جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عمده کشورهای اروپایی علاقه مند به برقراری روابط و استفاده از ظرفیت های اقتصادی ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بوده اند. هر چند در طول سه دهه گذشته روابط طرفین فراز و نشیب های گوناگونی (اعم از خصمانه و یا دوستانه) را پشت سر گذاشته است. با آغاز بحث پرونده هسته ای ایران، کشورهای اروپایی سعی کردند محوریت خود را در مناسبات میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی حفظ نمایند. سرانجام همراهی اروپا با آمریکا پرونده هسته ای ایران را به شورای امنیت ارسال نمود. اما یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران مرحله جدیدی از مناسبات ایران و اتحادیه اروپا را رقم زد. طرح مباحثی چون اعتدال و میانه روی، تنش زدایی، اعتمادسازی و تعامل سازنده با نظام بین الملل از سوی دولت با استقبال کشورهای اروپایی روبه رو شد. اتحادیه اروپا در قالب گروه 1+5 روند مذاکرات برای حل و فصل پرونده هسته ای ایران را دوباره آغاز نمود. مذاکرات سرانجام در نوامبر 2014 (آذر 1393) منجر به توافق موقت 6 ماهه ای ژنو شد. مذاکرات طرفین برای رسیدن به توافق جامع و نهایی پس از دو بار تمدید توافق ژنو (در زمان نگارش این مقاله) کماکان ادامه دارد. مولفین در این مقاله سعی دارند تا چارچوبی تحلیلی برای بررسی روابط ایران و اتحادیه اروپا پس از روی کار آمدن دولت یازدهم ارائه دهند.

سیاست خارجی آمریکا در واقع برآیند چانه زنی مکرر میان نخبگان در اتاق های فکر و موسسات پژوهشی فعال در این کشور است. پرونده هسته ای ایران به عنوان یکی از مهم ترین مسائل امنیت بین الملل در سال های اخیر، یکی از مهم ترین موضوعات مورد بررسی و تحقیق در اتاق های فکر و موسسات مختلف پژوهشی آمریکا بوده است. مطالعه پروژه های مختلف تحقیقاتی، گزارش های سالانه، گزارش های رسمی منتشر شده و مصاحبه های تحلیلگران این اتاق ها و موسسات ما را به چهار رویکرد کلی حاکم بر اتاق های فکر و موسسات پژوهشی آمریکا در مواجهه با پرونده هسته ای ایران رهنمون می کند. رویکرد اول مبتنی بر برخورد نرم و مبتنی بر عدم خشونت در مواجهه با ایران است. رویکرد دوم، فشار از داخل را به عنوان راهکار کلی مورد ملاحظه قرار داده است. رویکرد سوم بر تحریم های درازمدت به عنوان عامل جدی در کنترل برنامه هسته ای ایران نظر دارد و در نهایت رویکرد چهارم بر اقدام نظامی محدود برای نابود کردن تاسیسات هسته ای ایران تاکید می کند.مقابله با تهدیدات ناشی از این اتاق های فکر و موسسات پژوهشی با درک استراتژی هایی که این اتاق ها و موسسات به دولت آمریکا پیشنهاد می کنند، محقق می شود و با درک این استراتژی ها تعریف پاداستراتژی مناسب برای مقابله با آنها عملی خواهد بود و شناخت این اتاق ها و موسسات پژوهشی و درک جایگاه آنها در روند تصمیم سازی و تصمیم گیری سیاست خارجی آمریکا در قبال پرونده هسته ای ایران، نخبگان ایران را در جهت مقابله با تهدیدهایی که از سوی آمریکا متوجه ایران است، یاری می کند.

