جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 23
نقد و بررسی آرای علامه جعفری درباره وحدت وجود
نویسنده:
محمدجواد رضایی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریه «وحدت شخصی وجود» عالی ترین مرتبه توحید نظری است. این نظریه، به رغم سابقه طولانی اش، در سنت ما تا پس از ابن عربی و قونوی صورتی نظام مند نیافته است. این نظریه در آثار ابن عربی با روشنی بیشتری نسبت به گذشتگان مطرح شد و شارحانی چون قونوی، کاشانی، قیصری، جامی، سید حیدر آملی و ابن ترکه اصفهانی آن را ورز دادند و به منزله نظریه ای در باب وجود مطرح کردند. ملاصدرا این نظریه را به حسن قبول تلقی کرد و بر اساس موازین حکمت به تبیین آن پرداخت و دو برهان بر اثبات آن اقامه کرد. این نظریه در واقع رای نهایی ملاصدراست و می توان نظریه وجود تشکیکی وجود را نسبت به آن نظریه ای متوسط تلقی کرد. پس از ملاصدرا، عارفان و حکیمانی چون آقا محمدرضا قمشه ای، سید احمد کربلایی، میرزا علی آقا قاضی، امام خمینی و علامه طباطبایی از معتقدان و مدافعان این نظریه بوده اند. بر حسب این نظریه، موجود و وجود حقیقی منحصر به ذات اقدس حق تعالی است و ما سوی اله جملگی شیونات و تجلیات و ظهورات آن وجود واحدند و اطلاق موجود بر مظاهر و مجالی کثیر آن، بالعرض و المجاز است. بنابراین، اولا، کثرات محسوس و معقول اموری پنداری محض نیستند و خارج از ذهن ما تحصل و تحقق دارند، نهایت آن که حقیقت آن ها عین وجود نیست، بلکه مظهر و مجلای وجودند؛ و ثانیا، هیچ یک از کثرات عالم کون حقیقتا وجود ندارند و لذا اسناد هم خدایی و حلول و اتحاد به اصحاب این نظریه کاملا نادرست است. با این همه، گروه های مختلفی به مخالفت با این نظریه پرداخته و آن را از همین دو جهت مورد نقد و انکار قرار داده اند. در این مقاله اظهارات مرحوم علامه جعفری که به استناد پاره ای از اقوال ملاصدرا در اسفار این نظریه را همه خدایی و مستلزم حلول یا اتحاد پنداشته است، مورد بررسی و تحلیل و نقد قرار می گیرد.
صفحات :
از صفحه 85 تا 114
بررسی آرا و اندیشه‌های کلامی علامه جعفری پیرامون فرجام شناسی
نویسنده:
انسیه یاسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیدهمعاد و فرجام انسان، یکی از اصول مهم اعتقادی ادیان آسمانی و مرحله‌ای از زندگی فرد است که از زمان مرگ شروع می‌شود و تا قیامت ادامه دارد. متکلمان و اندیشمندان بسیاری، تفصیلاً به بحث و گفت گو درباره‌ی آن پرداخته‌اند و در برخی موارد آرا خاصی در این زمینه مطرح کرده‌اند. ازجمله این‌که معاد جسمانی است یا روحانی؟ عالم برزخ وجود دارد یا خیر و در صورت وجود استعمال برزخی داریم یا خیر؟ علامه جعفری یکی از اندیشمندان بزرگی است که پیرامون مسائل معاد و فرجام شناسی سخنانی را مطرح کرده‌اند.نتایج به‌دست‌آمده این‌گونه است که ایشان ابتدای قبول معاد را روح و مباحث پیرامون آن می‌داند. سپس به این می‌پردازیم که رابطه روح و جسم چگونه است و هم‌چنین ایشان به تجرد روح اعتقاددارند و دلایل خود را ذکر می‌کنند؛ و در پیرو این مباحث وارد بحث وجود معاد و امکان و اثبات و مانع می‌شویم و مباحث عقلی و نقلی را در اثبات معاد می‌آوریم. بعد از پذیرش و اثبات معاد که یکی از ضروریات دین و اعتقادات است مبحث دنیا را می‌آوریم که مقدم بر آخرت و معاد است زیرا در این دنیاست که انسان می‌کارد و در آخرت برداشت می‌کند و علامه جعفری با توجه به سخنان علی بن ابی‌طالب ^ در نهج‌البلاغه رابطه دنیا و آخرت را مطرح می‌کند و تعارض ظاهری دنیا و آخرت را به‌خوبی حل می‌کند. در ادامه مبحث مرگ و فراگیر بودن آن بر همه عالم را می‌آوریم و قبض روح را مطرح می‌کنیم. علامه جعفری به عالم برزخ اعتقاد دارد و دو معنا برای آن می‌آورد؛ و سپس در فصل آخر به مباحث قیامت و نشانه‌های آن بر عالم طبیعت می‌پردازیم و بعد از ذکر تغییر و تحولات آن، برپایی صحنه قیامت و دادگاه و حسابرسی به اعمال انسان‌ها مطرح می‌شود که سعید و شقی از هم جدا می‌شوند و منزلگه هرکدام که بهشت باشد و نعمت‌های آن یا جهنم باشد و عذاب و شقاوت آن مشخص می‌گردد و در آخر بحث شفاعت را ازنظر عقل و نقل بررسی می‌کنیم.
