چکیدهرابطه عدل و دین ، از جمله موضوعاتی است که به عنوان یکی از مهمترین مسائل علوم معرفتی و زندگی اجتماعی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است . اینکه عدل در قلم
... مرو دین چه جایگاهی دارد و اینکه آیا عدالت در یک نظام اعتقادی دینی ، همواره بایستی مطابق با معیارهای دینی باشد ، و به تعبیری دیگر اینکه آیا دین مقیاس عدالت است یا اینکه عدالت خود حقیقتی است و عدالت مقیاس دین است ؟ از جمله وسوالاتی هستند که در این نوشتار مورد بحث قرار می گیرند .اهمیت این موضوع تا بدان جاست که اصل عدل به عنوان یکی از اصول دین در نزد شیعه مطرح شده است و قرآن اقسام مختلف عدل را ( عدل تکوینی ، عدل تشریعی ، عدل اخلاقی و ... ) را تبیین نموده است و همچنین یکی از مهمترین اهداف بعثت انبیاء را اقامه عدل در جامعه بیان کرده است بنابراین نوع پاسخگویی به سوالات مطرح شده تاثیر بسزایی در فهم و درک ما از دین و همچنین بر آرای فقهی دارد . از آن جایی که تاکنون تنها به بیان تاکید و اهمیت اصل عدل در آیات قرآن پرداخته شده است و تنها در لابلای سخنان و نوشته ها اشاره کوتاهی به این مسئله شده است لذا این پژوهش در راستای تبیین دیدگاه استاد مطهری پیرامون رابطه عدل و دین در قرآن نگاشته شده است .استاد مطهری چهار معنی را برای عدالت متذکر می شوند که از میان این چهار معنی برای عدالت ، معنای سوم را که عبارت است از " رعایت حقوق افراد و اعطا کردن حق هر ذی حقی" را برمی گزیند . از دیدگاه ایشان عدالت از ارکان محوری اندیشه دینی به شمار می رود و جایگاه عدالت در اعتقادات دینی به میزانی است که اصل عدالت را دستگاه سنجش صحت دین می شمارد . به تعبیر بهتر ایشان عدالت را مقیاس دین دانسته است ، نه دین را مقیاس عدالت . آنچه عدل است دین می گوید نه آنچه دین می گوید عدالت است ، و این نکته ای بسیار اساسی است و در بینش فقهی و طرز اجتهاد مجتهدان موثر است .با بررسی در آراء و نظرات این دانشمند عالم و فرزانه ، و با تکیه بر آیات قرآن در می یابیم که : عدالت آن اصلی است که در تمام احکام و قوانین دینی ساری و جاری است و تمام این احکام و قوانین حول این اصل و محور یعنی عدالت می چرخد و در نهایت این عدالت است که معیار و مقیاس دین است .کلید واژگان : قرآن ، عدل ، دین ، حق و تکلیف ، شهید مطهری
بیشتر