نقش بازیگران منطقه ای در فرایند دولت سازی افغانستان در دوران طالبان و بعد از سقوط وی را می توان بر حسب میزان نفوذ و تاثیرگذاری به سه دسته بازیگران اصلی شامل ایران، پاکستان و روسیه و بازیگران پیرامونی شامل اتحادیه اروپا، ژاپن و بازیگران شبه پیرامونی شامل امریکا، عربستان، هند و چین تقسیم نمود. موقعیت سیاسی، جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و قومی افغانستان سبب شده است که این کشور همواره تحت تاثیر قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای قرار داشته باشد. پاکستان یکی از مهمترین کشورهای تاثیرگذار در تحولات افغانستان است به طوری که در دوران حکومت طالبان، بهترین روابط بین دو کشور وجود داشت ولی پس از سقوط طالبان روابط دو کشور به شدت دچار تنش شد. دوران پنج ساله حکومت طالبان دشواری های زیادی برای دولت هند در پی داشت و در حقیقت، گسترش بی سابقه نفوذ تروریستها و بی ثباتی در دره کشمیر را به همراه داشت ولی پس از سقوط طالبان روابط دو کشور بهبود یافت. سقوط رژیم طالبان موجب بر چیده شدن تهدید عمده ای از مرزهای شرقی ایران شد و گروه های نزدیک به ایران به قدرت راه یافتند و موجبات ارتقاء روابط را فراهم نمودند.این مقاله به بررسی و تجزیه و تحلیل نقش بازیگران منطقه ای و شبه منطقه ای سه کشور پاکستان، هند و ایران و تاثیرگذاری آنان در فرایند دولت سازی افغانستان در دوران طالبان و بعد از سقوط وی می پردازد. مبحث قابل توجه در این مقاله بدین ترتیب مطرح می شود که ایران و پاکستان که قبلا خود بازیگران اصلی بحران افغانستان بودند اکنون جایگاه شبه پیرامونی پیدا کرده اند به طوری که نقش پاکستان تحت الشعاع نقش آمریکا قرار گرفته و ایران نیز اگر چه از بعضی پتانسیل ها برای تاثیرگذاری در افغانستان برخوردار است اما آمریکا به طور جدی مانع از بکارگیری این قابلیت هاست.

عراق از نظر اجتماعی دارای بافت موزاییکی و متشکل از گروه های قومی- فرقه ای متعدد است. ماهیت سه گانه جمعیتی و سیاسی آن کشور، همواره زمینه های بالقوه تنش و جدایی را در بردارد. حمله آمریکا و متحدانش و سقوط رژیم صدام، نیروهای اساسی در شمال و جنوب عراق را که برای سالیان طولانی سرکوب شده بودند، آزاد کرد و فرصت مناسبی در اختیار آنان برای کسب سهم بیشتری از قدرت حکومت در بغداد قرار داد. شیعیان، اهل سنت و کردها سه گروه اصلی قومی- فرقه ای با گرایش های متفاوت در عراق هستند. آنچه در زمینه نقش شیعیان در فرآیند دولت سازی در عراق اهمیت دارد این است که شیعیان در طول دهه های گذشته بنا بر دلایل مختلفی از قدرت دور بوده اند. سقوط دولت صدام موجب گردید تا نقش مرجعیت شیعه به عنوان یک نیروی سیاسی و کنشگری فعال، بیش از پیش مورد بحث و بررسی قرار گیرد.این مقاله در پی بررسی نقش مرجعیت شیعه در فرایند دولت سازی عراق با تاکید بر تقویت حاکمیت شیعی در اندیشه آیت الله سیستانی می باشد. با توجه به ساختارهای قومی، قبیله ای و مذهبی در سیاست امروز عراق به نظر می رسد که مواضع فقهی و سیاسی مرجعیت امروز در خصوص ایفای نقش نظارتی، ارشادی و کنشگری فعال در نظام سیاسی، تاثیرات مهمی در تحولات سیاسی- اجتماعی و فرآیند دولت سازی با تقویت حاکمیت شیعی در عراق امروز داشته است.

از سال 2010 تا کنون سازمان موسوم به دولت اسلامی تبدیل به قویترین گروه تروریستی در خاورمیانه گشته و تهدیدات جدی متوجه امنیت منطقه نموده است. این مقاله به بررسی چگونگی تشکیل و تطور این سازمان از زمان تشکیل آن در سال 2003 و نیز عوامل درون سازمانی موثر بر پیشرفت و گسترش آن در سطح منطقه می پردازد. این مقاله تلاش می کند تا نشان دهد که شکل گیری و تکامل سازمان مدیون تعامل عوامل گوناگونی نظیر رشد تفکر سلفی- جهادی در دهه 1980، دخالت قدرت های بزرگ در امور منطقه، و بی ثباتی های حاصل از بیداری اسلامی در سوریه است. در باب علل رشد و گسترش سازمان مقاله بر آن است که نشان دهد عوامل درون سازمانی نظیر پیام های امید بخش سازمان برای اهل تسنن در منطقه، حکمرانی موثر و موفق سازمان، توانائی های سازمان در عرصه نظامی، و مدیریت قوی منابع مالی مهمترین علل درون سازمانی موفقیت های دولت اسلامی در این محدوده زمانی بوده اند.

رشد گروه های تروریستی در سال های گذشته در منطقه خاورمیانه نشان دهنده فصل جدیدی از مسائل امنیتی در منطقه است. گسترش سریع گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه بیانگر این نکته است که حرکت تروریستی دیگر در قالب سنتی و درون کشوری صورت نمی پذیرد بلکه فرآیند جهانی شدن و سیستم ارتباطی جدید ابزارهای نوینی هستند که امکان سازماندهی و اقدام فرامرزی را فراهم آورده اند. از این رو بررسی شکل گیری داعش در منطقه خاورمیانه در کانون جهانی شدن حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش نشان دادن تاثیرات جهانی شدن در شکل گیری و رشد گروه تروریستی داعش در منطقه است. سوال اصلی پژوهش این است که چگونه جهانی شدن زمینه های رشد داعش را بوجود آورد. فرضیه پژوهش این که فرآیند جهانی شدن از طریق ایجاد سیستم ارتباطی جهانی و کاهش نفوذ دولت ها باعث رشد گروه تروریستی داعش شده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از اسناد معتبر و رویکرد هویت اجتماعی بر این نتیجه است که گسترش سیستم ارتباطی در کنار افزایش خودآگاهی اجتماعی باعث شکل گیری هویت های جدید ضد دولتی در منطقه شده که داعش نیز با بهره گیری از این فرصت و تضعیف دولت ها سر برآورده است.

حادثه تروریستی 11 سپتامبر 2001 و حمله آمریکا به افغانستان در فاصله کمتر از یک ماه پس از آن واقعه، افغانستان را به کانون سیاست خارجی ایالات متحده مبدل کرد. در همین راستا تحولات سیاسی- امنیتی افغانستان پس از حمله آمریکا به این کشور و اشغال آن توسط نیروهای ائتلاف، به یکی از مهم ترین و پیچیده ترین چالش های منطقه ای و بین المللی در خلال یک دهه گذشته تبدیل شد. این مساله تحت تاثیر عواملی مانند رویکردها، منافع، اهداف و سیاست های متفاوت و در مواردی متعارض بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در قبال افغانستان و عدم تحقق یک رویکرد مشترک منطقه ای نسبت به آن بوده است. این تحولات سبب تداوم منازعات سیاسی، اجتماعی و امنیتی در این کشور شده است.در سده کنونی آنچه منافع آمریکا را از دید رهبران این کشور تهدید می کند پدیده تروریسم است. از طرفی نقطه محوری سیاست خارجی آمریکا در هزاره جدید مبارزه با تروریسم است. برای اولین بار است که آمریکا در طول تاریخ خود با بازیگری غیر دولتی به عنوان خطر اصلی مواجه شده، و لذا آمریکا با تهدیدی مواجه است که می توان آن را ظهور تروریسم فراگیر نامید.قدرت هژمون آمریکا و نقش حیاتی این کشور در جهان به عنوان ایجاد کننده نظم نوین جهانی و از طرفی حضور پررنگ آمریکا در خاک افغانستان طی چهارده سال اخیر که سرانجام منجر به انعقاد پیمان امنیتی کابل- وشنگتن در زمان دولت اشرف غنی شد، مولفین را بر آن داشت تا به اهداف و پیامدهای سیاست خارجی آمریکا در انعقاد این پیمان و تاثیر آن در امنیت منطقه و جمهوری اسلامی ایران بپردازند.

