جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک : support@alefbalib.com

نام :*

نام خانوادگی :*

پست الکترونیک :*

* *

تلفن :

دورنگار :

آدرس :

بخش :

پیغام :*

حروف تصویر :

* *

ارسال انصراف

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

فارسی | العربیه | English

در تلگرام به ما بپیوندید

پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی

جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن

: جستجو در الفبا در گوگل

...جستجوی هوشمند

صفحه اصلی کتابخانه

پورتال جامع الفبا

مرور منابع

مرور الفبایی منابع

مرور کل منابع

مرور نوع منبع

آثار پر استناد

متون مرجع

مرور موضوعی

مرور نمودار درختی موضوعات

فهرست گزیده موضوعات

کلام اسلامی

مسائل جدید کلامی

سایر موضوعات

دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات

سیره ائمه اطهار علیهم السلام

شیعه-شناسی

عرفان

فلسفه اسلامی

مرور اشخاص

مرور پدیدآورندگان

مرور اعلام

مرور آثار مرتبط با شخصیت ها

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی

مرور مجلات

گالری

چندرسانه ای

جستجو

جستجوی هوشمند در الفبا

کتابخانه شخصی

مدیریت علاقه مندیها

ارسال اثر

دانشنامه

راهنما

مرور > مرور کلید واژه ها

اشتراک معنوی وجود

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

خروجی چاپ نتایج

انتخاب همه

1 2 3 4

تعداد رکورد ها : 34

عنوان :

تنزیه المعبود فی الرد على وحدة الوجود

نویسنده:

قاسم علی احمدی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

قم: مؤسسة السيدة المعصومة (س),

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه الهی , فلسفه اسلامی , کتب مخالفین فلسفه و عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

اشتراک معنوی وجود , وجودشناسی , اشتراک وجود , حقیقت وجود , راه کشف و شهود , ردیه ها , اشتراک لفظی وجود , ماهیت , اصالت وجود , وحدت وجود , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) ,

شابک (isbn):

964-6197-95-7

چکیده :

کتاب «تنزیه المعبود، فی الرد على وحدة الوجود» نوشته قاسم علی احمدی است. نگارنده در کتاب بر آن است فلسفه‌ «وحدت وجود» را با استناد به آیات، احادیث و براهینی چند رد نماید. کتاب که به زبان عربی نگاشته شده این موضوعات را دربردارد: اصالت وجود و ماهیت، اشتراک وجود از نظر لفظ و معنا، آیا وجود حقیقت واحد مشکوک است؟، وحدت وجود و موجود، و بیان برخی فواید مهم درباره‌ موضوع وحدت وجود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علل و انگیزه های دینی ملارجبعلی تبریزی و قاضی سعید قمی در انکار اصالت وجود صدرایی

نویسنده:

سیدصدرالدین طاهری ,محسن مروی نام

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصالت ماهیت , قاضی سعید قمی , ملا رجبعلی تبریزی , شناخت سلبی خدا , اشتراک لفظی وجود , منتقدان ملاصدرا , اصالت وجود , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

کلیدواژه‌های فرعی :

اشتراک معنوی وجود , الهیات تنزیهی , فلسفه مشاء , عینیت صفات با ذات , 5- تشیع Shiism (اعم از امامی و زیدی و اسماعیلی، (فرق اسلامی)) , مکتب فلسفی اصفهان , میرفندرسکی , شرایط فرهنگی عصر صفوی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

چکیده :

در مکتب فلسفی اصفهان دو گرایش فلسفی مجزا، یکی از میرداماد و دیگری از میرفندرسکی و ملارجبعلی تبریزی آغاز شد. گرایش اول، منجر به پیدایش حکمت متعالیه شد و گرایش دوم، منجر به پیدایش مکتب مشایی ملارجبعلی تبریزی گردید. پیروان مکتب مشایی ملارجبعلی تبریزی همچون قاضی سعید قمی، پیرزاده قمی و... آن گاه که به ظواهر آیات و روایات توجه می کردند، نمی توانستند اصالت وجود و لوازم آن همچون اشتراک معنوی وجود و وحدت و تشکیک مراتب آن را بپذیرند؛ چرا که می پنداشتند با اصالت وجود و اشتراک معنوی آن، خداوند و خالق در ردیف مخلوقات قرار گرفته و این با رویکرد تنزیهی آیات و روایات سازگار نیست. آنان اصالت وجود و لوازم آن را با بسیاری از اعتقادات و باورهای دینی در باب توحید واجب ناسازگار می دیدند. آنان به شدت با اصالت وجود مخالفت کرده و اصالت ماهیت و لوازم آن همچون «اشتراک لفظی وجود» بین واجب و ممکنات را پذیرفته و تباین و کثرت موجودات را با یکدیگر نتیجه گرفته اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 83 تا 94

