جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در تحقیق حاضر سعی شده است توضیحاتی درباره ی شخصیت مالک اشتر نخعی و چگونگی اسلام آوردن ، رابطه و تأثیرگذاری مالک اشتر در تاریخ اسلام در دوره ی پیامبر(ص) در سال هشتم هجرت و نقش او در گرایش قبایل بزرگ یمنی ( مِذحَج و هَمدان ) به اسلام ، نقش و جایگاه مالک اشتر در عصر سه خلیفه ی اول ؛ عصر خلافت ابوبکر بن ابی قُحافه از سال 11-13 هجری قمری ، عصر خلافت عُمر بن خَطاب از سال 13-23 هجری قمری ، عصر خلافت عُثمان بن عَفان از سال 23-35 هجری قمری و نقش و جایگاه مالک اشتر در عصر حکومت حضرت علی(ع) از سال 35-40 هجری قمری ؛ بیان و میزان تأثیر مالک اشتر در رخدادهای تاریخی این دوران مورد بررسی قرار گیرد .اهداف : بررسی شخصیت و عملکرد مالک اشتر در حوادث تاریخی دوران پیامبر(ص) ، سه خلیفه ی اول و حکومت حضرت علی(ع) و شناخت و آگاهی از میزان نقش مالک اشتر از جنبه های دینی ، سیاسی –نظامی ، اجتماعی و فرهنگی در حوادث تاریخی صدر اسلام از سال هشتم هجرت تا سال 37 هجری قمری .روش پژوهش : توصیفی ، تشریحی و تحلیلی است .نتیجه کلی : مالک اشتر در دوران پیامبر(ص) و در زمان دعوت مردم یمن به اسلام توسط حضرت علی(ع) ، با حضرت آشنا و مسلمان شده و با توجه به اینکه او از بزرگان قبیله ی نَخع محسوب می شد ، به نظر می رسد حضرت علی(ع) قبایل یمنی را با واسطه و کمک مالک اشتر با اسلام آشنا و به اسلام گراییدند . نقش مالک اشتر در حوادث تاریخی دوران خلافت ابوبکر و عمر ، بیشتر نقش نظامی و جنگاورانه بود ولی در عصر خلافت عثمان با توجه به شرایط حاکم ، مالک اشتر بیشتر نقش سیاسی و فرهنگی را در آن دوره ایفا کرد و در دوره ی حکومت حضرت علی(ع) ، در رخدادهای آن دوره مالک اشتر به عنوان یکی از کارگزاران مهم حضرت در اجرای دستورات اسلام ، هم نقش نظامی داشت و هم نقش سیاسی و اجتماعی .

کتاب «وقعة الجمل»، نوشته السید ضامن بن شدقم المدنی، دربردارنده گزارش‌ های جنگ جمل است که در منطقه بصره اتفاق افتاد. این کتاب، در عین اختصار، حاوی مستندات مهم تاریخی در این رابطه است که آن را جزو منابع اولیه تحقیق و پژوهش در سیره حضرت امیرالمؤمنین علیه‌ السلام قرار داده است. این کتاب، به زبان عربی بوده و تحقیق و دیباچه آن، توسط جناب آقای سید تحسین آل شبیب الموسوی صورت گرفته است. کتاب، مشتمل است بر یک مقدمه از محقق و چهار عنوان کلی با نام‌ های «ابتداء الفتنة»، «الخروج الی البصرة»، «الوقائع حین الحرب» و «الوقائع بعد الحرب».

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)، باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. برخی عناوين و موضوعاتی كه در اين جلد به آن پرداخته شده است عبارتند از: تتمة کتاب الفتن و المحن، ابواب ما جری بعد قتل عثمان من الفتن و الوقائع و الحروب و غیرها، باب بیعة أمیر المؤمنین (ع) و ما جری بعدها من نکث الناکثین إلی غزوة الجمل، باب أحوال عائشة بعد الجمل، باب أمر الله و رسوله بقتال الناکثین و القاسطین و المارقین، باب احتجاجات الأئمة (ع) و أصحابهم علی الذین أنکروا علی أمیر المؤمنین صلوات الله علیه حروبه، باب حکم من حارب علیا امیر المومنین (ع) و...

«الكافئة في رد توبة الخاطئة»، نوشته شيخ مفيد، ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان عكبرى بغدادى، از چهره‏ هاى برجسته فقها و روات شيعه در قرن چهارم هجرى است. استناد اين كتاب، به شيخ مفيد پر واضح است و شخصيت‏ هاى فراوانى از علماى شيعه به آن اشاره كرده ‏اند، از جمله، نجاشى، شيخ طوسى، ابن شهر آشوب، علامه مجلسى، محدث نورى و بسيارى ديگر از علما. اين كتاب، به زبان عربى و درباره جنگ جمل و معرفى سه شخصيت اصلى آن؛ يعنى عايشه، طلحه و زبير است و اينكه آنان آگاهانه به جنگ با امير المؤمنين، على (ع) پرداختند و از اين كار هم توبه نكردند. كتاب ‏هاى شيخ مفيد، در طول هزار سال پيوسته مورد توجه و علاقه علما و فقهاى شيعه بوده است و در نزد آنان از اعتبار و اهميت خاصى برخوردار است. اين كتاب نيز براى شناخت برخى از شخصيت‏ هاى صدر اسلام و مواضع آنان در برابر اهل بيت رسول خدا (ع)، كتابى بس ارزش‏مند و قابل توجه مى‏ باشد. علماى اهل سنت براى اثبات ارزش روايات عايشه و برخى ديگر از شخصيت‏ هاى معارض با اهل بيت و براى توجيه جنگ آنان با حضرت على (ع) مى‏ گفتند: «آنان توبه كرده ‏اند»، تا از اين راه اعتبار آنان را حفظ كرده و خط فكريشان را نيز در جامعه ترويج دهند. شيخ مفيد، با نگارش اين كتاب، خط بطلانى بر تبليغات آنان كشيده و با معرفى شخصيت حقيقى عاملان جنگ جمل، خط فكرى و افكار آنان را در معارضه با اهل بيت رسول خدا (ص) آشكار مى‏ سازد.