بررسی آراء و اندیشه‌‌های کلامی علامه جعفری پیرامون عدل الهی
نویسنده:
لیلا احمدی فر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عدل الهی به جهت پیوندی که با موضوع جبر واختیاردارد ، یکی از مباحث مهم واصولی ادیان الهی است و در اسلام نیزجایگاه ویژه ای دارد. از اهمیت این موضوع همین بس که بسیاری از مسائل و شبهاتی که در بین مردم در اعصار مختلف پدید آمده است ، اغلب مربوط به این عقیده است .دانشمندان و صاحب نظران بسیاری در این زمینه فعالیت کرده و آثار متعددی از خود برجای گذاشتند. علامه محمدتقی جعفری فیلسوف مسلمان معاصر ایرانی و اندیشمند برجسته دنیای اسلام و صاحب نظر مسایل مهم اعتقادی از جمله عدل الهی است. وی آثار متعددی در زمینه‌‌ها و موضوعات مختلف تألیف کرده است.کتاب ترجمه و تفسیر نهج البلاغه و تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی مولوی دو نمونه از آثار ارزشمند وی می-باشد. در اثبات شهرتش همین بس که امام خمینی وی را ملقب به «ابن سینای زمان» می‌کند. لذا لازم است آرای ایشان در این زمینه مشخص گردد.ایشان به عدل الهی از سه زاویه کلامی ، فلسفی و عرفانی نگاه می کند و با این سه دیدگاه عدل الهی را تعریف می کند . وی عدل را به لحاظ کلامی ، قرار دادن هر چیز در موقعیت خودش تعریف می کند که این تعریف با بهره گیری از کلام معصومین است . به لحاظ فلسفی ایشان عدل را با نظم معنی کرده و براین باور است که اگر در جهان نظمی نباشد، عدالتی هم نخواهد بود و به لحاظ عرفانی ،آن را به عشق تشبیه می کند که هر کس دیدگاه خاص خودش را از آن دارد .محمدتقی جعفری بارها بحث شرور را به عنوان یکی از مسائل مهم و کلیدی عدل الهی مطرح می کند و اذعان می کند که چیزی به اسم شر وجود ندارد و هر چیزی که در این عالم موجود است و ما از آن در رنج هستیم تنها ناملایماتی هستند که بخش عمده ای از آن ناشی از اعمال ماست . وی در ادامه می گوید ما نباید نام هر ناملایمتی را شر بگذاریم و از آن جانب به خدا و افعال او هجمه وارد کنیم و خدا را مقصر تمام کارهایمان بدانیم .پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی آرا و اندیشه‌‌های کلامی علامه محمدتقی جعفری که در آثارش مطرح شده، می‌‌پردازد تا بدین وسیله آرای وی در این زمینه جمع‌آوری و تبیین شود.
