جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حجاب اسلامی یکی از نشانه های زنان مسلمان می باشد و اهمیت آن به حدی است که یکی از مصادیق معروف و جزء شعائر اسلامی قرار گرفته، آنچه مطرح است این که آیا حکومت اسلامی حق دارد زنان مسلمان را به رعایت حجاب الزام نماید. از بررسی ها معلوم می شود حکومت نسبت به احکام اسلامی نمی تواند بی تفاوت باشد و باید مردم را به صلاح و خیر هدایت و راهنمایی نماید. در این راستا اشکالاتی مطرح است که در این نوشتار به برخی از آنها پاسخ داده می شود. مباحث مطرح شده عبارتند از: فردی و اجتماعی بودن حکم حجاب، حوزه خصوصی و عمومی بودن احکام، امر نمودن به حجاب در روایات، مصداق معروف بودن حجاب و... است.

امروزه حضور گسترده رسانه های جمعی در جهت دهی به افکار عمومی جهان از واقعیت های انکارناپذیر بوده که دنیای معاصر را تحت تاثیر قرار داده است. این معنا تا بدانجا پیش رفته که عصر حاضر را عصر رسانه ها نامیده اند. در این میان پرداختن به فریضه امر به معروف و نهی از منکر با توجه به جایگاه ممتاز آن در دین مبین اسلام و همچنین در بین سایر فرایض دینی برای رسیدن به رسانه های مطلوب اسلامی حائز اهمیت است. بر این اساس می توان با تحلیل رسانه ای این فریضه الهی عناصر و کارکردهای آن را با توجه به اقتضاهای فرهنگی و اجتماعی معاصر مورد توجه قرار داد. در مدل رسانه ای یاکوبسن برای برقراری ارتباط، شش عنصر اساسی وجود دارد که هر یک از عناصر شش گانه، کارکردهای ارتباطی مشخصی را به خود اختصاص می دهند. گیرنده، کارکرد کوششی، فرستنده، کارکرد عاطفی، پیام، کارکرد زیبایی شناسانه، کد یا رمزگان، کارکرد فرازبانی، بافت، کارکرد ارجاعی و مجرای تماس، کارکرد کلامی. در دیدگاه یاکوبسن هر پیام مجموعه ای از کارکردها بوده که یک کارکرد حسب شرایط و بافت، وجه غالب می شود. امر به معروف و نهی از منکر در رسانه های مطلوب اسلامی نه تنها عناصر و کارکردهای فوق را نسبت به یکدیگر و در الگویی هم گرا و تعاملی نشان می دهد بلکه وجه غالب رسانه ای یعنی کارکرد انگیزشی مخاطب در مواجهه با پیام را متجلی می سازد.

ترجمه ماشینی: مطالعه کلاسیک مایکل کوک، امر به حق (معروف) و نهی از باطل (منکر) در اندیشه اسلامی (کمبریج، 2001)، دستور اسلام را برای منع از اعمال خلاف منعکس می کند. این کتاب یک بررسی کوتاه و قابل دسترس از همان مطالب است. کوک با استفاده از تاریخ اسلام برای نشان دادن استدلال خود، پیچیدگی های موضوع را با نشان دادن اینکه چگونه گذشته از زمان حال خبر می دهد، آشکار می کند. هسته اصلی کتاب پیام مهمی در مورد ارزش های سنت های اسلامی و ارتباط آنها در دنیای مدرن است.

از صدر اسلام تاکنون، برخی اندیشمندان بر این بوده اند که امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه ای فردی است و مانند بسیاری تکالیف و احکام الهی، بر فرد مسلمان واجدالشرایط واجب است. در این دیدگاه، شرایط و مقتضیات زمان و مکان، کمتر موثر است و حکومت دینی و اسلامی وظیفه خاصی ندارد. دیدگاه دیگر، امر به معروف و نهی از منکر را افزون بر وظیفه فردی، موضوعی اجتماعی و حکومتی می داند. بر مبنای نگرش دوم، توسعه فرهنگ شریعت مدار و ایجاد زمینه ها و بسترهای گسترش آن، فراهم آوردن سازو کار مناسب و بسیاری دیگر از مولفه های مدیریت سیاسی خرد و کلان، در نظام دین بنیان مطرح می گردد. یکی از خرده نظام های مهم که باید در طراحی هر سیستم، مد نظر قرارگیرد، نظام، پایش و نظارت بوده، اساسا شکل گیری، ثبات، تداوم و پویایی هر نظامی، به آن وابسته است. این مقاله، در صدد است که به موجب حدیث شریف، امر به معروف و نهی از منکر را یک نظام نظارت همگانی در مدیریت جامعه دین بنیان معرفی نماید که رسالت اجرای شرایع الهی و ایجاد جامعه و حکومت اسلامی و تضمین تحقق اهداف آن را بر عهده دارد. با چنین پیش فرضی، نمونه ای را از مجموعه آرای فقهی و نظریه های اندیشمندان اسلامی می پیماییم، و در پایان، با رویکردی استراتژیک از «است» های توصیفی حاصل شده از آن، «باید» های تجویزی و سپس راهبردهای نظارت همگانی را در نظام اسلامی به دست می آوریم.

