جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در روزگاری که «ایسم» های گوناگون با طنازی بر سر بازار اندیشه ها «آیه» های ما را مهجور می خواهد، و غلبه ی خواست های احساسی و شبه نیاز بر ذهن و ضمیر انسان معاصر او را تنگ حوصله و کم تحمل نموده است، رساندن پیام معنویت دین و تبلیغ ارزش های اسلامی، توجه بیشتر و بهتر رسالت گزاران به هنر را،ضروری می سازد. پیرو اثبات نیازمندی ما به هنر، این پرسش ابرو می نماید که اصولا هنر از نظر دانشمندان مسلمان چه خاستگاهی دارد و مبانی نظری آن چیست؟ هدف از این تحقیق روشن ساختن پیوند هنر و فلسفه در جهان اسلامی است به این معنا که این دو جریان عظیم فرهنگی در دنیای اسلام، اصولا نسبتی باهم دارد یا نه؟ اگر دارد ربط و نسبت آن ها چگونه است؟ می خواهیم بدانیم فلسفه اسلامی در شکوفائی هنر اسلامی نقش داشته یا نه و ما تا چه اندازه مجازیم که پشتوانه نظری هنر را در فلسفه و عرفان بجوئیم. و اینکه این نوشته جستجوی معیار و ملاکی برای اسلامی بودن و یا نبودن هنر است وبر چه اساس و معیاری هنر را به اسلامی و غیر اسلامی تقسیم می کنیم؟

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تجربه عرفانی از دیدگاه عرفای متأخر شیعه

نویسنده:

عمار فوزی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تجربه , حکم شرعی , علوم انسانی , وحی , قرآن , کمال انسانی , جامعیت , قرآن , mysticism , اصطلاحنامه عرفان , وحی , خاتم نبوت , خاتم نبوت , خاتم نبوت , خاتم نبوت

چکیده :

پژوهش حاضر، دیدگاه‌های عارفان معاصر در کشف و شهود عرفانی یا همان تجربه عرفانی و مولفه‌های آن را تجزیه و تحلیل کرده و شیوه‌های عقلانی و برهانی آنان در تبیین مفهوم مکاشفه عرفانی و شاخصه‌های آن را شرح می‌دهد. از نظر نویسنده عرفای متأخر براهمیت علمی و ارزش عملی مکاشفه با روش‌های خاص خود تأکید می‌کردند و در زنده نگاه داشتن و پویا ساختن مسایل عرفانی اهتمام می‌ورزیدند و با این‌که خود هر کدام به عنوان یک فقیه، متکلم و فیلسوف تمام عیار بودند، اما بر مسأله مکاشفه پای‌بندی خاصی نشان داده و مقولات جدیدی در این عرصه پدید آوردند؛ به طوری که مسأله تجربه دینی غرب، حاصل برخی از همین تفکرات معقول و مسوول عرفای متأخر مسلمان محسوب می‌شود. نگارنده در سه فصل روش خاص هر یک از عارفان متأخر به ویژه امام خمینی، آیت‌الله سیدعلی قاضی، آیت‌الله میرزا محمدعلی شاه‌آبادی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی را در تبیین مسایل عرفانی و کشف و شهود عارفانه مطرح و در پایان، روش‌های بحث عرفانی آن‌ها را با هم مقایسه کرده است. فصل اول به کلیاتی از بحث تجربه‌گرایی دینی و زمینه‌های تاریخی آن اختصاص دارد و دیدگاه‌های برخی فلاسفه غرب و بعضی از متکلمان مسلمان، مانند اشاعره، معتزله، جهمیه، حنابله، اهل حدیث و... نظریات متصوفه و عرفای مسلمان منعکس می‌گردد. آن‌گاه مبانی نظری تجربه دینی و تجربه عرفانی که طبق آن نوع خاصی از معرفت به وسیله کشف و شهود به دست می‌آید، که از عقل بالاتر بوده و با هیچ زبانی قابل وصف نیست، وصف گردیده و دیدگاه برخی عرفای متأخر در این زمینه بیان شده است. در فصل دوم با عنوان"مکاشفه" دیدگاه‌های آیت‌الله سیدعلی قاضی، میرزا محمدعلی شاه‌آبادی، علامه طباطبایی و امام خمینی در امکان مکاشفه، ارزش مکاشفه، اقسام مکاشفه، کیفیت مکاشفه، رابطه بین ریاضت و مکاشفه، معرفت‌زا بودن کشف و شهود عرفانی، رابطه فطرت و مکاشفه، رابطه معرفت نفس و مکاشفه، رابطه تهذیب اخلاقی و مکاشفه، نسبت بین عشق و عرفان و تجربه عرفانی و رابطه بین سلوک عرفانی و مکاشفه تبیین می‌گردد. در فصل سوم نوع نگرش این چهار دانشمند و عارف و روش خاص شان در عرفان نظری و عملی و نگاه ویژه آنان به تجربه عرفانی و مکاشفه با هم مقایسه می‌گردد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقل و دین از دیدگاه غزالی و ملاصدرا

