جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بوریس لارنس (متولد ۱۹۴۱) صاحب کرسی نانسی و جفری مارکس در علوم انسانی و استاد دین در دانشگاه دوک است. او دکترای خود را در رشته تاریخ ادیان از دانشگاه ییل اخذ کرده است و از آن زمان به تحقیق درباره فرهنگ‌ها، زبان‌ها، و سنت‌های دینی جوامع غرب آسیا و جنوب آسیا مشغول بوده است. از جمله آثار او می‌توان به الله کیست؟ (Edinburgh University Press, 2015)، گزیده آثار بروس لارنس: اسلام فراتر از مرزها (Duke University Press, 2021) و جهان‌وطن‌گرایی اسلامی ( John Wiley & Sons, 2021) اشاره کرد.  

جاناتان براون[۱] اسلام‌شناس و نویسنده مسلمان آمریکایی در ۹ اگوست ۱۹۷۷ در واشنگتن دی سی ایلات متحده به دنیا آمد. خانواده او مسیحی و پیرو کلیسای اسقفی بودند. او به عنوان یک مسیحی پرورش یافت و در بیست سالگی به اسلام مشرف شد. براون در سال ۲۰۰۰ وارد دانشگاه جورج تاون[۲] واشنگتن شد و در رشته هنر فارغ التحصیل شد. سپس به مرکز مطالعات عربی دانشگاه آمریکایی قاهره رفت و برای یکسال  مشغول یادگیری زبان عربی شد و درجه دکترای مطالعات اسلامی را در سال ۲۰۰۶ از دانشگاه شیکاگو اخذ کرد. مابین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ به تدریس در دپارتمان زبان و تمدن خاورمیانه در دانشگاه وانشگتون مشغول بود و از سال ۲۰۱۰ استادیار مطالعات اسلامی و تفاهم مسلمانان و مسیحیان در دانشکده خدمات خارجی دانشگاه جورج تاون واشنگتن و نیز یکی از اعضای مشاوره روابط خارجی است. در سال ۲۰۱۴ به عنوان یکی از اعضای کرسی تمدن اسلامی انتخاب شد و در حال حاضر سردبیر دایره المعارف فقه اسلامی است. زمینه‌های مطالعاتی او شامل حدیث، عرفان، شناسایی واژگان عربی و شعر پیش از اسلام است  که تاکنون مقالاتی زیادی از او در موارد یاد شده به چاپ رسیده است . تحقیقات و نوشته‌های اخیراو بروی تاریخ جعلی و نقد تاریخی در تمدن اسلامی و درگیری‌های تازه میان سنت‌گرایان سنی جدید و سلفی‌گری درمورد تفکرات اسلامی متمرکز است. براون برای انجام تحقیقاتش سفرهای زیادی به کشورهای مختلف اسلامی چون  مصر، سوریه، ترکیه، مراکش، عربستان سعودی، یمن، اندونزی، هند و ایران داشته است. رساله دکترای او به نام “تقدیس البخاری و مسلمانان -شکل‌گیری و عملکرد احادیث اهل سنت”[۳] در سال ۲۰۰۷ توسط انتشارات بریل به چاپ رسید. یکی از مهم‌ترین کتاب‌های او زندگی‌نامه و معرفی  مختصری از پیامبر اسلام است. او در کتاب دیگرش به نام ” نقل قول نادرست از محمد”[۴] عمق و وسعت دستاوردهای دانشمندان مسلمان نخستین را در ارزیابی و بررسی اقوال و متون به مراتب بیشتر از پدران کلیسای مسیحی می‌داند. جاناتان بروان هم اینک استاد دانشکده خدمات خارجی در دانشگاه جورج تاون در واشنگتن دی سی است. کتاب‌شناسی: Misquoting Muhammad: The Challenge and Choices of Interpreting the Prophet’s Legacy, Oneworld Publications, 2014 | 384 p | ISBN 978-1780744209 Muhammad: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2011 | 160 p | ISBN 978-0199559282 Hadith: Muhammad’s Legacy in the Medieval and Modern World, Oneworld Publications, Foundations of Islam series, 2009 | 320 p | ISBN 978-1851686636 The Canonization of al-Bukhārī and Muslim: The Formation and Function of the Sunnī Ḥadīth Canon, Brill Publishers, 2007 | 434 p | ISBN 978-9004158399 مقالات: “Is Islam Easy to Understand or Not?: Salafis, the Democratization of Interpretation and the Need for the Ulama”. Journal of Islamic Studies (2014). “Even if it’s not True it’s True: Using Unreliable Hadiths in Sunni Islam.” Islamic Law and Society 18 (2011): 1-52. “The Canonization of Ibn Majah: Authenticity vs. Utility in the Formation of the Sunni Hadith Canon.” Revue des Mondes Musalmans et de la Medeterranee 129 (2011): 171-83. “Did the