جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ اندیشه در جهان اسلام جریانهای مختلفی را تجربه کرده است . یکی از جریانهای فعال در جهان اسلام و در دوران معاصر با عنوان ” سلفیت ” شناخته می شود . در خصوص مفهموم سلفیت و مابه ازای خارجی ان چالش های بسیاری در حوزه نظری بین صاحب نظران وجود دارد . اکنون سلفیت عنوانی است برای بسیاری از جریانهای فعال در جهان اسلام . این مفهوم نیز مانند دیگر مفاهیم در حوزه علوم انسانی دارای تعریف های مختلف بوده و در طول زمان نیز متحول شده است . یکی از نقاط عطف در تاریخ معاصر که تاثیر بسیاری بر اندیشه سلفیت گذاشته است انقلاب های موسوم به انقلاب های عربی است . در مصر تحولات انقلابی باعث گردید تا جریانهای سلفی موجود به بازنگری در بخش هایی از نظریات خود خصوصا در حوزه اندیشه سیاسی اقدام نمایند . کتاب حاضر که در ۴۰۸ صفحه و در چهار فصل و یک خاتمه طراحی گردیده سعی دارد به بررسی تحولات انجام شده در حوزه اندیشه سیاسی نزد جریانهای سلفی در مصر بپردازد. فصل اول : تبار شناسی مفهمومی سلفیت و تاریخ شکل گیری ان در این فصل نویسنده می کوشد در بستر تاریخ اقدام به ردیابی این واژه و معنای ان نماید سپس او گزارشی از تعاریف سلفیت نزد صاحب نظران مختلف غربی و غیر غربی ارایه می کند .در این فصل بر اساس معیار های مختلف انواع گروه های سلفی نیز دسته بندی و معرفی می شوند. فصل دوم : شکل گیری تاریخی و مبانی روش سلفی در این فصل نویسنده با مرحله بندی تاریخ تدوین دانش در تمدن اسلامی اقدام به بررسی نقش احمد ابن حنبل و دیگر اندیشوران در شکل گیری این مفهموم و مبانی نظری ان می نماید . همچنین در این فصل اصول اساسی سلفیت در قالب شش اصل اساسی توضیح داده می شود . فصل سوم : اندیشه سیاسی جریان های سلفی در این فصل در قالب دو مبحث جداگانه نویسنده به بررسی دیدگاه جریان های سلفی در خصوص مفهوم دولت و حقوق شهروندی و نیز در فراز دوم با طرح مفهوم دموکراسی به عنوان یک ایده و نظریه دیدگاه سلفیت را در این خصوص بررسی می کند . برای این منظور او هم به مباحث نظری و محصولات فکری بزرگان سلفیت توجه دارد هم به بررسی اظهارات احزاب و گروهای سلفی در خصوص دموکراسی و پارلمانتاریسم اقدام می نماید. فصل چهارم : دیدگاه سلفی ها در خصوص خروج علیه حاکم در این فصل نویسنده با تفکیک حوزه نظر و حوزه عمل نظریات سلفی ها در خصوص انقلاب و خروج علیه حاکم را در بستر انقلاب مصر بررسی می کند . در این فصل تمرکز بحث بر روی انقلاب مصر می باشد . در پایان نویسنده نشان می دهد که اغلب جریان های سلفی و احزابی که داراری این گرایش می باشند در بستر تحولات انقلابی اقدام به بازنگری نموده و نظریات سیاسی خود را تغیر داده اند . این احزاب با استفاده از فضای فراهم شده در تحولات مصر با پذیرش نظام پارلمانی و رای گیری در ساخت قدرت وارد شده و جزیی از بازی قدرت در مصر گردیدند . انان با استفاده از متون مذهبی و دینی این اقدامات را توجیه کرده و برای عمل خود بر خلاف گذشتگان شان نظریه هایی را تدارک دیدند ./////

تاکنون از رسالۀ اعتقاداتِ راغب دو ویراست ارائه شده است: نخست، اختر جمال محمّد لقمان در سال 1401 این اثر را بر اساس نسخۀ چِستِربیتی در قالب یک پایان‌نامۀ دانشگاهی (497 صفحه) زیر عنوان «کتاب الاعتقاد» تصحیح کرد و در جامعۀ امّ القری در مکّۀ مکرّمۀ از آن دفاع نمود (نگ: تصویر شمارۀ 4). این ویراست منتشر نشده است. پس از آن، در سال 1408 شِمران العَجَلی رسالۀ اعتقادات را بر بنیاد سه نسخه، یعنی نسخۀ شمارۀ 56 کتابخانۀ آستان قدس رضوی مشهد و نسخۀ شمارۀ 382 از کتابخانۀ شهید علی پاشا در سلیمانیۀ استانبول و نسخۀ شمارۀ 5277 کتابخانۀ چِستِربیتی دوبلین در ایرلند و نیز با استفاده از ویراست اختر جمال محمّد لقمان تصحیح نمود و تحت‌عنوان «الاعتقادات» در بیروت منتشر کرد (386 صفحه در قطع رقعی)

دربارۀ مذهب کلامی و مرام عقیدتی دانشمند نامور مسلمان ابوالقاسم حسین بن محمّد بن مفضّل معروف به راغب اصفهانی (زنده در: 409 ه .ق.) که به سبب نگارش کتاب مفردات ألفاظ القرآن شهرتی فرا گیر دارد، تا کنون دیدگاه های مختلفِ حتّی گاه متضادّی مطرح شده است. برخی او را معتزلی دانسته اند و برخی دیگر اشعری، در حالی که بعض دیگر از تشیّع او سخن گفته اند و در برخی منابع نیز بر سلفی بودن و گرایش او به مذهب اهل حدیث تأ کید شده است. با این وصف، تا کنون تلاش جامع و مستقلّی برای کشف مذهب کلامی و تبیین جهت گیری های اعتقادی راغب بر اساس مکتوبات کلامی او صورت نگرفته است. در این مقاله، با استناد به یگانه نگاشتۀ اعتقادی راغب اصفهانی که زیر عنوان «الاعتقادات » به چاپ رسیده است و بررسی شواهدی که در خصوص گرایش کلامی وی از این کتاب قابل تحصیل است، تعلّق فکری و عقیدتی راغب اصفهانی به گروهی از سَلَفیّه با عنوان «اهل الأثر » یا «اصحاب الأثر » _ که بنا به گفتۀ راغب مذهبی متمایز از مکتب «اصحاب الحدیث » یا «اهل الحدیث » است _ به اثبات میرسد.

کتاب «التوحيد عند الشيخ إبن تيمية» اثر آیت الله حیدری، تلاشی است جهت بیان دیدگاه ابن تیمیه در مورد مسأله توحید می باشد و آن هم از راه بیان چهار مبحث مقدماتی و پنج اصل و رکن اساسی برای رویکرد قائل به جسمانی بود خدا، به شرح ذیل می باشد: امور مقدماتی: اول: جایگاه توحید در نگرش دینی دوم: اقسام توحید ذاتی سوم: بیان رویکرد های مختلف در مسأله خدا شناسی چهارم: شناخت صفات الهی و بیان دیدگاه های مکاتب اسلامی از آن اصول و ارکان رویکرد تجسیمی: اول: خداوند داری حدّ است دوم: خداوند حجم و جهت دارد و فضاء اشغال می کند سوم: خداوند دارای جسم است چهارم: خداوند دارای وزن است پنجم: خداوند صورت دارد

این کتاب از دیدگاه سلفی به نقد نویسندگان و ادبیات مدرن جهان عرب و جهان پرداخته است.