جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
تبیین عقلانی وحی از نظر ابن سینا
نویسنده:
زهرا محمودکلایه، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ارائه تبیین عقلانی از فرایند وحی، دیدگاه شایعی است که توسط فیلسوفان اسلامی مطرح شده است. ابن سینا نیز با ارائه طرحی از نظام تعقل بشری تلاش کرد تا فرایند دریافت وحی توسط نبی را در چنین طرحی بگنجاند؛ اهمیت رهیافت ابن سینا در تبیین معرفتی وحی، در مواجهه با سایر رهیافت های فلسفی روشن می شود. به عنوان مثال فارابی نهایتاً وحی را به قوه متخیله نبی مربوط می داند و تفاوت نبی با حکیم را در این می داند که حکیم در مرتبه عقل مستفاد و در اثر تعلیم به عقل فعال متصل می شود، در حالی که نبی با تکیه بر قوه متخیله اش و بدون نیاز به تعلیم، این حقایق را در می یابد؛ بنابر این به نحوی می توان نتیجه گرفت که حکیم به لحاظ فعلیت عقلی در مرتبه ای بالاتر از نبی قرار دارد. این در حالی است که دریافت کننده وحی از دیدگاه ابن سینا عقل قدسی در نبی است که مربوط به بالاترین ظرفیت عقلی بشر است که تنها برای نبی قابل دسترسی است و هرگز حکیم و فیلسوف توانایی وصول به چنین مرتبه ای را ندارد.
صفحات :
از صفحه 91 تا 110
جایگاه معرفت شناختی عقل عملی نزد ابن سینا
نویسنده:
فرزانه ذوالحسنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن سینا با خارج کردن قضایای کلّیِ مربوط به عمل، از قلمرو عقل عملی، جایگاهی متفاوت برای این قوه ترسیم می کند. بیان شیخ درباره محرکه و مدرکه بودن عقل عملی متهم به تعارض است. در راستای حل این تعارض می توان نشان داد که با وجود تأکید شیخ بر محرکه بودن عقل عملی، ارتباط های سه جانبه ای که وی برای عقل عملی با بدن و عقل نظری و نفوس افلاک قائل است، مستلزم نوعی ادراک برای عقل عملی است. این قوه در ارتباط با عقل نظری کلیات عقلی را برگرفته و در قیاس های عملی خود به کار می بندد. در ارتباط با بدن از ادراکات جزئی قوه متخیله بهره می برد و در اتصال با نفوس افلاک، حقایق جزئی را شهود می کند؛ اما عقل عملی ادراک به معنای اتصال مستقیم به عقل فعال و دریافت حقایق کلی را ندارد. بدین سبب شیخ معنای ادراک و تعقل را در عقل عملی و نظری یکسان نمی داند و اطلاق نام عقل بر این دو را اشتراک لفظی به شمار آورده، بر محرکه بودن عقل عملی تأکید می کند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 17
استکمال علمی و اخلاقی انسان از منظر خواجه نصیرالدین طوسی
نویسنده:
فرشته ابوالحسنی نیارکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
براساس تنوع کارکردهای قوای نفس ناطقه (قوه نظری و عملی) نزد طوسی، استکمال علمی و عملی نیز متفاوت می شود. کمال علمی از سنخ معرفت و حقایق تکوینی (بینش ها) و کمال اخلاقی از جنس معارف جزئی و آثار عملی است. نظریه اخلاقی طوسی در واقع فراتر از سلامت نفس است و به آرمان های بالا دستی، یعنی کمال نفس اشاره می کند. کمال به عنوان آرمان اخلاق دارای مراتب است که می توان آنها را با هرم طولی کمال ترسیم کرد. مراحل استکمال نزد طوسی، در آثار فلسفی به قوای عرضی نفس اشاره دارد و در آثار عرفانی نیز ناظر به سلوک نفس و سپهرهای وجودی طولی آن است. فرآیند استکمال در دو بعد علمی و اخلاقی است و طوسی برای استکمال آن برنامه عملی ارائه داده و تنها به نظریه پردازی نپرداخته است.