نویسنده:

ظاهر اکبری

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امام محمد غزالی , دین , علوم انسانی , کلام , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , حقوق اسلامی , کلام , عقل , عقل , عقل , mysticism , Religion , اصطلاحنامه عرفان , صدرالدین شیرازی , محمد بن ابراهیم979-1050 ق. , صدرالدین شیرازی , محمد بن ابراهیم979-1050 ق. , محمدبن‌محمد , 450-505 ق. , صدرالدین شیرازی , محمد بن ابراهیم979-1050 ق. , محمد بن محمد , محمد بن محمد , 450-505 ق. , صدرالدین شیرازی , محمدبن‌محمد , 450-505 ق. , عقل و دین از دیدگاه ملاصدرا

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

بررسی رابطه عقل و دین یکی از بحثهای دین یکی از بحثهای دیرینه در میان دین پژوهان و فلاسفه بوده است که هر کدام نسبت به سازگاری و ناسازگاری آنها پرداخته و به کارکردهای عقل در رابطه با دین اظهار نظر فرموده اند. در این رساله دیدگاه اختصاصی غزالی و ملاصدرا که هر دو نقش مهمی در این میان داشته اند مطرح شده است. آنچه مطالب این رساله را در برخواهد داشت چهار فصل است. در فصل اول به تاریخچه این بحث در میان اندیشمندان مسلمان و مسیحی پرداخته شده همچنین در این بخش واژه های کلیدی عقل، دین توضیح داده شده و مراد اصلی از واژه مورد نظر در این بحث تبیین گردیده است. در فصل دوم به شرح حال و آراء غزالی در پیوند عقل و دین پرداخته شده و عمده دلایل مخالفت غزالی با فلاسفه مورد پژوهش قرار گرفته است. هرچند غزالی در مخالفت با فلاسفه مشهور گشته ولی خودش لحظه ای از تفکر عقلانی غافل نشده و به هماهنگی عقل و شرع اصرار ورزیده است. غزالی از متکلمان اشعری و فقهای نامدار شافعی است که دیدگاه وی را باید از این دو زاویه مورد بحث و کنکاش قرارداد ایشان عقل را به عنوان مفتاح شریعت می پذیرد و بعد از اثبات شرع به آن توجه و اعتنایی نمی کند. در فصل سوم گزیده زندگانی و آثار ملاصدرا معرفی و دیدگاه او در رابطه با عقل و دین بیان شده است ملاصدرا از حکمای شیعه است که حکمت متعالیه را بنیان نهاده و به تطابق حکمت و شریعت اصرار ورزیده است. در نظام حکمت صدرایی قرآن برهان عرفان موید یکدیگر خوانده شده است. از دیدگاه ملاصدرا هم قبل از شرع و هم بعد از شرع ما نیازمند استدلالهای عقلی و مکاشفات ذوقی هستیم و هیچگاه مکاشفات ذوقی با قوانین برهانی در تضاد و ستیز نخواهد بود. در فصل چهارم میان دیدگاه غزالی و ملاصدرا مقایسه انجام گرفته است. خلق آثار عدیده تاثیر نفوذ افکار آنها بر متأخران اهتمام به کشف و شهود عرفانی پای بندی به استدلالهای عقلی و برهانی تدریس و تحقیقاز جمله امتیازات مشترک این دو دانشمند بزرگ است. اماآنچه حکیم متاله صدرای شیرازی را از حجت الاسلام غزالی امتیاز می بخشد ابتکارات جدید او و بنیانگذاری حکمت متعاله است. او نسبت به حکمای مسلمان و فلاسفه یونان باستان با دید مثبت نگاه می کند برخلاف غزالی که به بیان تهافت آراء آنها پرداخته و برخی از آراء فیلسوفان مسلمان را موجب کفر آنها می داند. غزالی و ملاصدرا برای عقل نقش و جایگاه ویژه ای را در نظر می گیرند. غزالی کاربرد عقل را تا زمان دسترسی به شرع برجسته دیده و پس از آن آنرا کنار می گذارد ولی ملاصدرا هیچگاه عقل را کنار ننهاده بلکه هم قبل از شرع و هم بعد از شرع از آن مدد می گیرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش اعتقاد به معاد در زندگی بشر

