آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

رویکرد ماکس وبر به‌عنوان یک جامعه‌شناس در دسته رویکردهای خُرد جامعه‌شناسی طبقه بندی شده و تببین او از پدیده‌های مختلف هم تبیینی عینی است. توجه به فرد و تبیین بر اساس در نظر گرفتن موقعیت فرد در جامعه، حتی در مسئله سیر تطوّر دین در جامعه نیز خود را نشان داده است. این مقاله که با هدف فهم انتقادات به دست آمده از دیدگاه شهید مطهری بر نظرات ماکس وبر در خصوص مسئله سیر تطوّر دین و به روش اکتشافی، توصیفی و انتقادی نگاشته شده است، به این ملاحظات دست یافته که دین پدیده‌ای با خاستگاه الحادی، بشری یا اجتماعی نیست تا در اثر تغییر و تحولات شرایط و زمان، نیاز به تطوّر و همسانی با شرایط داشته باشد. جامع بودن و تطابق دین با واقع، دو عنصر اساسی برای عدم احتیاج دین به تغییرات ماهوی است. همچنین ماهیت دین در گذر تاریخ تغییر نکرده تا دین نیاز به تکمیل داشته باشد. عناصر همه ادیان الهی، یکسان است و تغییری در این عناصر شکل نگرفته تا گمان تغییر، تحوّل و تطوّر در دین ایجاد شود. دیدگاه قرآن در خصوص سیر تطوّر دین، دیدگاهی یکپارچه است. یعنی این دین از بدو خلقت اولین انسان تا آخرین مخلوق توسط خداوند متعال با هدف ایجاد تضمین سعادت زندگی دنیوی و اخروی با انسان و جامعه انسانی همراه شده و چون هدف یکسان است، دین نیز جامع این هدف از ابتدا تاکنون بوده است.

این پژوهش به بررسی تطبیقی آرا و اندیشه های تربیتی استادمرتضی مطهری و جان دیویی در زمینه های مبانی، اصول و روشها واهداف تربیتی به منظور بهره گیری در تعلیم و تربیت می پردازد. اهمیت تربیت اخلاقی در جامعه و نظام آموزش وپرورش امر بدیهی و غیرقابل انکار است. نتایج بر اساس فرضیه پژوهش نشان می دهد که تربیت مد نظر استاد مطهری تربیتی است که متربی را به سوی کمال، سوق می دهد وعامل مافوق طبیعی و انتزاعایات در تربیت معنوی او تاثیر گذاراست ولی تربیت ازنظر جان دیویی تربیت برای حال و دنیای متربی است که در این تربیت برنامه ی خاصی برای جهان ماورا و متافیزیک مد نظر نیست. با مطالعه آثار ایشان اصول و قواعدی می توان استنباط کرد که رعایت آنها رسیدن به اهداف تعلیم و تربیت را ممکن می سازد. اصولی که در این مقال مورد بحث قرار می گیرد عبارت است از:هماهنگی با فطرت، اعتدال، جامعیت، تأمین نیازهای واقعی، تأکید بر تربیت کودکی، توازن امور ثابت و متغیر، هدایت خواهی، حکمت جویی، بهره گیری از اراده، تلازم علم و عقل، انسانیت دوستی، جذب و دفع، پیوند تربیت با معنویت.و سپس با روشها بسوی اهداف ان اصول می رود. . از نظر دیویی ملاکها و اصـول اخلاقی «قوانین» نیستند بلکه ایده های کلی هستند که حاصل تجربه انـد . ایـن ایـده هـا، ابزارها یا روش هایی برای سر و کار داشتن با موقعیتهای جدید است. به اعتقـاد دیـویی تفکر ابزاری برای گذشتن از یک موقعیت مفروض آکنده از ابهام و ناهماهنگی بـه یـک موقعیت جدید و بهتر است. لازمه ایـن رویکـرد پراگماتیسـتی ایـن اسـت کـه شـرایط تضمین احکام ارزشی در رفتار خود بشر باشد و نه در یـک مرجـع ثابـت پیشـین مثـل فرامین الهی یا صور افلاطونی و یـا عقـل محـض . در این پژوهش روش تطبیقی- روش توصیفی و روش تحلیل محتوا بکار رفته است ، به بیان ساده، عملی برای مقایسه دو یا چند چیز با هدف کشف چیزی درباره یک یا همه چیزهایی است که با هم مقایسه توصیف و تحلیل می‌شوندرویکرد مناسب در این تحقیق ، رویکردی میان رشته ای و انعطاف‌پذیر بوده با این حال امیدوارم نتایج حاصل از مطالعات تطبیقی توصیفی و تحلیل محتوا در ارائه پاسخی منسجم و یکپارچه، درپاسخ به اهداف تحقیق کمک کند.

قرآن معجزه جاوید پیامبر(ص) است. دشمنان و مخالفان از همان آغاز بعثت پیامبر(ص) برای خاموش کردن نور قرآن با طرح شبهاتی مانند سحر، شعر و اساطیرالاولین دانستن قرآن در مقابل این کتاب مقدس صف‌آرایی کردند. امروزه برخی از مستشرقان عداوت و دشمنی خویش را به شکل «مطالعات اسلامی و قرآن پژوهی» ادامه داده‌اند که یکی از هدف‌های آنان تشکیک در اعتقادات اسلامی مردم و مخالفت با قرآن و تعالیم حیات بخش آن است. شهید مطهری که مرد میدان مبارزه با شبهات و دیدگاه‌های انحرافی است، با نقدهای منصفانه و عالمانه خویش و با هدف ابطال دیدگاه‌های معاندان و مخالفان قدم به این عرصه گذاشته است. در این پژوهش ابتدا به کلیات و مفاهیم و بعد از آن شرحی کوتاه از زندگی‌نامه، آثار و معیارهای نقد علمی از دیدگاه شهید مطهری می‌پردازد. سپس به بررسی نقدهای ایشان به شبهات قرآنی مستشرقان پرداخته شده است. بخشی از شبهات مستشرقان به دلیل تحلیل‌های نادرست آنان از قرآن و تعالیم آن است. گسترش اسلام با زور و شمشیر، انکار معجزات غیر قرآنی پیامبر اکرم(ص)، عدم انطباق تعالیم اسلامی با مقتضیات زمان و جبری مسلک دانستن مسلمانان از این دسته شبهات است. بخش دیگر شبهات آنان مغرضانه و دارای ماهیت تبشیری و دینی است؛ تأثیر پذیری پیامبر(ص) از محیط اجتماعی، انکار جهانی بودن اسلام و نفی امی بودن پیامبر(ص) با چنین هدفی شکل گرفته است. شهید مطهری با استناد به قرآن و منابع و متون اسلامی، اسناد تاریخی و واقعیات اجتماعی به شبهات آنان به خوبی پاسخ داده است. در این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نقدهای شهید مطهری به شبهات مستشرقان پرداخته شده است و اطلاعات مورد نیاز و روش جمع‌آوری داده‌ها، با استفاده از روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است.کلید واژه‌ها: شبهات قرآنی، مستشرقان، شهید مطهری

استاد مطهری در فلسفه اسلامی آرای خاصی دارد. استقصای آنها در فهم رشد تاریخی فلسفه در فرهنگ اسلامی، اهمیت دارد. تامل در نسبت بین امکان ذاتی و امکان استعدادی و نیز تحلیل اعتبارات ماهیت به عنوان دو نمونه برای نشان دادن دیدگاه خاص استاد مورد مطالعه قرار می  گیرند.

کتاب «گفتارهایی در اخلاق اسلامی» اثر متفکر شهید استاد مرتضی مطهری است. کتاب حاضر مشتمل است بر پنج جلسه بحث و انتقاد انجمن اسلامی پزشکان درباره برخی مفاهیم اخلاقی اسلام که مورد اعتراض مخالفان بوده است. سبک برنامه به این صورت بوده که استاد شهید موضوعی را مورد بحث قرار می‌ داد و سپس حضار سئوالات خود را مطرح و استاد پاسخ می‌ داد. کتاب در چهار بخش تنظیم شده است: بخش اول به «توکل» اختصاص یافته. در بخش دوم درباره «رضا و تسلیم» بحث شده است. بخش سوم به «صبر» پرداخته است و در بخش چهارم که حجم کمی دارد «طول امل» یا « آرزوهای طولانی» مورد بحث قرار گرفته است. استاد شهید در مقدمه کتاب «انسان و سرنوشت» آنجا که برخی علل انحطاط مسلمین را فهرست کرده و تحقیق درباره آنها را لازم می‌ شمرند، از جمله به «سیستم اخلاقی اسلام» اشاره می‌ کند. مباحث این کتاب در راستای همان نظریه و در تکمیل آن طرح بزرگ تحقیقاتی است.

مشاوره یکی از مهم ترین مجموعه خدمات راهنمایی و بهداشت روانی است که راه گشای حل بسیاری از مشکلات انسان ها در جوامع و گوناگون است. هدف اصلی مشاوره کمک به مراجعان در شناخت نقاط مثبت و منفی خود، درک موانع بالندگی، برنامه ریزی و در نهایت تصمیم گیری جهت سازگاری بهتر و بیشتر با خویش و محیط خویشتن است.

این مصاحبه به پیشنهاد و اصرار یکی از روزنامه ها انجام گرفته ولی آن روزنامه از انتشارش عذر خواسته است! استاد سروش محلاتی در این مصاحبه با توجه به آنکه نظریات استاد شهید درباره حکومت اسلام و مبانی ولایت فقیه به صورت مدون در دست نیست، کوشیده با رجوع به آثار و فیش‌نوشته‌های ایشان برخی از این مبانی را بررسی و تحلیل کند. مع‌الاسف ضرورت پرداختن به مباحث پایه‌ای درباره حکومت اسلامی و ولایت فقیه به رغم تاکید مقام معظم رهبری بر اهمیت طرح آنها در کرسی‌های آزاداندیشی همواره به دلایل نامعلوم مغقول می‌ماند./ اقای مطهری ادلّه فقها را «تکلّف» می داند، یعنی بدون آن که دلیل، دلالت روشن و قانع کننده ای بر یک معنی داشته باشد، ما بار معنایی خاصی را با زور و زحمت بر آن سوار می کنیم. ایراد دیگر استاد مطهری این است که چنین استدلال هایی را انحراف از «مقاصد و اهداف اسلام» می داند، یعنی بین این احکام با آنچه از مقاصد شریعت ـ از قبیل عدالت ـ شمرده می شود، تناسب و تلائم نیست و از این راه به آن مقصد نمی توان رسید./ از استاد کتابی منتشر شده است به نام «ختم نبوت» که در آن جا به روشنی نقش فقها تبیین شده و تصریح شده که «اهم وظایف و مسئولیت های علمای امت، اجتهاد است» و توضیح داده اند که «عمده وظایفی که در دوره کودکی بشر، اجبارا «وحی» انجام می داده، در دوره رشد و بلوغ عقل و علم، نیروی علمی و عقلی انجام می دهد»./ استاد حتی نسبت به پیشوایان معصوم که منصوصند، بر این عقیده اند که آنان حق ندارند، با استفاده از زور حکومت را به دست بگیرند، عین جمله ایشان در حماسه حسینی این طور است: «اگر امام به حق را مردم از روی جهالت نمی خواهند، او نباید و نمی تواند به زور خود را به مردم تحمیل کند.»/ دو مسأله درباره حکومت زیاد مطرح می شود یکی این که «چه کسی» باید حکمران باشد، و دیگری آن که «با چه شیوه ای» باید حکومت کرد، بحث های فقهای ما عمدتا برمحور مساله اول است...ولی رویّه استاد مطهری کاملا متفاوت و معکوس است، بحث های ایشان درباره «چه کسی» بسیار اندک و محدود است، ولی به عکس همه همّ و غمّ ایشان در بحث از شیوه عادلانه حکومت است./ متأسفانه استاد مطهری در زمان حیات خود فرصت پیدا نکردند که دیدگاه های خود را درباره حکومت اسلامی، به شکل کامل تدوین کنند و یک اثر منسجم و جامع در این باره تألیف کنند. مجموعه آراء ایشان در کتاب های ایشان مثل سیری در نهج البلاغه، و یا علل گرایش به مادیگری و برخی تألیفات ایشان و همین طور در سخنرانی هایشان که بعدا چاپ شده و همین طور بیشتر از این ها در فیش های تحقیقاتی و یادداشت های ایشان موجود است.