نظارت در نظام اسلامی و منابع دینی از جایگاهی عالی برخوردار است و منابع اسلامی در این مبحث آموزه هایی روشن و کاربردی دارد، همچنان که نظارت عمومی و مسوولیت همگانی از تکالیف دینی و وظایف عامه مردم و حقوق عمومی آن ها است که رابطه و تعامل تنگاتنگی با فریضه امربه معروف و نهی ازمنکر دارد. با توجه به این اهمیت، موضوع اصلی در نوشتار حاضر اهداف و کارکردهای نظام نظارتی در نظام سیاسی اسلام است و تلاش شده تا حد مقدور با استناد به آیات الهی و روایات، به گونه ای مستند تبین و گستردگی، متعالی و مترقی بودن این اهداف و کارکردها از جوانب مختلف دینی، سیاسی، اجتماعی و ... اثبات شود.

مشاهده متن هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر رسانه ها بر آموزش شیوه های موثر امر به معروف و نهی از منکر با استفاده از روش تحقیق همبستگی است. این تحقیق نشان داد تلویزیون موثرترین رسانه در زمینه آموزش شیوه های موثر امر به معروف و نهی از منکر است و از بین شبکه ها، شبکه چهار نیز در این امر پیشتاز بوده است، تبلیغات با جاذبه احساسی دارای بیشترین اثربخشی است، روش پرسش و پاسخ در مقایسه با روش سخنرانی به طور معناداری اثربخشی بالاتری دارد، و در مقایسه دو استان گیلان و خراسان رضوی، اثر بخشی آموزش شیوه های موثر امر به معروف و نهی از منکر در استان خراسان رضوی در سطح بالاتری است.

حرکت دینی محمدبن عبداله بن تومرت ملقب به المهدی در میان قبایل بربر بلاد مغرب مهمترین جنبش مهدوی ‌گری مبتنی بر الگوی سنی نیمه اول قرن ششم هجری به شمار می ‌آید؛ جنبشی که به تکوین دومین نظام سیاسی مقتدر بربر با عنوان موحدین انجامید. نقطه آغازین حرکت دینی ابن تومرت بر پایه امر به معروف و نهی از منکر استوار بود تا بدین ترتیب از دولت مرابطان جامعه‌ ای منحط و غوطه‌ ور در فساد اجتماعی و سیاسی به تصویر کشاند و با این پیش زمینه بتواند رابطه معنادار وضع نابهنجار سیاسی، اجتماعی و فکری و ظهور مهدی موعود را بر آن دوره تاریخی و بر خود تطبیق کرده، پذیرش آن را برای توده مردم آسان سازد. به همین سبب، دعوی مهدویت ابن تومرت تالی امر به معروف و نهی از منکر و اصل جهاد بود. پیشتر به منظور تقویت عصبیت قبایل بربر مصموده برای تاسیس یک نظام سیاسی - دینی منطقه ‌ای در کوتاه مدت و فرامنطقه ‌ای در بلندمدت از راه وحدت اجتماعی عمومی قبایل بربر مصموده با زعامت او بود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در میان فرقه های مختلف اسلامی از لحاظ نظری رویکردهای متنوعی نسبت به اصل امر به معروف و نهی از منکر وجود داشته است. در این میان رویکرد صوفیه نسبت به دیگران از گوناگونی خاصی برخوردار است. این نوشتار بر آن است نشان دهد صوفیان نه تنها نسبت به این اصل بی اعتنا نبوده بلکه سه رویکرد نظری کاملا متفاوت نیز در مواجهه با آن داشته اند. عده ای با همان دید فقهی به این اصل می نگریسته و عده ای به مساله از جنبه اخلاقی پرداخته اند و عده ای دیگر رویکردی کاملا عرفانی را در پیش گرفته اند. نگاه اخلاقی و نیز عرفانی صوفیان یکی از عواملی بوده است که آن ها را در نزد متشرعه که با دیدی صرفا فقهی به این اصل می نگریسته اند «تارک امر به معروف» جلوه گر ساخته است.