صفحات :
از صفحه 169 تا 192
کارکردهای عقل عملی در اصول فقه شیعه
نویسنده:
محمد عرب صالحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
كاركرد عقل عملی در اصول فقه گرچه فی الجمله و به طور پراكنده در كتب اصولی مورد بحـث قرار گرفته است؛ اما با اينكه مجموعه احكام عقل عملی مورد استفاده در اصول فقه، چـه بـه نحـو كلی، مثل اصل حسن و قبح عقلی و چه به نحو صغروی، مانند قبح تجـری، قـبح تفويـت اغـراض مولا و حسن احتياط، فراوان ودارای جهات مختلفـی اسـت، تفصـيل بحـث در هـيچيـك از ايـن كتب به نحو موضوعی و يكجا مورد بحث و مداقه قرار نگرفته است. در برخی از كتـب متقـدمان بـه برخـی از وجــوه مسـئله پرداختــه شـده اســت؛ مـثلاً بحــث از حسـن وقــبح در كتبـی چــون «الفوائدالحائرية» (ر.ك: وحيد بهبهانی، 1415ق، ص363ـ378» ،(الفصولالغروية» (ر.ك: صاحب فصول، 1404ق، ص316ـ350» ،(فرائدالاصول» (ر.ك: شـيخ انصـاری، [بـيتـا] ص230ــ245 (و «هداية المسترشدين» (ر.ك: اصفهاني، [بيتا]، ص433ـ442 (ديده می شـود؛ امـا پـس ازآن، ايـن اندك هم در كتب متأخرين كمياب گرديـده اسـت و تنهـا محقـق اصـفهانی در لابـلای دليـل انسداد، بحثی درمورد آن آورده است (محقـق اصـفهاني، 1374 ،ج2 ،ص322بـه بعـد). در كتـب مختلف شهيدصدر اين مسئله تا حدودی جايگاه خود را باز يافتـه اسـت و اخيـراً جنـاب عمـار ابورغيف يكی از شاگردان شهيد صدر در كتابی دو جلدی تحت عنوان «الاسس العقليـة» بحـث مستقلی با عنوان تطبيقات عقل عملی در اصول فقه مطرح نموده است. البته طبيعی است كه جـای چنين مباحثی نه در علم اصول كه در فلسفه علم اصول است و چنين علمی بسان ساير فلسفه هـای مضاف به علوم، هنوز در حوزه های علوم دينی جايگاه اساسی خود را نيافته است؛ گرچه محققان گرانمايه ای در اين زمينه پيشقدم گرديده و در پی پايه گذاری اين علوم برآمده اند. در اين نوشتار پس از تبيين مفردات موضوع و تعيين مراد از عقـل عملـی و تبيـين موضـوع و محدوده آن، به كاركردهای عقل عملی در مباحث اصولی اشاره گرديده است.
صفحات :
از صفحه 111 تا 136
نگاهی به دیدگاه های مفسران در مورد گواهی (شهادت) زنان در قرآن
نویسنده:
احمدرضا حسن خانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
از جمله مباحث فقهی سؤال برانگیز در احکام متفاوت بین زن و مرد، مسئله گواهی است. طرح ناقص قضیه شهادت و گواهی در استراتژی فقه ژورنالیستی باعث به وجود آمدن این جنجال شده است. این مسئله تا بدان جا پیش رفته که بسیاری رویکرد غالب قرآن و فقه اسلامی را مردانه می‎انگارند تا زنانه و این خود باعث برخی کژفهمی‎ها، دگراندیشی‎های افراطی و نواندیشی‎های مخالف متون شریعت می‎گردد. مهم‎ترین دلیل برای اثبات نابرابری شهادت زنان و مردان در قرآن، آیه 282 سوره‌ بقره است که موضوع آن قرض و دَین بوده و علت و فلسفه‌ اختلاف را به ضلالت در ناحیه زن‎ها تعلیل کرده است. مفسران در بیان علت این ضلالت، مواردی چون کاستی عقل و حافظه، عاطفی بودن، عدم اشتغال زنان به امور تجاری و ... را بیان نموده‎اند که بیشتر بر حدس و گمان مبتنی است. آنچه در این نوشتار دنبال می‎شود، ارائه و تحلیل نظرات مفسران و صاحبنظران اسلامی در خصوص علت و فلسفه تفاوت گواهی زن و مرد است.
صفحات :
از صفحه 206 تا 234
کانت‌ و مسئولیت اجتماعی، سیاسی
نویسنده:
علی ذکاوتی قره گوزلو
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
نقطه‌ آغازین‌ اندیشه‌ورزی‌ کانت‌ در فلسفه‌، نقادی‌ وی‌ به‌ نظریه‌ مهم‌ او در باب‌ آنتی‌نومی‌ها باز می‌گردد. کانت‌ سرچشمه‌ آنتی‌نومی‌ها را در گذر از فهم‌، به‌ خرد می‌یابد. نظریه‌ آنتی‌نومی‌ همواره‌ به‌ مثابه‌ محوری‌ بنیادی‌ در اندیشه‌های‌ وی‌ مورد توجه‌ قرار می‌گیرد. با مطالعه‌ آراء و اندیشه‌های‌ وی‌ در حوزه‌ حیات‌ اجتماعی‌ به‌ خوبی‌ و به‌ روشنی‌ می‌توان‌ دریافت‌ که‌ تا چه‌ حد آراء فلسفی‌ وی‌ در باب‌ خرد و خرد ورزی‌ و اخلاق‌ که‌ در دو اثر گرانبهای‌ وی‌ یعنی‌ نقد خرد نظری‌ و نقد خرد عملی سامان یافته‌اند در اندیشه‌های‌ اجتماعی‌ وی‌ مؤثر واقع‌ شده‌اند. کانت‌ برای‌ تبیین‌ اندیشه‌های‌ تربیتی و سیاسی‌ خود بر آن بود تا تفسیری‌ از حیات‌ تاریخی‌ «نوع انسان‌» ارائه‌ دهد. به این ترتیب صلح‌ را یکی‌ از مسائل‌ مهم‌ جهانی‌ شمرد و صلح‌جویی‌، خودبیداری، عقل نظری، خردورزی، اندیشه‌ورزی و جامعه مدنی را از اهداف‌‌ اصولی‌ روشنگری و نیز تربیت‌ دانست.
صفحات :
از صفحه 121 تا 148
اندیشه های اشراقی ابن سینا
نویسنده:
مرضیه صادقی
نوع منبع :
مقاله , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کمال نهایی انسان در سیر صعودی،رسیدن به حق تعالی است که همین امر،کمال‌ و خیر او به شمار می‌رود؛زیرا انسان که خداوند او را مثال خودش قرار داده است‌ دارای چنان شأنی است که بتواند به عنوان اشرف ممکنات،متصف به صفات حق و متخلق به اخلاق حق شود.از نظر ابن سینا،عارف کسی است که فکر خود را معطوف‌ به عالم قدس نموده تا نور حق پیوسته بر باطنش بتابد.ابن سینا زهد و عبادت را به‌ عنوان مقدمات سیر و سلوک عرفانی می‌داند او نخستین مرحله را«اراده»می‌داند که‌ از آن به میل و رغبت تعبیر می‌کند و منشأ آن را یقیین برهانی و ایمان قلبی می‌داند. به نظر وی دومین مرحله«ریاضت»است که به معنای پرهیزگاری و انجام کارهای‌ سخت یا تحمل رنج در راه تربیت خود می‌باشد.از نظر ابن سینا سالک پس از طی‌ مراحل بعدی یعنی وقت،توغل،سکینه،خوف و تلبیس،طمأنینه،مشیت و عروج،به‌ جایی می‌رسد که نظری به حق و نظری به خود به عنوان آیینه حق دارد.سرانجام‌ عارف واصل در پایان این سلوک به مقامی دست می‌یابد که در آن تنها حق را مشاهده‌ می‌نماید.
صفحات :
از صفحه 118 تا 137
ملاصدرا و استمرار ولایت در زمین
نویسنده:
یحیی بوذری نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
امامت و ولایت از مهم ترین اصول اعتقادی مذهب تشیع است که همواره متفکران، براهینی در دفاع از این اصل ارائه کرده اند. ملاصدرا از جمله متفکران بزرگ است که تلاش نموده با توجه به مبانی فلسفی خود نشان دهد چگونه وجود ولی خدا و انسان کامل در عالم محسوس و زمین دائمی است. وی با طرح نظام فلسفی خود کمال انسان را با عالم عقل متحد دانسته است. در نظر او، عالم عقل متقدم بر سایر عوالم است و فیض خداوند از آن مسیر صادر می شود. خداوند نیز علت بقا و وجود سایر عوالم از جمله طبیعت و زمین است. این پژوهش درصدد تبیین این مسئله است که در اندیشه ملاصدرا ولایت چگونه در زمین استمرار دارد.
صفحات :
از صفحه 57 تا 78