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اشتراک معنوی امکان

نویسنده:

علی رضا کهنسال

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امکان , احکام وجود(عرفان نظری) , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , اشتراک معنوی امکان

کلیدواژه‌های فرعی :

اشتراک معنوی وجود , امکان استقبالی , سلب ضرورت , هستی شناسی اسلامی , معرفت شناسی اسلامی , امکان فقری , امکان استعدادی , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , امکان خاص , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , ضرورت , اشتراک لفظی و معنوی , اشتراک‌ لفظی , اشتراک‌ معنوی , صحت تقسیم امکان , وحدت معنای نقیض امکان , استقرای امکانات , امکان و وجود , براهین اشتراک معنوی , اشتراک لفظی امکان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه حلی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

امکان از مفاهیم کلیدی فلسفه اسلامی است و پژوهش در باب آن، به هر میزانی که باشد، به گسترش معرفت فلسفی یاری می رساند. با التفات به این نکته، نوشتار کنونی برآن است که درباره یکی از مباحث مهم امکان که در واقع اصلا به آن پرداخته نشده است، تحقیق کند. مساله ما «اشتراک لفظی یا معنوی» امکان است. مراد از این که متفکران ما اساسا به آن نپرداخته اند، این است که در لوازم و توابع مساله، غور نکرده اند و به این بسنده کرده اند که امکان را مشترک لفظی بدانند. در این مقاله اشتراک معنوی امکان اثبات شده است. دلایل متعددی بر این مطلب عرضه شده است؛ صحت تقسیم امکان، وحدت معنای نقیص آن و استقرای امکانات از جمله دلایلی است که بر اشتراک معنوی امکان آورده شده است. سرانجام با دو تحلیل دقیق اثبات شده است که امکان هر گونه که باشد متعلق به وجود است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 101 تا 118

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اشتراک معنوی وجود نقد مقاله «اشتراک لفظی وجود» از منوچهر بزرگمهر

نویسنده:

منوچهر خادمی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشتراک معنوی وجود , اشتراک لفظی وجود , منوچهر بزرگمهر , هستی شناسی اسلامی , احکام کلی وجود , وجود (اسماء اول عرفان نظری)

کلیدواژه‌های فرعی :

علت و معلول , وجود و عدم , جوهر و عرض , معقول اولی , مفهوم و مصداق , حکمت متعالیه , ماهیت , خارج محمول , عدم مطلق , برهان بسیط الحقیقه , واجب تعالی (اسماء ذات) , مطلق و مقید , مفهوم ممکن الوجود , کلیات خمس , معقولات ثانیه((ما لیس باول)، مقابل معقولات اولی) , وجود ذهنی , قول به شبح(اصطلاح وابسته) , ذاتی باب برهان(اصطلاح وابسته) , ظرف واقع ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , ملا عبدالرزاق لاهیجی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

حکما برای اثبات اشتراک معنوی وجود و ابطال مشترک لفظی بودن آن به گونه ای استدلال کرده اند که می توان سه دلیل ذیل را اهم و اخص آن دلایل دانست. این سه دلیل عبارت اند از:1. مقسم واقع شدن و قابل قسمت بودن وجود به واجب و ممکن و جوهر و عرض؛ 2. تردید ذهن و تردد گمان، در خصوصیات ماهیات اشیا، با بقای جزم و یقین به مطلق وجود؛ 3. واحد بودن نقیض وجود، یعنی عدم. این در حالی است که، از میان حکمای معاصر، منوچهر بزرگمهر در مقاله ای که از ایشان، با نام «اشتراک لفظی وجود»، چاپ شده است، دلایل مزبور را ارزیابی و نقد می کند و آن گاه مدعی مشترک لفظی بودن وجود و نفی اشتراک معنوی آن شده است. نگارنده در این نوشتار کوشیده است همه نقدهای بزرگمهر را عینا نقل و سپس آن ها را جزء به جزء بررسی و نقد کند و همچنین، با ابتنای بر اصول و مبانی صدرایی به ایضاح نقاط ضعف نقدهای وی بپردازد و یک به یک آن ها را باطل و طرد کند و جوانب صحت و دقت منطوی در بطن دلایل سه گانه مورد نظر را ظاهر سازد و برخلاف رای و نظر وی، اشتراک معنوی وجود را نتیجه بگیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 45 تا 82

