جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«موسوعة العدل الالهي» یکی از مهمترین آثار و تألیفات آیت الله سید کمال حیدری به شمار می رود. این کتاب، نتیجه یک مجموعه ای از تحقیقات و دروس علامه سید کمال حیدری، می باشد که به تعدادی از طلاب علوم دینی در حوزه علمیه قم در زمینه اعتقادات اسلامی ضمن مباحث عدل الهی ارائه شده است. اثر حاضر، مشتمل بر مجموعه مباحث عدل الهی می باشد، از جمله: ۱. ریشه های تاریخی مسأله عدل الهی ۲. بیان معنا و مظاهر آن ۳. تفاوت آن با عدل بشری ۴. بررسی رویکردهای مختلف در تحلیل مسائل عدل الهی ۵. مباحث حُسن و قُبح ۶. بیان نظرات مذاهب اسلامی همچون اشاعره و معتزله و حکمای مکتب اهل بیت در مسأله ۷. حُسن و قُبح در افعال خداوند و افعال انسان ۸. قدرت عقل در تشخیص حُسن و قُبح ۹. بیان رویکردهای مختلف در مسألۀ تعطیل افعال الهی و غیره…

عدل الهی به جهت پیوندی که با موضوع جبر واختیاردارد ، یکی از مباحث مهم واصولی ادیان الهی است و در اسلام نیزجایگاه ویژه ای دارد. از اهمیت این موضوع همین بس که بسیاری از مسائل و شبهاتی که در بین مردم در اعصار مختلف پدید آمده است ، اغلب مربوط به این عقیده است .دانشمندان و صاحب نظران بسیاری در این زمینه فعالیت کرده و آثار متعددی از خود برجای گذاشتند. علامه محمدتقی جعفری فیلسوف مسلمان معاصر ایرانی و اندیشمند برجسته دنیای اسلام و صاحب نظر مسایل مهم اعتقادی از جمله عدل الهی است. وی آثار متعددی در زمینه‌‌ها و موضوعات مختلف تألیف کرده است.کتاب ترجمه و تفسیر نهج البلاغه و تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی مولوی دو نمونه از آثار ارزشمند وی می-باشد. در اثبات شهرتش همین بس که امام خمینی وی را ملقب به «ابن سینای زمان» می‌کند. لذا لازم است آرای ایشان در این زمینه مشخص گردد.ایشان به عدل الهی از سه زاویه کلامی ، فلسفی و عرفانی نگاه می کند و با این سه دیدگاه عدل الهی را تعریف می کند . وی عدل را به لحاظ کلامی ، قرار دادن هر چیز در موقعیت خودش تعریف می کند که این تعریف با بهره گیری از کلام معصومین است . به لحاظ فلسفی ایشان عدل را با نظم معنی کرده و براین باور است که اگر در جهان نظمی نباشد، عدالتی هم نخواهد بود و به لحاظ عرفانی ،آن را به عشق تشبیه می کند که هر کس دیدگاه خاص خودش را از آن دارد .محمدتقی جعفری بارها بحث شرور را به عنوان یکی از مسائل مهم و کلیدی عدل الهی مطرح می کند و اذعان می کند که چیزی به اسم شر وجود ندارد و هر چیزی که در این عالم موجود است و ما از آن در رنج هستیم تنها ناملایماتی هستند که بخش عمده ای از آن ناشی از اعمال ماست . وی در ادامه می گوید ما نباید نام هر ناملایمتی را شر بگذاریم و از آن جانب به خدا و افعال او هجمه وارد کنیم و خدا را مقصر تمام کارهایمان بدانیم .پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی آرا و اندیشه‌‌های کلامی علامه محمدتقی جعفری که در آثارش مطرح شده، می‌‌پردازد تا بدین وسیله آرای وی در این زمینه جمع‌آوری و تبیین شود.