جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب صحیح شرح العقیده الطحاویه أو المنهج الصحیح فی فهم عقیده اهل سنت و جماعت مع التنقیح توسط سید حسن بن علی السقاف القرشی الهاشمی الحسینی به رشته تحریر در آمده است. طحاوی یکی از بزرگترین علمای حنفی مذهب اهل سنت می باشد که حتی ذهبی او را حدیث شناس و فقیه بزرگ مصر می نامد، نویسنده درصدد بررسی عقاید طحاوی این بزرگ فقیه حنفی مذهب می باشد و آن را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. این کتاب شامل مقدمه و سه فصل اساسی و مهم می باشد، فصل اول: بررسی قواعد و اصول در عقیده به توحید، فصل دوم: ادله توحید، شامل ادله قرآنی، سنت نبوی، اجماع و عقل می باشد و فصل سوم به مسایل متفرقه که متعلق به عقیده است را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. نویسنده در پایان به این نتیجه می رسد که آنچه مصنف در این کتاب ذکر کرده است چه از اصول عقیده باشد و چه از فروع آن بر هر مسلمان عاقل و بالغ واجب است به آن تمسک کند لذا این عقاید اگر از اصول باشد از آن پیروی می کند و اگر هم از فروع باشد به صحیح آن تمسک می جوید، و هنگامی که این مسائل را مسلمانی یاد بگیرد و آنها را بشناسد خداوند نور ایمان را درعقل و قلب وی روشن و منور می سازد و جزم به عقیده اهل حق باعث ولاء دوستان و برائت از دشمنان می شود.

دو ردیه که یکی مبتنی بر کلام اشعری و دیگری مبتنی بر کلام معتزلی است، در فاصله کوتاهی از یکدیگر در قرن ششم نگاشته شده اند و با رویکردهای مختلفی به نقد آرا فلاسفه در حوزه مسایل فلسفی مرتبط با معتقدات دینی، پرداخته اند. این دو ردیه هم به جهت انگیزه نویسندگان آنها و هم به لحاظ روش نقد مسایل فلسفی و هم به لحاظ محتوا و مضمون و هم به جهت میزان تاثیرگذاری، با یکدیگر تفاوت های عمده ای دارند. نگارنده در این مقاله دو اثر مزبور را در محورهای چهارگانه فوق با یکدیگر مقایسه کرده است.