Prophet Say It or Not?: the Literal, Historical and Effective Truth of Hadiths in Sunni Islam”. Journal of the American Oriental Society 129.2 (2009): 259-85. “How We Know early Hadith Critics Did Matn Criticism and Why It’s So Hard to Find” (PDF). Islamic Law and Society (15): 143–۸۴. ۲۰۰۸. “New Data on the Delateralization of Dad and its Merger with Za’ in Classical Arabic: Contributions from Old South Arabian and the Earliest Islamic Texts on D / Z Minimal Pairs,” Journal of Semitic Studies 52, no.2 (2007): 335-368. “The Last Days of al-Ghazzali and the Tripartite Division of Sufi World: Abu Hamid al-Ghazali’s Letter to the Seljuq Vizier and Commentary.” The Muslim World 96, no. 1 (2006): 89-113. “Criticism of the Proto-Hadith Canon: al-Daraqutni’s Adjustment of al-Bukhari and Muslim’s Sahihs.” Oxford Journal of Islamic Studies 15/1 (2004): 1-37. Social Context of Pre-Islamic Poetry[dead link]: Poetic Imagery and Social Reality in the Mu’allaqat.” Arab Studies Quarterly 25/3 (2003): 29-50. ———————————————————————- [۱] -Jonathan A.C. Brown [۲] -Georgetown University [۳] -The Canonization of al-Bukhari and Muslim: The Formation and Function of the Sunni Hadith Canon [۴] – Misquoting Muhammad سیدموسوی

این اثر پایان نامه رابرت موریسون از دانشگاه کلمبیا است. او در حال حاضر دین پژوه و استاد یار کالج Whitwan در آمریکا است.

تئودور نولدکه[۱] در دوم مارس ۱۸۳۶ در شهر کوچکی از توابع هامبورگ آلمان  به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش گذراند و پیش از ورود به دانشگاه ادبیات کلاسیک (یونانی و لاتین) را آموخت. او به زبان و فرهنگ یونانی علاقه‌خاصی داشت و بعدها از اینکه مطالعات یونانی رابه عنوان  رشته اصلی و تخصصی خود انتخاب نکرده است ، اظهار پشیمانی کرد. در دانشگاه به نزد هاینریش اوالد[۲] دوست قدیمی پدرش رفت. اوالد خاورشناس و کارشناس زبان‌های سامی بود و همین مساله او را به سوی مطالعات شرقی سوق داد .دوران تحصیلی خود را در آلمان گذراند و بویژه تحصیلات عالی را در دانشگاههای گوتینگن و برلین طی کرد. وی تحصیلات خود را در رشته الهیات و فلسفه و زبان‏های سامی تا مقطع دکتری به پایان رساند و در سال ۱۸۵۶، در بیست سالگی دکترای نخست خود را با رساله‌ای دربارۀ «تاریخ قرآن» اخذ کرد. در پایان نامه خود با عنوان تاریخ قرآن در دو بخش به تاریخ ادبی قرآن با استفاده از منابع اسلامی و تحقیقات خاورشناسان اروپایى پرداخت.  این موضوع تا پایان عمر مهم‌ترین موضوع تحقیاتی او بود. دو سال بعد در سال ۱۸۵۸، آکادمی پاریس جایزه‌ای برای نگارش مقاله‌ای دربارۀ همین موضوع تعیین کرد و نولدکه برندۀ جایزه شد. دو سال پس از آن نولدکه ترجمۀ آلمانی رسالۀ دکترای خود را با عنوان «تاریخ قرآن» منتشر کرد. همین اثر بعدها با همکاری شاگردش و با تغییرات چاپ شد . پس از پایان دکترا برای مطالعات بیشتر به وین پایتخت اتریش و لیدن در جنوب هلند رفت. حدود یک ماه به بررسی نسخه‏ های خطی عربیِ آن‏جا پرداخت. در آوریل ۱۸۵۸م به برلین رفت و در آن‏جا هم نسخه‏ های خطی عربی و ترکی را بررسی و فهرستی هم برای دست‏نویس‏ های ترکی آن کتابخانه تهیه کرد. در سال ۱۸۶۱ یعنی در ۲۵ سالگی به مقام استادی در دانشگاه گوتینگن [۳]در رشته زبان های سامی و تاریخ اسلام نایل آمد. در سال ۱۸۷۲ به دانشگاه استراسبورگ[۴] راه یافت و در آنجا به سمت استادی مشغول به کار شد. گرچه نولد که به بسیاری از علوم مربوط به خاورشناسی آگاه بود، اما عمده اشتغال وی در دو رشته تاریخ تمدن اسلامی و زبان‏های سامی تمرکز داشت. تئودور نولدکه، درزبانهای سامی عربی، سریانی، عبری و آرامی… تخصص پیدا کرده و با زبان فارسی نیز به خوبی آشنا بود.  