جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
تشبیه و تنزیه نزد ابن عربی
نویسنده:
علی شیروانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقر العلوم ( وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم),
چکیده :
تشبیه و تنزیه دو واژه متداول در فرهنگ اسلامی است، اما ابن‌عربی طبق مبانی خاص خود، به‌ویژه وحدت وجود، تفسیری تازه از آن ارائه می‌دهد و معرفت صحیح خدای تعالی را در جمع میان تشبیه و تنزیه می‌یابد و براساس این الگوی معرفتی جدید به جمع میان نصوص به ظاهر ناسازگار دینی در زمینه اسماء و صفات خدای متعال می‌پردازد. در این مقاله، ضمن تبیین دیدگاه ابن‌عربی در این باره لوازم الهیاتی نظریه او تبیین می‌گردد.
صفحات :
از صفحه 133 تا 147
آثار نظریه دهر و حدوث دهری در حکمت یمانی میرداماد
نویسنده:
زهرا مصطفوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
مهم‌ترین عنصر حکمت یمانی میرداماد عبارت از نظریه دهر و حدوث دهری است. وی بر اساس این نظریه، بسیاری از مسایل فلسفی را استوار کرده و آرای نوینی را ارائه داده است. از آن جمله می‌توان به جای‌گزینی مناسب برای حدوث ذاتی، نفی مثل افلاطونی، تفسیر قضایای مطلقه عامه، تفسیر حدوث زمانی، نفی تشبیه و تنزیه، تفسیر نسخ و بداء، تفسیر تعدادی از آیات قرآن کریم و روایات پیامبر اکرم(ص) اشاره نمود. اما مهم‌ترین نتیجه نظریه دهر در این نوشتار، صدور یک‌جا و اجمالی جمیع موجودات، اعم از موجودات عالم ابداع و مادیات معرفی شده است. طبق این نظر، همه موجودات یک‌جا و در عرض یک‌دیگر از واجب تعالی صادر می‌شوند. بر اساس این نتیجه‌گیری، علم اجمالی واجب به جزییات، معیت قیومیه حق با موجودات، قضا و قدر الهی و نفی شرور از عالم توضیح داده می‌شود. این نوشتار به شرح هر کدام از موارد بالا پرداخته و اجزای حکمت یمانی میرداماد را در کنار نظریه دهر و حدوث دهری شرح داده است.
صفحات :
از صفحه 21 تا 40
بررسی و نقد دیدگاه‌های ابن عربی، ملاصدرا و علامه طباطبایی در معناشناسی صفات الهی
نویسنده:
رضا برنجکار، حسین حجت‌خواه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزه فلسفه دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دین‌پژوهی معاصر است. این بحث در حوزه علوم اسلامی بیش‌تر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح می‌شود. ابن ‌عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه می‌داند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و صفات ممکنات نمودهای صفات اویند. به اعتقاد او تشبیه در اصل وجود و تنزیه در حدودِ تجلیات است، اما ملاصدرا، بر اساس نظریه صدور و سنخیتِ علی و معلولی، کمالات مخلوق را، به کامل‌ترین نحو، در خداوند موجود می‌داند. از این‌رو، او با در پیش‌گرفتن رویکرد اثباتی (بر اساس سه اصل بنیادین در این مکتب، یعنی اصالت وجود، اشتراک معنوی در مفهوم وجود، و تشکیک در حقیقت وجود) قائل به اشتراک معنوی و تشکیک در باب وجود و صفات الهی شده است و بدین‌طریق، می‌کوشد تا خود را از دو محذور تعطیل و تشبیهِ مطلق رها کند. علامه طباطبایی در برخی مواضع همان نظریه ملاصدرا را بیان می‌کند، اما در برخی مواضع دیگر، معانی صفات را قابل انطباق بر خدا نمی‌داند، زیرا بر این باور است که محدودیت‌ها، از جمله عدم عینیت صفات با هم و نیز با ذات، را نمی‌توان از آن سلب کرد. با بررسی و نقد این دیدگاه‌ها خواهیم دید که همه این دیدگاه‌ها مبتنی‌بر مبانی وجودشناختی‌ای‌اند که هر چند تشبیه مطلق را نفی می‌کنند، اجازه کنار گذاشتن مطلقِ تشبیه را نمی‌دهند، البته دیدگاه دوم علامه تشبیه معناشناختی را رد می‌کند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 32
خداشناسی عرفانی مولانا جلال الدین بلخی
نویسنده:
علی اوسط اسدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
در نگرش تنزیهی عارفان مسلمان، خدا حقیقتی برتر و والاتر از همه مخلوقات و صفات آنان و ذاتا متمایز از تمامی آفریدگان است. با وجود رابطه محبت و عشقی که نزد صوفیان میان انسان و خدا مطرح می شود، وجه غالب در خداشناسی عرفانی اساسا مبتنی بر تنزیه ذات حق تعالی است. در خداشناسی عرفانی مولانا جلال الدین بلخی، هیچ کس به کنه حقیقت خدا نمی رسد و ذات خدا به هیچ وجه بوسیله عقول و ادراکات بشری قابل شناخت نیست؛ از نظر مولانا، کنه ذات خدا در پرده «غیب مطلق» است و ادراکات بشری با توسل به قیاس و توهم و تفکر به جایی نمی رسد. با وجود این، مولانا درباره امکان یا عدم امکان شناخت خدا با آوردن تمثیل هایی پر معنا دو نگرش متفاوت «تنزیه گرا» و «تشبیه گرا» را مطرح می کند؛ او در نگرش تنزیهی، عقل آدمی را عاجز از شناخت ذات و صفات خدا می داند. در حالیکه در نگرش تشبیهی معتقد است که خداوند وجود خود را از طریق آثار و نشانه هایش برای انسان متجلی می سازد. به عقیده وی، انسان فقط از طریق ظهور آثار خداوند می تواند پرتوی از صفات حق تعالی را – در حد فهم خود- مشاهده نماید و در هر حال ماهیت حقیقی اوصاف کمال الهی بر هر کسی غیر از خداوند پوشیده است.