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نفی اشتراک معنوی مفهوم وجود در عرفان و حکمت متعالیه

نویسنده:

مرتضی شجاری، لیلا قربانی الوار

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشتراک معنوی وجود , وجود شناسی ملاصدرا , وحدت تشکیکی وجود , وحدت شخصی وجود , ابن عربی , الهیات عرفانی , هستی شناسی اسلامی , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , حکمت متعالیه , واجب تعالی (اسماء ذات) , احکام وجود(عرفان نظری) , وجود (اسماء اول عرفان نظری)

کلیدواژه‌های فرعی :

فصوص الحکم , حق و باطل , عالم ماده , وحدت شهود , اشتراک لفظی وجود , مجاز عرفانی , توجیه کثرت در عالم , فلسفه مشاء , علیت , وحدت وجود , کائن , قرآن , مفهوم ممکن الوجود , کون و فساد , کون , جهان شناسی عرفانی , عرفان نظری , مجاز لغوی , کثرت تباینی موجودات , عرفان نظری و نفی اشتراک , ظاهر و مظهر ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , محمدرضا مظفر

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

در علم منطق اشتراک لفظی و اشتراک معنوی بر اساس وضع اعتباری اهل زبان تعریف شده است، اما ملاصدرا با اشاره به این که فیلسوف اهمیتی برای معانی لغوی و عرفی قائل نیست، این دو اصطلاح را درباره حقایق اشیا و ارتباط لفظ واحد با آن ها تبیین کرده است. بنابر «وحدت تشکیکی وجود» مفهوم وجود مشترک معنوی است، زیرا حاکی از حقیقت واحدی است که در همه موجودات مشترک است، اما بنابر «وحدت شخصی وجود» که ابن عربی با کشف و شهود بدان رسید و ملاصدرا در مباحث علت و معلول آن را اثبات کرد، یگانه مصداق وجود خداوند است و دیگر بحث از اشتراک لفظی یا معنوی وجود منتفی خواهد بود. بر این اساس، «وجود» حقیقتا به ممکنات اسناد داده نمی شود، بلکه یا باید با اصطلاح خاص عرفانی به آن ها «کائن» گفت و یا باید وجود را به مجاز به آن ها نسبت داد؛ مجازی که ملاصدرا آن را «مجاز عرفانی» نامیده و متفاوت از «مجاز لغوی» است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 143

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وجود محمولی و اشاره پذیری

نویسنده:

مهدی اسدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وجود محمولی , محمول منطقی , منطق محمولات , اصطلاحنامه منطق , احکام وجود(عرفان نظری)

کلیدواژه‌های فرعی :

اشتراک معنوی وجود , حمل منطقی , حمل شایع , محمول منطقی , اشتراک لفظی وجود , حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی , اشاره پذیری/ اشاره ناپذیری , اشاره تبعی , موضوع محمولی , اشاره عقلی تبعی , اشاره غیرمستقیم , اشاره پذیری معدوم , عدم محمولی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه حلی , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا , امام خمینی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

این نوشتار به گزارش و بررسی یکی از مهم ترین دیدگاه ها در رد وجود محمولی، یعنی بحث اشاره پذیری/ اشاره ناپذیری، می پردازد. همچنین نشان می دهد اغلب ادعاهای زیر از قوت چندانی برخوردار نیستند: 1. وجود مطلقا محمول نیست، 2. وجود محمول منطقی نیست، و حتی، از جهاتی، این ادعای معتدل تر که می گوید: 3. گرچه وجود به صورت موضوع ـ محمولی محمول منطقی نیست، می توان آن را محمول منطقی به شمار آورد. برای این منظور دیدگاه برگزیده به کمک تساوی وجود و اشاره پذیری، تحلیلی از وجود محمولی در فلسفه اسلامی ارائه می کند و نشان می دهد در دو بحث نخست دیدگاه مطرح در فلسفه و منطق دوره اسلامی قابل دفاع و تقویت است و در بحث سوم نیز دیدگاه های رقیب در تحلیل منطقی، بر فلسفه و منطق دوره اسلامی ترجیحی ندارند. همچنین، این جستار، با اصلاح مبنای فلسفه اسلامی، اشاره پذیری معدوم به اشاره عقلی تبعی و غیرمستقیم را می پذیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 23