نویسنده:

حسین مرتضی انباروی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

باور , زندگی , علوم انسانی , رشد اخلاقی , مرگ , هویت , نظام اقتصادی , علم اخلاق , مرگ (فقه) , Identity , ethics , mysticism , اصطلاحنامه عرفان , philosophy , Life , Death , religious beliefs , philosophy , Death , PHILOSOPHY , religious beliefs , religious beliefs , Life , philosophy , beliefs , Death , Life , death , religious beliefs , Beliefs , Beliefs , beliefs , religious beliefs , PHILOSOPHY , religious beliefs , Life , philosophy , beliefs , Death , religious beliefs , باور دینی‌

چکیده :

رساله حاضر موضوعش نقش اعتماد به معاد در زندگی بشر می باشد در راستای تبیین آثار و نقش اساسی اعتقاد به معاد در زندگی بشر است. برای فراهم آوردن بستر تحقیق گزارشی از دیدگاههای فلسفه و کلام عرفان اسلامی اراوه شده است و نیز از منظر قرآن و حدیث عقیده معاد مورد توجه قرار گرفته است. نکات مهم رساله صرف احتمال معاد در زمینه های مختلف زندگی تاثیر فراوان دارد. اعتقاد به معاد، دید انسان را نسبت به مرگ متغیر می سازد و انسان مرگ را همچون معبری و پلی می بیند که برای رسیدن به زندگی خیر و جاودان از آن عبور کند. و نگاه معتقد به معاد به مرگ یک نگاه مثبت است که به ملاقات پروردگار می انجامد. شناخت هویت و حصول کمال حقیقی بدون اعتقاد به معاد غیرممکن است هویت انسان و حقیقت او در این هیکل بدنی او خلاصه نمی شود بلکه حقیقت او روح او است که از آن به من و تو حکایت می شود. در حوزه اخلاق، اعتقاد به معاد است که به زندگی معنا می دهد و از پوچی و بی معنایی نجات می دهد اعتقاد معاد تنها عامل برای یافتن ملاک ارزشهای اخلاقی می باشد پروش فضایل اخلاقی در سایه اعتقاد به معاد انجام می پذیرد اعتقاد به معاد بهترین عامل رفع اضطرابهای روحی و روانی از زندگی انسان بوده و آرامشی عمیق و ماندگار را موجب است. در حوزه اجتماعی صحیح ترین و ریشه ای ترین راه حل مسائل اقتصادی اعتقاد به معاد است عقیده معاد نظام اقتصادی را از ظلم و نابرابریها و چپاولگری پاک می کند مشکل نظامهای اقتصادی جهان بی اعتقادی به معاد است اعتقاد به معاد سازندگی واقعی را تعریف و سیر به سوی آن را با نشاط و پرطراوت می سازد و بدان شتاب می بخشد سازندگی کسانیکه بهرمنده از این باورند نسبت به آنان که فاقد این اعتقاد اند سالم تر و با کیفیت تر است اعتقاد به معاد در همه عرصه های حیاب روحیه ایثار و مجاهدت را در انسان می پروراند و موجب می شود که وی در همه میدانها آماده باشد تا آنجا که برای آزمانهای حقیقی و اسلامی جان خود را فدا کند. بهترین ضامن اجرای قوانین اعم از مدنی و مذهبی اعتقاد به معاداست چراکه اعتقاد به معاد در جلوت و خلوت و حتی در نیت بیش از هر عامل بازدارنده ای انسان را کنترل می کند و با یادآوری عدالت الهی که ظرف ظهور آن آخرت است انسان را از انحراف و ظلم باز می دارد. علت اصلی انکار معاد بی بند و باری است شبهات منکرین معاد یا صرفا استبعاد است و یا راجع به برخی مباحث بنیادی چون وجود خدا و چیستی هویت انسان است. لذا انکار معاد انکار خداوند نبوت و دیگر معارف دینی است و سرچشمه همه بدیها انکار معاد است. اعتقاد به معاد بدون التزام عملی به آن از لحاظ تاثیر و نقش با انکار معاد تفاوتی ندارد و قهرا برای بهره مندی این آثار اولا باید نظام بینشها گرایشها و کنشها را براساس اعتقاد به معاد بازسازی نمود. ثانیا موانع التزام عملی به آن را مرتفع نمود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بر کرانه‌ی وحی

نویسنده:

محمد اسحاق عارفی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عترت , علوم انسانی , عترت , وحی , جهت گیری ارزشی , نزول قرآن , تکامل عقلی , value orientations , mysticism , علم تأویل , جهت‌گیری ارزشی , اصطلاحنامه عرفان , وحی

چکیده :

