جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

موضوع این رساله، جایگاه قوه خیال در معرفت شناسی می باشد که در آن آراء و نظرات دو فیلسوف نامدار سهروردی و ملاصدرا بر اساس کتاب های حکمه الاشراق و اسفار مورد بررسی قرار می گیرد و سعی شده است نقد های ملاصدرا بر سهروردی و همچنین میزان تأثیر پذیری وی از سهروردی تبیین گردد تا ضمن بررسی این دو دیدگاه به بیان نقاط اختلاف و اشتراک آن ها در این مسأله پرداخته شود.شناخت نفس و مراتب آن به ویژه قوه خیال اهمیت بنیادی دارد، لکن در تاریخ فلسفه، نقش اساسی خیال در ادراک بشری به عنوان واسطه بین احساس و عقل مغفول مانده است. قوه خیال در واقع، از یک سو حلقه واسط میان عالم عقلی و عالم جسمانی است و از سوی دیگر، آگاهی حسی و آگاهی عقلی انسان را به یکدیگر مرتبط می سازد. بحث از خیال از مباحث بسیار مهم بوده و می تواند در حل بسیاری از مسائل معرفت شناسی مدد رساند. سهروردی جایگاه صور خیالی را عالم مثل معلقه می داند و قوه خیال را مظهر صور خیالی موجود در عالم خیال منفصل می داند. ملاصدرا معتقد است که نفس آدمی با خلاقیت خدا گونه ش، صور خیالی را همانند صور حسی اشیاء انشاء و ابداع می کند و مشاهده عالم مثال و مثل معلقه تنها نفس آدمی را مهیا خلق صور خیالی می گرداند.

‫اين تحقيق از شش فصل با اين عنوانها تشكيل يافتهاست: فصل اول، شرح احوال و آثار ملاصدرا و ملامحسن فيض كاشانى؛ فصل دوم، دلايل اثبات وجود بارى تعالى: ادلّهىِ ملاصدرا (برهان صديقين، معرفت نفس،...)، ادلّهىِ فيض كاشانى؛ فصل سوم، عينيت ذات و صفات و اقسام صفات؛ فصل چهارم، صفات حق تعالى؛ فصل پنجم، اسماى الهى؛ فصل ششم، ارتباط خدا و جهان."

---

‫اين تحقيق از نه فصل با اين موضوعات تشكيل يافتهاست: فصل اول، اعتقاد به روح لازمهىِ ايمان به معاد: روح در قرآن، تجرّد روح در قرآن؛ فصل دوم، فطرى بودن اعتقاد به معاد: آشنايى فطرى انسان با معاد، ميل به جاودانگى، رستاخيز درميان اقوام پيشين؛ فصل سوم، معاد مهمترين مبحث اعتقادى پس از توحيد: سوگند آغاز سوره بيانگر اهميّت ويژهىِ موضوع آن است، آثار سازندهىِ اعتقاد به معاد؛ فصل چهارم، برخى از شبهات منكران معاد: شبههىِ آكل و مأكول، اگر معاد جسمانى باشد، آيا زمين گنجايش حشر تمامى افراد را خواهد داشت؟ اگر معاد جسمانى است، كداميك از ابدان در رستاخيز حشر مىيابند؟ آيا خاكهاى زمين براى برگشت اين ابدان مادى كافى است؟؛ فصل پنجم، استدلالهاى قرآن بر امكان وقوع معاد: امكان وقوع قيامت با توجه به علم خداوند و براساس قدرت خداوند در آفرينش كائنات، عرضهىِ نمونههاىِ معاد در اين جهان؛ فصل ششم، سرانجام اقوامى كه معاد را انكار كردند: قوم نوح، ثمود، عاد، فرعون؛ فصل هفتم، مرگ و برپايى قيامت: تعبير قرآن دربارهىِ مرگ، قيامت، نفخ صور، تغيير نظام خلقت در آستانهىِ برپايى قيامت، حشر و خروج از قبر؛ فصل هشتم، دوزخ جايگاه بدكاران: برخى صفات دوزخيان، حالات دوزخيان؛ فصل نهم، جاودان بودن نيكوكاران در بهشت: برخى صفات بهشتيان، جايگاه بهشتيان."

---