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رابطۀ واجب و ممکن

نویسنده:

عزیزالله فیاض‌صابری

نوع منبع :

مقاله , سخنرانی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سنخیت , اشتراک معنوی وجود , تباین خالق و مخلوق , واجب و ممکن , اشتراک وجود در واجب و ممکن , اشتراک لفظی وجود در واجب و ممکن , تشبیه , تباین , اشتراک لفظی وجود , اصل سنخیت , تباین تام خالق و مخلوق , اصل علّیت , تمایز واجب الوجود و ممکن الوجود , تباین واجب و ممکن , اشتراک لفظی وجود خدا و مخلوق , تشبیه , univocité اشتراک معنوی (مراد داوودی)

چکیده :

یکی از فروعات مهم قانون علّیت، قاعدۀ سنخیت است که مبتنی بر آن علل معیّن همواره دارای معلول‌هایی معیّنی خواهند بود و نمی‌توان هرمعلولی را مستند به هرعلتی دانست. پذیرش اصل علیت بدون اعتبار قاعدۀ سنخیت گرچه به این معناست که هیچ معلولی بدون علت پدید نمی‌آید؛ اما موجب می‌شود صدور هرمعلولی از هرعلتی جایز باشد. فلاسفه، قاعدۀ سنخیت را در بستر رابطۀ واجب و ممکن و برای توجیه کثرات عالم بکار می‌برند. به اعتقاد ایشان، مفاهیم و صفاتی چون وجود به‌نحو مشترک معنوی بر خدا و مخلوقات حمل می‌شود؛ یعنی هیچ تغایر معنایی و مفهومی بین صفات و امور قابل اطلاق بر خدا و مخلوقات وجود ندارد. متکلمان نیز گرچه اصل علیت را می‌پذیرند؛ اما معتقدند پذیرش سنخیت موجب تشبیه و اشتراک میان واجب و ممکن و عدم تقدم و اولویت یکی بر دیگری در خالقیت و مخلوقیت می‌گردد. ایشان به منظور فرار از افتادن در دام تشبیه، حکم به تباین کامل میان خدا و خلق نموده و هرگونه سنخیتی میان آنها را به‌شدت نفی کرده‌اند. از نظر این گروه، انکار هرگونه مناسبت میان واجب و ممکن مناسب با مقام تنزیه و تجرد حق بوده و اعتقاد به سنخیت سقوط به ورطۀ تشبیه میان واجب و ممکن خواهد بود. استاد فیاض در این نشست به بررسی ادعای دو گروه فلاسفه و متکلمان در مورد رابطه میان واجب و ممکن (سنخیت یا تباین) پرداخته و ضمن تشریح و تبیین مختصر ادلۀ دو گروه، در پایان به بیان وجه جمعی میان دو قول و تبیین رابطۀ اصل سنخیت با مسئلۀ تشبیه و تنزیه می‌پردازد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درسگفتار شرح منظومه سبزواری

نوع منبع :

صوت , سخنرانی , فیلم , درس گفتار،جزوه وتقریرات , کتابخانه عمومی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصالت وجود , نظریه تعطیل , اشتراک معنوی وجود , بداهت وجود (مفهوم وجود) , زیادت وجود بر ماهیت , بی نیازی وجود از تعریف , تشبیه , اصالت وجود , زیادت وجود , شرح منظومه: سبزواری

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و بررسی مبانی و لوازم نظریۀ شناختاری علامه طباطبایی (ره) در زبان دین

نویسنده:

مریم شریف پور، محمد محمدرضایی، علی علم الهدی، ناصر محمدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تشبیه , تنزیه الهی , زبان دین (مسائل جدید دین شناسی) , هرمنوتیک , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , فلسفه دین , فلسفه زبان , امتناع معرفت ذات الهی , زبان دین (فلسفه دین) , شناختاری بودن زبان دین , بررسی زبان شناختی اوصاف الهی , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

اشتراک معنوی وجود , اسمای الهی , تاویل وجودی , زبان نمادین دین , صدق گزاره‌های دینی , فلسفه تحلیل زبانی ( متعارف ) , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , صفات واجب(حکمت نظری) , صفات سلبیه ( الهی ) , صفات ثبوتیه ( الهی ) , معناشناسی صفات الهی , نظریه مصداقی , ملاک معناداری , تنزه الهی از جسم , جسمیت الهی , خداباوری , زبان عرف عام دین , ساختارهای چند وجهی قرآن , ماهیت شناختاری دین , نظریه معناشناسی حکمت متعالیه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