بررسی تطبیقی پیش‌فرض‌های فلسفی در تعلیم و تربیت تفکر انتقادی با تکیه بر آرای ریچارد پاول و محمدتقی جعفری
نویسنده:
زهرا امّی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
رویکرد جدیدی به فلسفه و تفکر سال‌هاست که در کشورهای پیشرفته‌ آغاز شده است. توجه به منطق غیرصوری، فراگیرکردن و طبیعی‌کردن زبان منطق، روی‌آوردن به راه‌های مختلف حل مسئله، مردمی‌کردن فلسفه با همه‌ی ابعاد از هستی‌شناختی تا زیست‌محیطی و زیبایی‌شناختی، پرورش تفکر نقاد و اخلاقی، هم‌پای تفکر خلّاق و ... با آمیختن به پهنه‌-ی تعلیم و تربیت مورد اقبال اندیشمندان قرار گرفته است. مقاله‌ها و نظر اندیشمندان ، نشان دهنده‌ی آن است که تفکرانتقادی این توانمندی را دارد که فن‌آوران، ایده‌گذاران و فیلسوفان را در برابر پرسش‌های بسیار مهمی در مورد هستی، انسان، معرفت و ادراک، جامعه، افراد، فکر، آزادی، اخلاق و غیره قرار دهد. یکی از میدان‌گاه‌هایی که سودمندی، اعتبار و توانمندی نظریه‌ی انتقادی را افزایش می‌دهد، پیش فرض ها و مبانی فلسفی آن در نگاه به چنین تعلیم و تربیتی است. رصد کردن دیدگاه‌های فیلسوفان غربی و اسلامی در این زمینه و مقایسه‌ی آن ها با یکدیگر به ما کمک می کند تا در بومی سازی و گزینش برنامه های درسی نگاشته شده در زمینه‌ی آموزش تفکر انتقادی با دقت و جامعیتی به دور از هر گونه حصرگرایی عمل کرده و به سمت الگویی کم‌آسیب‌تر حرکت کنیم.به علاوه در این بررسی، رخنه های موجود بین عمل و نظر متفکران مذکور کشف شده و نشان می دهد از چه جنبه هایی از وجوه انسانی-ادراکی غفلت ورزیده‌اند. نتایج چنین پژوهشی محققان ما را در تدوین برنامه‌ی آموزشی جامع یاری می رساند. در همین راستاست که نظریات "پروفسور ریچارد پاول" و "علّامه محمدتقی جعفری" دامنه‌ی پژوهش حاضر در موضوع مهم و ضروری این دوره یعنی تفکر انتقادی قرار گرفته است.
وحدت وجود از منظر علامه محمدتقی جعفری
نویسنده:
عبدالله نصری، حمزه نادعلی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شاید بتوان مهم ترین بحث از مباحث کلام، فلسفه و عرفان نظری را، بحث دربارة توحید و حقیقت آن دانست. در این بین دیدگاه ها و اختلاف نظرهای بسیاری بین اهل کلام و فلاسفه و عرفا وجود دارد که کتاب های بسیاری در این عرصه به آنها اختصاص داده شده است. اهل کلام و فلاسفۀ مشاء، به بینونت خالق و مخلوق رأی داده اند؛ متفکران اشراقی به نوعی وحدت معتقدند که کثرت را شامل می شود. مؤسس حکمت متعالیه به تبع فهلویون، وحدت تشکیکی و سپس به تبع اهل عرفان، نوعی از وحدت شخصی وجود را مطرح کرد. عرفا نیز وحدت شخصی وجود را رأی ادق می دانند. یکی از متفکران معاصر، یعنی استاد محمدتقی جعفری نیز در آثار خود به طور پراکنده به این مسئله پرداخته و در ظاهر امر به مخالفت های بسیار و اشکال های متعددی در مقابل دیدگاه وحدت وجود همت گمارده است. ما در این مقاله، ضمن طرح اشکال های ایشان، به بازسازی دیدگاه وی در زمینة «ارتباط خالق و مخلوق» پرداخته ایم و به این نتیجه رسیده ایم که باید به نظریات استاد جعفری در دو مقام توجه کرد. ایشان در مقام نخست با نگاه پانته ایستی به نقد «وحدت وجود» عرفا می پردازد، حال آنکه در ایستار دوم از حیات علمی خویش، به دیدگاه عارفان نزدیک شدند و وحدت شخصی وجود را پذیرفتند.
