جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این پژوهش، بازشناسی و تبیین انتظار منجی موعود، در تفکر شیعی و استنتاج دلالت‌های تربیتی آن می‌باشد. این پژوهش، از جمله طرح‌های تحقیق کیفی است که با روش توصیفی- تحلیلی شکل گرفته است. با این باور که آموزه‌ی مهدویت، برنامه‌ای جامع و کامل برای تشکیل مدینه‌ی فاضله و آرمانی بشری و دست‌یابی به حیات متعالی انسانی است و می‌تواند در همه‌ی شئون زندگی معاصر، تحول‌آفرین و راهگشا باشد، مهدویت و انتظار به عنوان یک نظام تربیتی مطرح گردیده و به استخراج دلالت‌های تربیتی از این آموزه‌ی الهی پرداخته می‌شود. پس از تبیین انتظار اصیل در رویکردشیعی و مولفه‌های آن، دلالت‌های تربیتی در یک چارچوب پیشنهادی در قالب اهداف تربیتی مشتمل بر اهداف غایی (اهداف مرتبط با خدا)، واسطه‌ای و جزئی (اهداف مرتبط با انسان و اجتماع و طبیعت) و اصول تربیتی شامل: خدامحوری، کمال‌گرایی، فطرت‌گرایی، عقلانیت، ولایت‌مداری، عدالت‌ورزی، اصلاح شرایط، آینده‌نگری، مسامحت، پویایی، مسئولیت، جوان‌پروری، همچنین روش‌های تربیتی که شامل روش‌های فردی و اجتماعی می‌باشد، مورد بحث قرار گرفته است. سپس ضمن بررسی موانع و آفات انتظار، به آسیب‌شناسی آن پرداخته شده و روشن می‌شودکه آسیب‌ها، گاه، ناشی از منشأ و گاه، از طرف متولیان امور دینی و تربیتی و غالباً از ناحیه‌ی متربیان می‌باشد. در نهایت پیشنهاداتی جهت بهره مندی موثر از آموزه‌ی الهی انتظار ارائه می‌شود.

پرسش‌ها، موضوعات، و شبهات در زمینه‌هایی چون: ثابت و متغیر در اسلام، خوانش‌های کاملا متفاوت از متن دینی، قبض و بسط تئوریک شریعت، مقاصد و اهداف شریعت،چگونگی تعامل‌اسلام با زمان، نوگرایی، مدرنیسم، نظام ربوی، دموکراسی غربی، آزادی، حقوق بشر و ارزش‌های انسانی،وهم‌چنینتهاجم همه جانبه غرب بر اسلام و مسلمانان، رابطه علم و دین و شکل گیری نزاع ساختگی بین علم و دین، نقش عقل و جایگاه آن در دین و اسلوب صحیح بکارگیری عقل را، می‌توان از مهم‌ترین چالش‌های اندیشه‌ی اسلامی معاصر دانست. در این نوشتار تمامی این موضوع‌ها مورد بررسی و نقد قرار گرفته است . برای هر موضوع یا مساله و شبهه‌ی پاسخ‌هایی عقلی و علمی آورده شده‌است. دستاورد این نوشتار که ترجمه کتاب «حوارات حول فهم النص» است، پاسخگویی به سوالات و شبهات و چالش‌های مهم مطرح در عرصه ی اندیشه اسلامی معاصر می‌باشد.

این پژوهش به بررسی و مطالعه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی چشم‌زخم‌ها‌ (بخصوص چشمواره‌های آبی) و همچنین هنرهای مرتبط با چشم‌زخم با شناخت فنون شیشه‌گریکه در ساخت چشمواره‌های آبی کاربرد دارند پرداخته است. امروزه در جامعه ایرانی-اسلامی چشمواره‌های آبی شیشه‌ای به عنوان مصنوعات در فرهنگ عامه رواج یافته‌اند. با مطالعه داده‌های باستان‌شناسی در مورد چشم‌زخم‌ها ریشه‌های شکل‌گیری و بکارگیری مصنوعاتی که در این زمینه در آداب و رسوم مردمان رایج است، مشخص و روشن می‌گردد. همچنین مطالعه این مواد در زمینه مردم‌شناسی دین و آیین، میتواند جنبه‌هایی از آن باورها و اعتقادات وابسته به آن را در فرهنگ عامه بیان کند. پرسش اصلی در این پایان‌نامه در مورد ریشه‌های تاریخی این چشمواره‌های آبی و حضور این مصنوعات در جامعه ایرانی-اسلامی به عنوان کالاهای مربوط به باور و اعتقاد به چشم‌زخم است. فرضیه‌ای که در راستای این پرسش به وجود آمده غیر ایرانی بودن ریشه‌های تاریخی و شکل‌گیری این چشمواره‌های آبی است. روش‌های گردآوری داده‌ها به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی انجام گرفته است. داده‌های مورد مطالعه در این پژوهش به وسیله منابع به‌دست آمده از مطالعات باستان‌شناسی در دو بخش متون و اشیاء باستانی در مورد چشم‌زخم‌ها و همچنین مطالعات مردم‌نگاری که تاکنون در مورد چشم‌زخم صورت گرفته می‌باشد. روش گردآوری داده‌ها بر اساس ماهیت به صورت کیفی وتوصیفی بوده‌است. جامعه‌های مورد مطالعه برای پژوهش‌‌های مردم‌نگاری شامل روستای پیربالا از توابع شهرستان مرند در آذربایجان‌شرقی و شهر تبریز می‌باشد. از نتایج و دستاوردهای این پژوهش آگاهی به جهان‌شمول بودن پدیده چشم‌زخم است و اینکه چشم‌زخم اختصاص به یک فرهنگ خاص ندارد. در متون اسلامی هرچند چشم‌زخم به مثابه یک امر شرارت‌بار و آسیب‌رسان پذیرفته می‌شود، اما به‌عنوان بخشی از روان خود انسان و نه نیرو یا موجودی خارج از وی در نظر می‌آید. در فن‌شناسی چشمواره‌های آبی فنون شیشه‌گری سنتی مانند شیشه موزائیکی و روش هزارگل در اکثر مهره‌های چشمی مورد مطالعه از باستان تا کنون استفاده شده‌است. در باور به چشم‌زخم و آداب و رسوم مرتبط با آن در میان مردم روستای پیربالا و شهر تبریز با گونه‌ای تلفیق میان عناصر دینی و غیر دینی مواجه هستیم که در ساحت‌های گوناگون زندگی روزمره‌اشان نمایان است. مشاهده شد که چشمواره‌های آبی با مدرن شدن جامعه تبریز وارد عرصه‌های زندگی مردمان این شهر شده‌است و در روستای پیربالا به عنوان جامعه سنتی ایرانی-اسلامی چشمواره‌های آبی حضور ندارند.