صفحات :
از صفحه 125 تا 154
بررسی وجودشناختی صفات الهی از دیدگاه ابن‌سینا همراه با نقد ملاصدرا
نویسنده:
محمد ذبیحی، اعظم ایرجی‌نیا
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
خداوند و صفات او مهم‌ترین مسأله‌ای است که فکر بشر را به خود مشغول نموده است؛ گواه بر این مدعا آثار فیلسوفان و متکلمان در طول تاریخ اندیشه بشر است. ابن‌سینا از مشاهیر حکمت مشا با نگاهی واقع‌گرا و برآمده از متن هستی کوشیده است تصویری دقیق‌تر از ذات و صفات خداوند ارائه نماید و بر شناخت هرچه بیشتر خالق هستی و زیبایی و اطلاق آن صحه ‌گذارد. بررسی تقسیم صفات، عینیت صفات با ذات و تکثر و ترادف صفات در جای جای آثار گستردۀ ابن‌سینا روشن می‌سازد که ابن‌سینا هم تکثر و هم ترادف صفات را مطرح نموده است و طرح تکثر صفات بیان‌گر نظر دقیق او و ارائۀ ترادف صفات نمایان‌گر دیدگاه دقیق‌تر وی است و هر دو تبیین ابن‌سینا از این ادعای ملاصدرا که ترادف صفات موجب تعطیل می‌گردد مبری است؛ چرا‌که دقت ابن‌سینا در طرح ترادف صفات سبب شده است خداوند نه تنها از تکثر در خارج منزه گردد، بلکه از تکثر برآمده از حیثیات ذهنی نیز پیراسته گردد در حالی‌که دیدگاه عینیت مصداقی و اختلاف مفهومی ذات و صفات خداوند از این ویژگی برخوردار نیست.
صفحات :
از صفحه 19 تا 38
صدرالمتألهین و شش رویکرد رایج در زبان قرآن
نویسنده:
ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف از این مختصر نه ارائه دیدگاه صدرا درباره زبان قرآن، که بیشتر ارائه تقسیم بندی و نقدهای صدرا بر رویکردهای مختلف در زبان قرآن است. بدین ترتیب، مقاله در بُعد سلبی و نقد و بررسیِ رویکردها به رشته تحریر درآمده و در پی بُعد اثباتی و تبیین دیدگاه صدرا نیست؛ گرچه از پسِ این شناخت سلبی، دیدگاه صدرا نیز تا حدی به روشنی می گراید. در بررسی و بحث از نظریات شناختاری و غیرشناختاری مطرح‌شده در مباحث زبان دینی، به‌طور عام، و زبان قرآن، به‌طور خاص، صدرا به 6 نظریه تصریح و یا اشاره کرده است. زبان ظاهرگرا، زبان اسراف در تأویل، زبان اقتصاد، زبان مجاز و استعاره نظریات شناختاری‌اند، و زبان شعر و خطابه و زبان قومْ نظریات غیرشناختاری‌اند که در این مقاله مورد نقد و تحلیل قرار می گیرند.
صفحات :
از صفحه 139 تا 160
تعالی از دیدگاه محی الدین و یاسپرس
نویسنده:
احمد عابدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
صفحات :
از صفحه 115 تا 138
روایت های ناظر به وجود حق در اشیاء
نوع منبع :
مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
وب سایت عرفان شیعی,
اندیشه توحیدی در آثار سنایی
نویسنده:
خدابخش اسداللهی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مساله اساسی در این پژوهش، اندیشه توحیدی در آثار سنایی است. این اندیشه، بخش مهمی از اندیشه های اغلب عارفان مسلمان را تشکیل می دهد. نگارنده در سه بخش سعی کرده تا اندیشه توحیدی را در آثار سنایی بیان کند. به همین منظور، پس از ذکر توحید و اقسام آن، در بخش اول گفته است که مراد سنایی از توحید وجودی، تاکید بر جنبه شهودی آن است. در بخش دوم نیز ابن عربی وار، راه های معرفت الله را با بحث در باره مشخصه هایی چون خودشناسی، اسما و صفات الهی، تشبیه و تنزیه، اقرار به خلق افعال بندگان ذکر کرده است. در بخش سوم، پنج شرط مهم را به عنوان شرط های اصلی تحقق توحید از منظر سنایی برمی شمارد که عبارت اند از: رفع تعینات بشری، اخلاص، توکل، تفرید و تجرید. هدف از این مقاله، بررسی و اثبات امکان ستایش و شناختن و شناساندن باری تعالی است به گونه ای که بتوان به «تشبیه در عین تنزیه» و «تنزیه در عین تشبیه» (درست به شیوه قرآنی) قائل شد، به ویژه که عارفان بزرگ پس از وی، مانند عطار و مولوی گسترش دهنده دیدگاه توحیدی او هستند.