بازخوانی وجدان اخلاقی از نگاه علامه جعفری
نویسنده:
مرتضی زارع گنجارودی، بهروز محمدی منفرد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از محوری ترین مباحثی که علامه جعفری در عمده آثار خود، تلویحاً و تصریحاً، به آن اشاره نموده، وجدان اخلاقی است. از منظر وی، مدلول مفهوم وجدان اخلاقی، شامل ندای درونی، قطب نمای وجود انسانی، رهنمون سازی به سوی ایدئال ها می باشد. ایشان در دفاع از وجود وجدان اخلاقی، به شمول این قوه بین تمامی انسان ها صحه گذاشته است و فعالیت این قوه را مکمل فعالیت روش عقلانی می شمارد. در نظر علامه، کارکردهای وجدان اخلاقی می تواند شامل بروز عواملی چون، رشد شخصیت بشری، راهنمای مطمئن انسانی و مواردی از قبیل سرزنش و شکنجه شدن انسان باشد. تحقیقات ایشان در باب وجدان اخلاقی، کوششی بی بدیل است؛ اما با این همه، نظریه ایشان با انتقادهایی نیز مواجه است که از آن جمله می توان به تأثیر قوانین اخلاقی اجتماعی بر وجدان اخلاقی، مستقل دانستن قوه وجدان اخلاقی از سایر قوا، و وجود ایدئال های مختلف در بین افراد و جوامع یاد کرد. علاوه بر این، علامه جعفری عمده اهتمام خویش را بر مفهوم وجدان اخلاقی معطوف کرده و از مصادیق وجدان اخلاقی کمتر سخن گفته است.
صفحات :
از صفحه 99 تا 118
ویژگی های حیات معقول به عنوان هدف متعالی انسان و راه های وصول به آن در اندیشه علامه محمدتقی جعفری
نویسنده:
فاطمه زارع ، جعفر شانظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
غایت‌انگاری و آینده‌نگری به‌عنوان امری فطری، همواره انسان را به پژوهش در کشف اسرار و رموز پدیده‌های عالم، نظام هستی و وجود خود وادار کرده است. اگر پرسشگری در ساختار ذهن انسان نبود و اگر ذهن انسان، در طلب هدف و غایت نبود، گره از هیچ مشکلی در سراسر عالم انسانی گشوده نمی‌شد. علامه جعفری با ارائۀ الگوی «حیات معقول» به‌عنوان هدف متعالی جامعۀ بشری، فلسفۀ هستی انسان را، انتقال از حیات معمول به حیات معقول می‌داند. حیات معقول، حیات آگاهانه‌ای است که نیروها و فعالیت‌های جبری و جبرنمای حیات طبیعی را با برخورداری از آزادی اختیار، در مسیر اهداف تکاملی نسبی تنظیم می‌کند و شخصیت انسانی را که به‌تدریج در این گذرگاه ساخته می‌شود، وارد هدف اعلای حیات خواهد کرد. این هدف متعالی، شرکت در آهنگ کلی هستی وابسته به کمال برین است. جلوۀ عالی حقیقت رو به کمال، حیات آگاه نسبت به حقایق والای هستی، رهیدن از دام کمیت‌ها و ورود به آستانۀ ابدیت از ویژگی‌های حیات معقول هستند. هدف این نوشته، تحلیل هدف متعالی انسان و راه‌های وصول به آن در اندیشۀ این متفکر است.
صفحات :
از صفحه 49 تا 73
بررسی آرا و اندیشه های توحیدی علامه جعفری
نویسنده:
جواد نظری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مبحث توحید اساسی‌ترین محور اعتقادات است و از طرفی دیگر علامه جعفری ازجمله متفکران تأثیرگذار و دارای نوآوری‌هایی درزمینهٔ دینی و اعتقادی است به‌گونه‌ای که ایشان یکی از چهره‌های مشهور مشرق زمین در جامعه علمی غرب و شرق محسوب می‌شود. در این پایان‌نامه به توصیف و تحلیل دیدگاه‌های ایشان در مبحث توحید پرداخته می‌شود.از دستاوردهای این پایان‌نامه اثبات و کشف جایگاه عقل و نقل به‌عنوان دو منبع مهم و تأثیرگذار در استنباط و فهم مسائل توحیدی است و باید میان خدایابی (که بدیهی و با رجوع به قلب و فطرت پاک انسانی صورت می‌گیرد) با خداشناسی فرق گذاشت، قلب و معرفت قلبی نقش مهمی در مباحث خدایابی دارد و در مبحث صفات باید ذات الهی را با صفاتش متحد دانسته و از عینیت ذات و صفات پیروی نمود.
مرگ در اندیشه علامه جعفری
نویسنده:
عبدالله نصری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مرگ یکی از بزرگ‌ترین معماهای حیات بشری است که در طول تاریخ همواره مورد توجه متفکران بوده است. فلسفه مرگ و ریشه یابی اضطراب ناشی از آن، از جمله مسائلی است که گفت‌وگو‌های بسیاری را برانگیخته است. در میان متفکران اسلامی علامه محمد تقی جعفری از جمله شخصیت‌هایی است که تأملات بسیار در باب مرگ دارد. از نظر وی برداشت‌های مختلفی از مرگ وجود دارد که برخی از آن‌ها مثبت و برخی نیز منفی است. این برداشت‌ها در تلقی‌‌هایی ریشه دارد که آدمی به فلسفه آفرینش و معنای زندگی دارد. بدون دست‌یابی به فلسفه حیات نمی‌توان برداشت درستی از مرگ داشت. از همین رو، وی میان معنای زندگی و مرگ رابطه عمیقی برقرار می‌سازد. جعفری با تقسیم حیات به معقول و طبیعی محض، تفسیر مرگ را در حیات معقول منطقی و مثبت و در حیات طبیعی محض، منفی و ناپذیرفتنی می‌داند. از نظر وی، بدون تفسیر انسان و هستی نمی‌توان معنای درستی برای مرگ یافت. گوش سپاری به مرگ و برقرای رابطه مثبت با آن، فرع بر نوع نگاه به عالم و آدم است. به باور جعفری، گوش فرا دادن به ندای مرگ سبب می‌شود تا آدمی اصالت پیدا کند. در همین جاست که وی هماهنگ با فیلسوفان اگزیستانس به ویژه هیدگر، توجه جدی به مرگ را در ارتباط با اصالت آدمی می‌داند. از نظر جعفری، تأمل در باب گذر عمر برای آدمی، گاه اضطراب آور است که با دگرگونی‌های درونی می‌توان بر آن غلبه کرد. وی همچنین تحلیل‌های عمیقی در زمینه شهادت و ارزش آن دارد. از جمله آنکه عظمت شهادت را در ارتباط با مطلوبیت حیات و هدف شهادت تفسیر می‌کند
صفحات :
از صفحه 5 تا 24
ارزیابی دیدگاه علامه جعفری دربارۀ حقوق بشر
نویسنده:
یحیی یثربی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سال هاست که حقوق بشر به مساله حساس انسان معاصر تبدیل شده است. اگرچه در آثار پیشینیان نیز برخی زمینه ها و شباهت ها را می توان یافت، اما حقوق بشر از دستاوردهای روشن اندیشان دوران جدید است. سال هاست که مسلمانان می کوشند تا حقوق بشر اسلامی را در برابر حقوق بشر به رسمیت شناخته شده دنیای غرب مطرح کنند. در کشورهای اسلامی کارهایی صورت گرفته است، برای نمونه استاد محمدتقی جعفری مطالبی را در این زمینه در 1370 چاپ کردند. دیگران نیز در این باب کارهایی انجام داده اند که آیت الله جوادی آملی در زمره این افراد است. من در مقاله خود نوشته استاد جعفری را بررسی خواهم کرد. در این مقاله به نکات زیر خواهیم پرداخت: 1. قدردانی از دقت و توجه استاد جعفری به این مساله؛ 2. بررسی و ارزیابی کار ایشان از نظر تنظیم مواد حقوق بشر اسلامی و مقایسه آن ها با حقوق بشر غربی؛ 3. ارائه پیشنهادهایی در ارتباط با برخورد ما با مساله حقوق بشر از جهت: الف) مبنا قراردادن حقوق بشر و سنجیدن حقانیت ادیان بر اساس توجه به این حقوق؛ ب) توجه به اجرای این حقوق و راه کارهای لازم برای اجرای آن ها، به جای پرداختن به نکته گیری های حاشیه ای و شرط های تزئینی و تکمیلی آرمانی که تحقق بخشیدن به آن ها به این سادگی و به این زودی امکان ندارد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 122
  • تعداد رکورد ها : 23