فلسفۀ زبان یکی از مهم‌ترین مباحث در پژوهش‌های فلسفی و زبان دین نیز یکی از مباحث دامنه‌دار در فلسفۀ دین است. نظریات متعدد در حیطۀ زبان دین به دو گروه شناختاری (ناظر به واقع) و غیرشناختاری تقسیم می‌شوند. نظریۀ زبان دینی علامه طباطبایی، با تتبع در آثار وی، خصوصاً تفسیر المیزان، در شمار نظریات شناختاری قرار می‌گیرد، زیرا وی تمامی گزاره‌های دینی را ناظر به واقع و توصیف‌گر واقعیت می‌داند. او با قائل بودن به زبان عرف، البته با اندکی تفاوت با آن (زبان عرف خاص) و مجموع اصول اشتراک معنوی و تأویل و نظریۀ غائیت و کارکردگرایی در معانی صفات الهی، معتقد به حقیقی، عینی و قابل صدق و کذب بودن زبان دین است که اینجا نظریۀ وی زبان «عرفی ترکیبی» نامید شده است. وی با توجه به این اصول، معانی اسما و صفات الهی را همانند معانی صفات مخلوقات، البته با تفاوت تشکیکی می‌داند، البته در موضع دیگری با توجه به محدودیت ذهن در نفی حد و نقص از خداوند و شناخت او، به‌سمت «اثبات بلاتشبیه» پیش می‌رود، ولی آن را لازمۀ الهیات سلبی نمی‌داند، بلکه معتقد است که باید این معانی را به خدا نسبت داد، اما دانست که این معانی بدون نقص نیستند. وی خداوند را متصف به صفات کمالی ایجابی، سلبی و فعلی و مقیاس شناخت معانی صفات خداوند را دو اصل «اصالت وجود» و «اصل صدور» می‌داند. از لوازم نظریۀ وی می‌توان به عدم انسان‌وار انگاری خدا و همچنین نفی نظریات غیرشناختاری زبان دین اشاره کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 223 تا 247

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحليل و ارزيابی مبانی و براهين تشكيك خاصی وجود

نویسنده:

عصمت همتی, علی اله بداشتی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

بنیاد حکمت اسلامی صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشتراک معنوی وجود , تشکیک خاصی , اصالت وجود , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , تشکیک عام

چکیده :

تشكيك خاصي حقيقت وجود، يكي از پايه‌هاي مهم حكمت متعاليه است كه صدرالمتألهين بعد از مبرهن ساختن آن، تبيين و اثبات مسائلي چون وحدت وجود در عين كثرت، حركت جوهري، برهان صديقين و مسائل فرعي ديگري را بر آن مبتني ساخته است. منطقيين و حكماي پيشين تشكيك مفهومي وجود را پذيرفته بودند؛ به اين معنا كه مفهوم وجود بر مصاديق غير يكسان حمل ميشود و مصاديق وجود به تقدم و تأخر، شدت و ضعف، بيشي و كمي، اولويت و عدم اولويت، با هم اختلاف دارند. آنچه ملاصدرا اثبات كرد اين بود كه حقيقت وجود ـ‌بوحدته و بالذات‌ ـ منشأ كلية آثار، از جمله اين اختلافات تشكيكي است. بر اين مبنا، وجود، حقيقتي ذومرتبه است كه يك مرتبة آن واجب‌الوجود و بقية مراتب ـ از صادر اول تا هيولي ـ افراد و مراتب همان حقيقتند. در اين نوشتار، سابقة تاريخي بحث تشكيك نزد ابن‌سينا و شيخ اشراق و بررسي اجمالي براهين هريك، داوري ملاصدرا بين طرفين، پايه‌ها و مباني بحث تشكيك ـ‌يعني اشتراك معنوي و اصالت وجود ـ و براهين ملاصدرا در اثبات تشكيك مورد بررسي قرار گرفته و با دفاع عقلي و تحليلي از موضع حكمت متعاليه سعي شده برخي انتقادات به مباني و استدلالهاي ملاصدرا پاسخ داده شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 77 تا 94

مشخصات اثر

ثبت نظر