جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «رسالة مختصرة فی لبس السواد» نوشته میرزا جواد تبريزی، یک دوره مسائل و احکام نماز با بهره‌گیری از معارف فقهی شیعه به زبانی ساده و با رویکردی اخلاقی تربیتی بیان گردیده است. کتاب در سه فصل سامان یافته، در فصل اول کلیاتی پیرامون اصول دین و اهمیت پایه‌ ای آنها در شکل دادن به عقیده یک مسلم ارائه شده، در فصل بعدی از فروع دین مخصوصاً ارکان و واجبات نماز و مبطلات و شرایط نماز سخن رفته است. در فصل سوم خصوصیات نماز پیامبر (ص) و جنبه‌ های اخلاقی نماز، نماز در سیره معصومین و آداب باطنی و معنوی انجام نماز بررسی شده و در گفتار پایانی اهمیت مقام عبادت و عبودیت و نقش نماز در رسیدن به مقام عبودیت بیان گردیده است.

«ارشاد العباد الی استحباب لبس السواد» اثر جناب آقا میرزا جعفر طباطبایی از نوادگان صاحب ریاض، رساله‌ای فقهی- استدلالی قرن سیزدهم و چهاردهم هجری است که در تبیین ادله و مبانی فقهی پوشیدن لباس مشکی در تعزیت و عزاداری امام حسین و امامان معصوم علیهم‌السّلام می‌باشد. در مقدمه کتاب، گزارشی اجمالی از زندگی نامه، تحصیلات، اساتید، آثار و رساله‌های علمی مؤلف آمده سپس متن رساله با این بحث که پوشش سیاه در نماز به طور مطلق کراهت دارد آغاز شده است. فتوای همه فقهای قدیم و جدید در این مسئله یک سان است و روایات مختلف هم در این باره آمده است. در حواشی، در تبیین این موضوع به دیدگاه و اختلافات فقها اشاره شده و میان عبارات مختلف، مقایسه صورت گرفته است. سپس از حکم پوشش سیاه در تعزیت حسینی بحث شده و استحباب آن ثابت شده است. زیرا تعزیت و عزاداری مورد تاکید روایات است. نویسنده، نحوه استنباط و استخراج حکم کراهت و استحباب را در یک موضوع با دو هدف متفاوت بررسی و تحلیل کرده و روایات و ادله مختلفی از اصول کافی، من لا یحضره الفقیه و دیگر کتب حدیثی نقل نموده است. سپس به تفصیل، مصادیق و نمادها و پوشش سیاه و نحوه انجام این مستحب شرعی را در عزاداری‌ها توضیح داده و از قواعد اصولی و فقهی برای تبیین و تحلیل کمک گرفته است. توضیح مطلب این است که عنوان کراهت و مکروهیت فقط در جایی صادق است که عنوان تلبس بر لباس حزن در ماتم و عزاداری‌ها و دیگر اغراض صحیح بر آن حمل نشود. فی المثل جایی که از پوشش سیاه قصد تجمل و فخر فروشی باشد طبق ادله مستحکم فقهی این لباس غیر شرعی و پوشیدن آن کراهت دارد. نویسنده، به تفصیل از تحقق مفهوم حزن و انجام عزاداری و ارتباط آن با پوشش سیاه بحث کرده و معنای عرفی حزن را تبیین کرده و بر پایه آن پوشش سیاه در عزاداری امام حسین را جزو شعائر شیعی و مستحب دانسته است.