به ظاهر در حقوق ایران فرزند طبیعی را نمی توان به والدین منتسب نمود. در فقه امامیه نظر مشهور عدم انتساب چنین طفلی است و این نظر در قانون مدنی و دکترین حقوقی نیز نمود یافته است. عمده دلایل مشهور بر این ادعا، حدیث فراش و اجماع منقول است. این دلایل خالی از اشکال نبوده و قابل نقدند. مخالفین مشهور با توجه به حقیقت عرفی نسب و ماهیت آن که انتزاعی و با منشاء خارجی است و لزوم رعایت عدالت و اشکالاتی که بر نظر مشهور وارد می نمایند، عقیده ای مخالف دارند. این اعتقاد از قوتی نسبی در قیاس با مشهور برخوردار است که قابل اغماض نیست. هر چند حقوقدانان بسیاری حکم عدم الحاق در ماده 1167 قانون مدنی را با توجه به نظر مشهور به نفی نسب تعبیر نموده اند، اما توجه به سایر مواد قانونی که به نحوی مبین این ماده قلمداد می گردند از قوت این دیدگاه می کاهد. به نظر می رسد قانونگذار ایران به طور کامل از مشهور فقها تبعیت نکرده است. قانونگذار فرزند طبیعی را مانند سایر فرزندان منتسب به والدین دانسته و نسب او را منشاء آثار می داند. اگرچه به صراحت در توارث، او را از سایر فرزندان متمایز می نماید.

موضوع مشارکت سیاسی زنان در جامعه اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، بر همین اساس و به علت برخی شبهات فقهی درباره ولایت سیاسی زنان، بررسی فقهی این موضوع مهم به نظر می رسد. از این رو در این مقاله با بررسی آیات و روایات و گفتار مفسران و فقیهان به بررسی امکان و حدود جواز ولایت سیاسی برای زنان پرداخته شده است. در این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده و گردآوری داده ها نیز به صورت کتابخانه ای بوده است. در نتیجه تحقیق روشن شد که به آیات قرآن در منع ولایت سیاسی زنان نمی توان به طور قاطع استناد کرد، گرچه - در صورت اثبات - از برخی از آن ها بتوان به مثابه موید بهره برد. اما با توجه به روایت نبوی مشهور، روایت ابوخدیجه و اجماع علمای فریقین در منع ولایت عام برای زنان، می توان حکم به ممنوعیت ولایت سیاسی عام در سطح حاکم امت اسلامی و ولی فقیه برای زنان نمود. اما در سطوح پایین تر و در ولایاتی چون ریاست دولت و نمایندگی مجلس و وزارت و مدیریت های دیگر نمی توان حکمی این چنین داد.

Anagramme که در فارسی به آن جناس قلب یا تصحیف گفته می شود، کلمه ایست که با جابجایی حروف کلمه ای دیگر ساخته می شود. این شیوه زبانی که در ابتدا در شعر و برای پنهان ساختن اسمی خاص در بیان ابیات یک قطعه شعر و یا برای ساختن اسامی مستعار به کار برده می شود به مرور در ادبیات رواج یافت. چنان که اکنون می توان در متون برخی نویسندگان مدرن از ساختار جناسی سخن به میان آورد. مقاله حاضر بر آن است که در داستان کوتاه احمد محمود، قصه آشنا، به بررسی این ساختار بپردازد و نشان دهد که چگونه تفکر درباره زبان و کارکرد آن می تواند زمانی در مرکز دل مشغولی های نویسنده ای قرار گیرد که شهرتش عموما به خاطر رویکرد به شیوه های بیان واقع گرایانه و اجتماعی آثارش است.