وحی در این رساله به مثابه یکی از تجربه ناپذیرترین مجرای انسان در فرایند فهم و درک حقایق، الزامات و نیازمندیهای متکاملانه انسانی در حوزه‌های عقلانی و فراعقلانی و ایجاد یک نظام ارزشی که سعادت و نیک فرجامی بشر را تامین کند مورد بررسی قرار گرفته است. معرفت وحیانی معرفت است که در فرایند ایجادات گفتاری خدا و پیامبر به تحقق می رسد. و به همین سبب فهم اشعری گرایانه و تفسیر مینوی از وحی-که این روزها برحوزه تفکر دینی سایه انداخته است دور از حقیقت وحی بوده و به همین دلیل تلاشهای فیلسوفانه انسان بدون موهبتهای خاص پیامبرانه نیز نمی‌تواند به معرفت وحیانی دست بیابد. با این تحلیل معرفتی از وحی مهمترین دست آوردهای وحی: قرآن، با نزول دوگانه و حفظ جاودانگی و تفسیرپذیری چند وجهی-و عترت به عنوان مفسران اصلی کلام وحی با حفظ جنبه انسانی آن نیز از پیامدهای معرفت و حیانی است که تفاوت کلی با سایر متون و تفسیرگران بشری را دارا است. بر همین مبنا ادعای بسط تجربه نبوی و هم سنخی معرفت مینوی و عرفانی با معرفت وحیانی به ویژه هرمنوتیک وحی از محورهای قابل توسعه این تحقیق می‌تواند قرار بگیرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی درون مایه های نامه های عین القضات همدانی

نویسنده:

علی نوریان لالایی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , عبد الله بن محمد , علم , ایمان (فرجام شناسی) , درون مایه , عین القضاة الهمدانی , الهیات(کلام جدید) , عَلِمَ , تجرید , علم (فضیلت اخلاقی) , mysticism , اصطلاحنامه عرفان , science , ایمان , science , عبدالله بن محمد , 492 - 525ق. , نامه‌(مکاتبه) , letters (correspondence) , science , abstraction , 492 - 525ق. , abstraction

چکیده :

نامه ها در طول تاریخ بشریت، همیشه در اثرگذاری بهتر از هر نقل و قول و نوشته ای عمل کرده اند. اولا به خاطر فضای صمیمی و دوستانه ی حاکم بر این گونه نامه ها، و ثانیا جنبه ی شخصی داشته، و خصوصی بودن آن کمتر مخاطبش را به عکس العمل های نامعقول وادار می کند. اما باید اذعان کرد که نامه هایی تحت عنوان "مکتوبات عرفانی" بیش از هر نوشته ای، از چاشنی عاطفه و اثربخشی برخوردارند. آنچه در این رساله ، بنده در پی آن بودم، استخراج مدخل های بحث تعیین شده، از نامه های عارفانه ی عین القضات همدانی است. در پژوهش نامه ی حاضر، خدا را با تمامی بزرگی اش، از آیینه ی صاف ضمیر قاضی به نظاره خواهیم نشست. و در اهمیت علم و ایمان و تاثیر آن ، در جایگاه انسان، برای اوج عزت یا حضیض ذلت از او نکته هایی با ارزش خواهیم آموخت. آداب مرادی و مرید پروری را در سایه ی خدمت کفش خاضعانه ، از او می آموزیم. و در مبحث بعدی از عادت و عادت ورزی، طبق دستورات قاضی اجتناب ورزیده، و در ادامه در کلاس درس و تفسیر قرآنی او،توفیق تلمذی یافته و با پیام های قرآنی او خاطرمان را نورانی می نماییم. سپس بر فراز قله های معانی او، یعنی در آسمان عرفان، پروازی عارفانه و عاشقانه را تجربه می نماییم و با شور و وجدی مضاعف در مدرسه عشق او، حدیث معاشقه را از هزار هوش نوای او به گوش جان نیوشیم. و از شطحیات کلامش در دفاع از "معلم فریشتگان" یعنی ابلیس، درس غیرت و جوانمردی می آموزیم. و در پایان وصایای دلسوزانه او را که خودش آن را تذکره نامه ای می داند پیشکش دوستداران ادب و عرفان می نماییم. لب کلام اینکه ، نامه های قاضی گنجینه ای با ارزش است ، که حکایت "رنج و گنج آدمی " است. آنجا که او سیر از عالم خاک تا دیار افلاک را با کلامی عارفانه و عاشقانه، برای آیندگان به یادگار گذاشته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کلی طبیعی از دیدگاه ابن سینا، ملاصدرا و آیت الله کمپانی

نویسنده:

مرتضی مظفریان

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :