جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در بخش اول بحث به بررسی مبانی حقوقی و فقهی جرم زنا از دیدگاه علماء امامایه و مذاهب اربعه اهل سنت حنفی، شافعی، حنبلی و مالکی و بعضا" فرق دیگر از جمله ظاهری دراین مبحث کوتاه پرداخته شده است . و قانون مجازات اسلامی مواد 63 لغایت 107 در باب زنا و ترجمه و اقتباس از اقوال مشهور فقهای امامیه خصوصا" تحریرالوسیله حضرت امام‌خمینی (ره) است که بعنوان اساس و مبنای بحث انتخاب شده است . و آنگاه به بررسی مبانی آن با ذکر اقوال و مخالف از فقهای امامیه و اهل سنت و دلایل و مدارک آن باب پرداخته می‌شود البته سعی شده در جهت تحقق این هدف ، از کتب معتبر فقهی مذاهب مذکور استفاده شود سپس در بخش دوم بحث به بررسی عمل منافی عفت که واجد شرائط مقرره جرم زنا نباشد پرداخته شده است .

اصطلاح تقریب بین مذاهب بیش از اتحاد عقیدتی و اجتماعی شامل تقرب و همسوئی در فقه می‌باشد و مانند اتحاد اعتقادی مستلزم یگانگی و وحدت واقعی میان مذاهب فقهی مختلف نیست ، یعنی همانگونه وحدت اعتقادی و اجتماعی میان مذاهب مختلف به معنی ترک عقاید ثابت و خصایص انفکاک ناپذیر اجتماعی آنها نمی‌باشد، تقریب فقهی میان مذاهب نیز به معنی ترک آراء و نظریات خویش بنفع مذهب دیگری نیست ، بلکه در حقیقت به معنی رها نمودن خصومتها و ناباوریهای قبلی جهت ایجاد تفاهم و درک خصایص و آراء طرف مقابل است ، مسئله‌آی که در طول تاریخ نه تنها سبب جدایی مذاهب از یکدیگر گشته بلکه عاملی برای سرزنش و توبیخ یا حتی مرتد داشتن و سرکوب طرف مقابل بوده است . بنابراین تقریب فقهی میان مذاهب بزرگ اسلام عامل مهمی جهت اعتلای اسلام و شناخت از یکدیگر و درک بیشتر مواضع طرفین می‌گردد و در این جهت هر کدام از مذاهب با حفظ اصالت و دلبستگی مذهبی خویش ، به مقایسه آراء فقهی مذاهب دیگر می‌پردازد. این رساله نیز با درک چنین هدفی در راستای طرح آراء فقهی مذهب امامیه در کنار مذاهب چهارگانهء اهل سنت یعنی حنبلی و شافعی و مالکی و حنفی گام نهاده است ، و در اجرای این هدف بخشی از کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه اثر عبدالرحمن جزیری را که شامل مبحث کفاره تا پایان کتاب می‌شود، ترجمه نموده و با پاره‌ای از آراء و مذهب امامیه برگرفته از کتابهای فقهی الروضه البهبه فی شرح اللمعه الدمشقیه و شرائع الاسلام، آورده‌ام . البته در مواردی از دیگر کتب فقهی امامیه نیز استفاده شده است .

توبه از بنیادهای حقوق جزای اسلامی است و در سایر مکاتب کیفری امروزی، نمونه آن دیده نمی‌شود. در حقوق کیفری اسلام توبه یکی از معاذیر قانونی معافیت از مجازات محسوب می‌شود بدین معنا که جرم واقع شده و مجرم دارای مسئولیت کیفری است اما رعایت پاره ای از مصالح و اعمال سیاست جنایی مناسب ایجاب می‌کند که از وی رفع مجازات شود. توبه در فقه پویای اسلام بارها توسط فقها و علمای سلف مورد بحث قرارگرفته است. قرآن در آیات متعدد انسانها را به توبه تشویق می‌کند. خداوند توابین را مساوی با مطهرین قرار داده و می‌فرماید.: «انّ الله یُحِبَّ التَوابین و یحب المتطهرین». ضمن اینکه یکی از سوره‌های قرآن به نام «توبه» نامگذاری شده است. توبه از نگاه فقهی با توجه به آثار بر دو قسم می‌توان تقسیم نمود: 1- توبه باطنی 2- توبه حکمی.امروزه جرم‌شناسان نیز معتقدند که جامعه نباید صرفا به دنبال اعمال مجازات باشد بلکه باید هدفش از مجازات بازگرداندن مجرم به آغوش جامعه و اصلاح رفتار وی باشد. حال با امعان نظر به کلیات بحث توبه این سوالات به ذهن می‌رسد. ارکان و شرایط توبه ای که یکی از معاذیر معاف کننده از مجازات می‌باشد چیست؟ آیا جایگاه و نقش توبه در همه جرائم یکسان است؟ آیا توبه در همه جرائم موجب سقوط مجازات می‌شود؟ نظر فقهای اهل سنت در این باره چیست؟تأثیر توبه در جرائم حق‌الله و حق‌الناس به چه شکل است؟ در ین پژوهش سعی بر این است که توبه را به عنوان یک تأسیس حقوقی از منظر حقوق جزای ایران فقه جزایی اسلامی اعم از امامیه و اهل سنت در پرتو قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مورد بررسی قرار دهیم.

قرآن مهم ترین و برترین و آخرین کتاب آسمانی است که خداوند برای هدایت و چگونه زیستن بشر انزال فرموده است و از احکام و فرامین مختلف نسبت به ابعاد گوناگون زندگی انسان برخوردار است و به تعبیر خود قرآن لارطب و لایابس الافی کتاب مبین و حقیقتا پس از تضریق کتاب از سنت و ولایت دسترسی به حقایق و عمق مطالبات قرآن مشکل اگر گفته نشود ناممکن شده است اما ما لایدرک کله لایترک کله در طول چهارده قرن محققین و مفسرین با تلاش و کوشش علمی خود هر کدام برداشت هایی از آن نموده و به عنوان تفسیر وارد بازار دانش نموده اند اما به صورت تفکیکی که آیات مربوط به هر قسمت جداگانه استخراج و بحث شده باشد اندک بوده است. فی المثل آیات الحکایات و القصص یا آیات علم النفس و امثال آنها که فراوان است. اینجانب با توجه به این دید درباره دو قسمت از آیات نورانی قرآن اقدام به ارایه طرح نموده یکی آیات الاحکام سیاسی قرآن مجید و دوم آیات الاحکام جزایی قرآن مجید که بخش پژوهشی دانشگاه تهران ضمن استقبال تصویب نمود و ابلاغ کرد. اولی برگزیده از آن به صورت مقاله در مجله وزین دانشکده حقوق دانشگاه تهران چاپ شد و دومی باز برگزیده از آن به صورت مقاله فعلی تقدیم می گردد و مقاله دوم که مکمل برگزیده مقاله اول است متعاقبا تقدیم خواهد شد و اصل خود طرح ها با بررسی مفصل و گسترده احکام سیاسی و جزایی به صورت کتاب به چاپ خواهد رسید. در این طرح بحث جزا و کیفر و لوازم آن و حدود کمی و کیفی جزا از نظر آیات مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته و به مواردی که قرآن ظاهرا متعرض آنها نشده و بیان آنها را به پیامبر احاله کرده است که اصطلاحا به سنت شهرت یافته است اشاره گردیده است و آرا و نظرات مفسرین و فقها شیعه و سنی از منابع معتبر در آن رابطه بیان شده است.