیه و عصب‌شناسی
نویسنده:
زهره سلحشور سفیدسنگی، محمدکاظم علمی سولا، علیرضا کهنسال، علی مقیمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
حکمت متعالیه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
بحث آگاهی و «من» از مهم‌ترین مباحث تاریخ فلسفه است. ملاصدرا مانند سایر فلاسفۀ اسلامی، مفهوم «من» و آگاهی را به نفس نسبت می‌دهد. لکن وی بر خلاف فلاسفۀ پیشین سعی کرد تبیینی یگانه‌انگارانه از رابطۀ نفس و بدن ارائه دهد تا مشکلی را که پیشینیان بر اساس تبیین دوگانه‌انگار از نفس و بدن داشتند، حل کند. از نظر وی، انسان را جوهری در حال حرکت است که از نحوۀ وجود ضعیف‌تری به نام بدن به نحوۀ قوی‌تری از وجود به نام نفس مجرد تبدیل می‌شود. این در حالی است که در علوم اعصاب، آگاهی را به مغز نسبت می‌دهند و معتقدند که «من» نیز از آگاهی به دست می‌آید. اما عصب‌شناسان هنوز توضیح کاملی دربارۀ چگونگی آگاهی ارائه نکرده‌اند. از این رو با استفاده از آسیب‌های مغزی که باعث تغییر و از دست دادن آگاهی می‌شود، نظریۀ خود را توجیه می‌کنند. لکن از آنجا که در حکمت متعالیه، نقش مغز در فرایند آگاهی انکار نشده است، این دلیل برای توجیه مادیت آگاهی کفایت نمی‌کند. طبق دیدگاه حکمت متعالیه، آگاهی را نمی‌توان صرفاً به ماده (مغز) نسبت داد، هرچند که فعل و انفعالات مغز، زمینه‌ساز آگاهی هستند. اما طبق این دیدگاه، آگاهی و «من» امر مجردی است که عامل وحدت‌دهندۀ ادراکات مختلف است و توانایی تجزیه و تحلیل و مقایسۀ این ادراکات را دارد، در حالی که در علوم اعصاب، در مورد چنین عاملی، تبیینی ارائه نشده است.
مشخصات اثر
روش‌شناسی مطالعه انسان در حکمت متعالیه گذار به هرمنوتیک صدرایی در مسئله نفس
نویسنده:
فهیمه شریعتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از مسائل کلیدی مطرح‌شده در فلسفه ملاصدرا بررسی چیستی، ابتدا و انتهای انسان و ربط آن با وجود حقیقی است. مقاله حاضر با بررسی و تحلیل روش حاکم بر نفس‌شناسی ملاصدرا و ابزاری که وی استفاده کرده در پی کشف راز برتری حکمت متعالیه بر سایر مسلک‌های فلسفی یا تفاوت آن با این مسلک‌ها در انسان‌شناسی است. بررسی آثار گوناگون ملاصدرا به شیوه کتاب‌خانه‌ای و تحلیل محتوا نشان می‌دهد که او در بررسی مسئله نفس (که از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین مسائل حکمت متعالیه است)، در کنار برهان (شاکله اصلی مباحث فلسفی در حکمت متعالیه) از ابزارهای دیگری همچون آیات و روایات، تجارب شخصی، شهود، عقاید، نقل و نقد اقوال، تشبیه و تمثیل، تأویل، اشارات و ... استفاده کرده است. روش ملاصدرا در انسان‌شناسی، التقاط، تلفیق و میان‌رشته‌ای نیست بلکه ذهن ذوب‌شده وی در دین و عرفان و اشراف او به فلسفه‌های موجود باعث تحقق هرمنوتیکی‌ترین تقریر از فلسفه قدیم و تبیین متفاوت او از انسان شده است. انسان‌شناسی ملاصدرا بروز حقیقت انسان در منظر و مرئای عقل انسان با رتبه وجودی ملاصدرا و تقویت‌شده با فهم والای انسان کامل است. لذا انسان‌شناسی حکمت متعالیه علی‌رغم استفاده از ابزارهایی همچون وحی و شهود، همچنان به ‌عنوان نوعی روش اصیل عقلی و فلسفی باقی مانده است.
صفحات :
از صفحه 161 تا 177
مشخصات اثر
تقریب نظر ابن‌سینا و ملاصدرا درباره وجود رابط و رابطی
نویسنده:
یارعلی کرد فیروزجایی، غلامرضا عظیمی راویز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
مبحث علت و معلول یکی از مباحث مهم و دیرینه فلسفه است که در طول تاریخ، تطور معنایی قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده، سرانجام در حکمت صدرایی به بحث رابط و مستقل انجامیده است. نزد ملاصدرا وجود رابط با وجود رابطی تفاوت دارد، ولی اینکه آیا قبل از ملاصدرا کسی توانسته است با گذر از وجود رابطی به وجود رابط نزدیک شود یا تنها او توانسته در وجودشناسی تحول پدید آورد، مسئلهای است که در این مقاله با مراجعه به آثار ابن‌سینا مورد بررسی قرار می‏گیرد. نظر به اینکه باور به وجود رابطی معلول با فطرت توحیدی سازگار نیست، نمیتوان قبول کرد ژرفاندیشی مانند ابن‌سینا که با برداشتن گامهای اولیه لازم، در تعالی فلسفه ملاصدرا نقش مؤثر داشته است، در وجود رابطی متوقف شده باشد. توجه ابن‌سینا به ذاتی بودن وابستگی و نیازمندی برای موجود نیازمند، شاهد بر آن است که ایشان به رابط دانستن معلول نزدیک شده بود. این تحقیق با روش تحلیلی ـ توصیفی صورت گرفته است و نتیجهای که از آن به دست میآید، آن است که ابن‌سینا زمینه ورود به وجود رابط را فراهم کرده است.
صفحات :
از صفحه 131 تا 152
مشخصات اثر
خیال به‏مثابه نفس حیوانی بازشناسی قوّۀ خیال نزد صدرالمتألهین در پرتوی تبیین مبانی و تحلیل کارکردها
نویسنده:
محمدحسین وفائیان، احد فرامرز قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
قوّۀ خیال در فلسفۀ ابن‏سینا و تابعان وی، «خزانۀ» صوَری معرّفی می‏شود که جزئی است و به وسیلۀ حسّ مشترک ادراک شده است. در مقابل، صدرالمتألهین در مقام تعریف قوّۀ خیال، دو دیدگاه متفاوت ـ ولی منسجم و منطقی ـ را ارائه کرده که با تحلیل روش‏شناختی وی در مباحث نفس، قابل استنتاج و توصیف است. مسئله اساسی پژوهش جاری، توصیف نظریۀ واقعی صدرالمتألهین در مسئله چیستی خیال و سپس مقایسه آن با دیدگاه رایج مشائیان، به منظور کشف نقاط اشتراک و افتراق حقیقی این دو دیدگاه است. یافته اصلی که بر اساس روش تحلیلی ـ منطقی و با تکیه بر روی‏آورد تحلیل گزاره‏ای و سیستمی عبارات صدرالمتألهین در دو مقامِ «تبیین مبانی شناخت قوّۀ خیال» و «ارائه کارکردهای این قوّۀ» به دست آمده است، حاکی از اتخاذ دو رویکرد از سوی صدرالمتألهین در تعریف قوّۀ خیال است. وی در ابتدای مباحث نفس‏شناسی و قوای آن، تابع دیدگاه مشهور مشائیان است. پس از آن و در فرایندی تعالی‏گونه و با ابتنا بر امکان تشکیک در قوای نفس، دیدگاه دیگری را در بازشناسی قوه خیال ارائه می‏دهد. صدرالمتألهین خیال را به‏مثابه نفس حیوانی و فصل حقیقی انسان در مرتبۀ حیوانیّت معرّفی نموده که خود، مبتنی بر قوّه‏انگاری هریک از مراتب سه‏گانۀ نفس انسانی در نظام فلسفی وی است.
صفحات :
از صفحه 223 تا 246
مشخصات اثر
خاستگاه نفس در نگاه تکاملی صدرایی و نگاه تکاملی نوخاسته‌گرایی
نویسنده:
محمدمهدی عموسلطانی، محمد مهدی علیمردی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
در الهیات مسیحی که با الهیات اسلامی بیگانه نیست، راجع به خاستگاه نفس، به‌طور سنتی سه دیدگاه وجود دارد: «آفرینش‌گرایی»، «تولدگرایی»، و «تقدم وجودی». «دوگانه‌‌انگاری جوهری نوخاسته» دیدگاه چهارمی است که به‌تازگی با تأثیر از نگاه علمی و تکاملی نوخاسته‌‌گرایان مطرح شده است. در این نگاه سیستمی و کل‌‌گرایانه، ذهن/نفس از نظام ارگانیک بدن و از طریق فرایندها و تعاملات طبیعی و شبکه‌‌ای پیچیده از ارتباطات عصبی تولید شده است، نه اینکه از بیرون بدن قرار داده شده باشد. در این مقاله با توجه به شباهت زیاد «دوگانه‌‌انگاری جوهری نوخاسته» و دیدگاه جسمانیه‌الحدوث صدرا، این دو نظریه دربارة خاستگاه و منشأ نفس مطالعه می‌‌شوند. روش پژوهش، تطبیقی، تحلیلی و استدلالی است. هدف این پژوهش، کشف و طرح نقاط ضعف و قوت هریک از این دو نظریه و رسیدن به دیدگاه متعالی‌‌تر دراین‌‌باره است. یافته‌‌ها: تصور برخی شارحان از جسمانیه‌الحدوث صدرایی آن است که نفس با ترکیب عناصر و تحقق مزاج و از طریق حرکات اشتدادی و جوهری، از جسم تولید می‌‌شود؛ اما توجه دقیق‌‌تر به نگاه صدرایی، علاوه از اینکه او را پیشتاز نوخاسته‌‌گرایی معرفی می‌‌کند، با رفع خلأهای تبیینی این دیدگاه، او را در زمرة آفرینش‌‌گرایان قرار می‌‌دهد. نگاهی که امروزه جامع بین علم، دین و فلسفه است و ازاین‌‌رو با نام «آفرینش‌گرایی نوخاستة صدرایی» در حکم گزینه و نظریه‌‌ای بسط‌پذیر و ‌شایان توجه به فلاسفة دین و متکلمان پیشنهاد می‌شود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 44
مشخصات اثر
آگاهی و خود آگاهی از منظر کانت و ملاصدرا
نویسنده:
عیسی نجم آبادی، مهدی دهباشی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
مقایسه تطبیقی کانت و ملاصدرا
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
علم در حکمت صدرا چیزی جز حضور چیزی نزد موجود درک‌کننده نیست. کامل‌ترین مصداق حضور ازنظر این مکتب، علم حضوری انسان به خود است که در آن، عالم و معلوم وحدت دارند. بنابراین ازنظر حکمت صدرا، معرفت به خود، در فلسفه جایگاه رفیعی دارد، اما آنچه در حکمت متعالیه، علم حضوری به نفس خوانده می‌شود، ازنظر کانت علم حضوری نیست، بلکه این علم گونه‌ای از علم تجربی ماست که با واسطه‌ی صورت ذهنی که کانت به آن پدیدار می‌گوید، حاصل آمده است، اما کانت غیر از این من تجربی، به من استعلایی‌ای قائل است که این من نمی‌تواند شیء فی‌نفسه‌ای محسوب شود که در کانون دید تجربی انسان قرار می‌گیرد؛ بنابراین وی شناخت از خود را نه حصولی می‌داند و نه حضوری. در این مقاله بررسی می‌شود که چرا ملاصدرا خود استعلایی را متعلق معرفت می‌داند و کانت نمی‌داند. این مسأله، ذیل این مسأله‌ی عام‌تر واقع است که آیا منِ درک‌کننده‌، خود، متعلق معرفت است یا نه؟ در این نوشتار نشان خواهیم داد که علم به خود، برخلاف تلقی کانت، جز با نگرش وجودی تبیین‌پذیر نیست؛ چراکه ادراک حضوری، نحوه‌ای از حضور در وجود و برای وجود است.
صفحات :
از صفحه 135 تا 150
مشخصات اثر
بررسی تأثیر مبانی و اندیشه های ملاصدرا بر معنای متن
نویسنده:
محمد حسین میردامادی، محمد بیدهندی، مجید صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
این مقاله تبیین و تحلیل تأثیر اصول تأسیسی ملاصدرا بر معنای متن است. در حکمت صدرایی، معنای متن و تأویلات آن، به‌گونه‌ای از مبانی و اندیشه‌های صدرا متأثر است که معانی تأویلی در آن، صرفاً بر این اساس، منطقی و توجیه‌پذیر است؛ در مکتب صدرا، معنا که از مواجهه‌ی انسان با هستی شکل می‌گیرد، نفس‌الامری دارد که انسان مؤید به کشف وحیانی، آن را بیان و نام‌گذاری می‌کند و از قابلیت‌های آن برای معرفی حقایق عوالم مختلف استفاده می‌کند. مبانی و اندیشه‌های صدرا، ازجمله اصالت وجود، تشکیک وجود، قاعده‌ی بسیط الحقیقه، اندیشه‌های صدرا درباره‌ی علم‌النفس، حرکت جوهری و اعیان ثابته، هریک به‌نحوی بر منطق معنی از عالم حس یا عالم خیال و عقل مؤثر است و پشتوانه‌های هستی‌شناختی تأویل متن را به‌خوبی تبیین می‌کند. در این مقاله، تأثیر مبانی و آرای صدرا بر معنای متن استنباط شده و همراه با نمونه‌هایی از متونی آمده است که صدرا از آن‌ها معانی خاصی را استخراج کرده یا تطبیق صورت داده است. این مقاله که با روش توصیفی – تحلیلی همراه با تطبیق بر تفاسیر (تأویل‌های) صدرا تألیف شده است، قابلیت فلسفه‌ی صدرایی در توسعه‌ی معانی حاصل از متن را نشان می‌دهد و منطق تأویلات او را از زاویه‌ی یادشده بیان می‌کند.
صفحات :
از صفحه 115 تا 134
مشخصات اثر
توحید افعالی از نگاه ملاصدرا
نویسنده:
غلام رسول حمیدی
نوع منبع :
نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
"بنابرآنچه گفته شد،در جهت فهم مسئلۀ توحید افعالی از نگاه ملا صدرا،باید به عناصر و مؤلفه‌های دخیل در این مسئله مانند علیت و جایگا افعال اختیاری انسان در آن،فاعل حقیقی و انحصار آن در خدای متعال و صفاتی چون علم و قدرت و اراده،و رابطۀ آن با اختیار انسان،قاعدۀ مهم«بسیط الحقیقه»و چگونگی وحدت خالق و مخلوق و در نهایت وحدت نظام آفرینش و وحدت نظام آفرینش از طریق وحدت فعل،از نگاه صدر المتألهین توجه شود و بدون توجه به این امور توحید افعالی از نگاه ملا صدرا روشن نخواهد شد. چون خداوند در ذات خود تام و فوق تمام است،به ذات بسیط و حقۀ خود و بدون هرگونه مشیت و همت زائد و عارضی و با مشیت،علم،رضا و حکمتی که عین ذات اوست،فاعل ما یفعل و مفیض خیرات و نظام احسن و حکیمانه بوده و این به گفتۀ صدرا کامل‌ترین نوع قدرت است(صدر الدین شیرازی، همان:301/6). بنابراین،توحید افعالی را در نگاه ملا صدرا می‌توان این گونه بیان کرد که وجود منبسط به عنوان فیض اول،با تمام مراتب تشیکی‌اش،از مجردات ثابت گرفته تا مادیات،متغیر،از جنبۀ ظلی و انتسابش به حق تعالی امر واحد و دفعی است(کن)، در عین حال متکثر،دائمی و نامتناهی و تدریجی است(فیکون). در این صورت،پاسخ به سؤال توحید افعالی همان وست که حکما و از متکلمان متأخر امامیه بدان معتقدند که با تمسک به قاعدۀ علیت در فلسفه،فعل را هم به فاعل قریب و هم به خدای متعال منسوب می‌کنند که در عین حال از هردو صادر می‌شود،اما انتساب فعل را به فاعل قریب و بی‌واسطه یعنی انسان به صورت حقیقی و انتساب آن به فاعل با واسطه یعنی خدای متعال را به گونۀ مجازی می‌دانند.
صفحات :
از صفحه 157 تا 180
مشخصات اثر
نظرية الحركة الجوهرية عند الشيرازي
نویسنده:
هادي علوي
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست
مشخصات اثر
آیات عتاب الانبیاء علیهم السلام فی القرآن الکریم: دراسة تحلیلیة
نویسنده:
زین العابدین عبد علی الکعبی
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
کتاب"آیات عتاب الانبیاء علیهم السلام فی القرآن الکریم: دراسة تحلیلیة" به بررسی عتاب قرآن نسبت به انبیاء در قرآن کریم می پردازد و معنی عتاب را بررسی و به شبهات موجود پاسخ می دهد و اینکه واقعا قران انبیاء را مورد عتاب قرار داده است یا نه چیز دیگری از آیات فهمیده می شود؟
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 4835