تسلط او بر زبان‏های گوناگون باعث پدید آمدن آثاری شد که هم از لحاظ کمّی و هم از حیث کیفی فراوان و قابل توجه و تقدیر است. بی تردید شاخص‌ترین اثر او “تاریخ قرآن” است. تاریخ قرآن نخستین ترجمه کامل از قرآن کریم است که با وجود گذشت بیس از صد سال از انتشار نخستین نسخه آن، محققان غربی هنوز هم به آن رجوع می‌کنند. در واقع نولدکه با این کتاب باب تازه‌ای را در پژوهش‌هایی قرآنی گشود. او به بررسی سوره‌های قرآن با توجه به توالی زمانی و وقایع مربوط به آن پرداخت؛ این دیدگاه نزول سوره‌های قرآنی را با توجه به گستره زمانی آن و نیز منشا سبک‌های زبانی دنبال می‌کرد. در این روش  سوره‌ها به ترتیب نزول آن مرتب می‌شوند. برای مثال سوره انبیا که بیست و یکمین سوره قرآن است، در کتاب نولدکه  در جایگاه شست و پنجمین سوره قرار گرفته است. بدین ترتیب نولدکه سوره‌ها را ابتدا به دو دسته مکی و مدنی و سپس آن‌ها را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرد که در نهایت به سه بخش مکی و یک بخش مدنی رسید. او این ساختار را منسجم‌ترین و جامع‌ترین شیوه برای  بررسی و دنبال کردن دستورات وحی می‌دانست که از طریق آن می‌توان به تحلیل‌های کلامی، ادبی و تاریخی رسید. او سعی داشت که در مورد هر کدام از این بخش‌ها به یک یا چند ویژگی و نوعی جمع‌بندی برسد برای مثال  بخش دوم سوره‌های مکی را طولانی و حاوی داستان‌هایی از پیامبران برشمرده است. با این حال کتاب نولدکه از نظر محققان مسلمان خالی از اشکال نبوده است. از جمله ادعای وجود اختلاف در قرآن از نظر اهل سنت و شیعیان و کم و زیاد شدن آیات و سوره‌ها و مانند آن، چنانکه نولدکه در قرار دادن سوره فاتحه به عنوان یکی از سوره‌های قرآن تردید می‌کند. از موارد جالب دیگر در کتاب نولدکه توجیه حروف مقطعه در قرآن است که نولدکه آن را اسم رمزی برای صحابه و کاتبان قرآن می‌داند که به اشتباه وارد متن قرآن شده است. برای مثال «ک» را علامت ابوبکر و «ن» را علامت عثمان فرض کرده است. البته او بدون اشاره به هیچ سند و روایتی این مطلب را نقل می‌کند و ظاهرا نظر شخصی خود را  در این مورد کافی دانسته است. در اینجا این مطلب را هم باید مد نظر قرار داد که در سراسر کتاب از روایات اهل سنت استفاده شده است و به غیر از چهار مورد و مختصر توضیحی در فصل دوم کتاب هیچ اشاره دیگری به روایات شیعه و راویان و روش تفسیری شیعیان نمی‌شود. کتاب دیگر او زندگی‌نامه محمد (ص) نام دارد. این کتاب نسبتا کم حجم با استناد به روایات تاریخی شرح مختصری از زندگی و زمانه پیامبر اسلام است. نولدکه کتاب‌هایی هم در حوزه زبان‌شناسی و دستور زبان‌های قدیمی چون آرامی، سریانی و عربی کلاسیک دارد. او از پژوهش‌های عربی به ایران‌شناسی ورود کرد. بررسی منابع فارسی و مطالب مربوط به ساسانیان در تاریخ طبری او را به مطالعه شاهنامه و نوشته‌هایی به زبان پهلوی همچون “کارنامه اردشیر” سوق داد. برای تکمیل مطالعات خود فارسی میانه را آموخت، همچنانکه پیش از آن فارسی امروزی را آموخته بود. مطالعه کارنامه اردشیر نخستین تلاش برای ترجمه یک متن پهلوی بدون توجه به سنت پارسه بود. او سعی در بدست آوردن ریشه کلمات فارسی امروز از متن پهلوی داشت. برای مثال او ریشه لغت آذربایجان  را در “اتورپات” که در اصل نام یکی از سرداران سپاه مادها و سپس اسکندر بود، می‌دانست. تحقیات او در زمینه ایران‌شناسی بسیار گسترده است و نه تنها به مباحث تاریخی مربوط است، بلکه ویژگی های زبانی، مورفولوژی، وضعیت جغرافیایی ، اساطیری و داستان‌های حماسی  و حتی ویژگی‌های شخصیتی و مانند آن را در برمی‌گیرد. «تاریخ ایران واعراب در زمان ساسانیان» و «حماسه ملی ایران» از جمله این کتاب‌هاست که در ایران منتشر و به ترتیب توسط عباس زریاب و بزرگ علوی به فارسی برگردان شده است. با این حال  به نظر می‌رسد نولدکه هرگز نسبت به ایران نظر چندان مساعدی نداشته و به یونان توجه بیشتری نشان می‏داده است؛ البته که خود به این موضوع اذعان داشت و بسیاری از ایران‌پژوهان و مخصوصا محققان داخلی به موضوع‌گیری‌هایی مقابل ایشان و برخی اشکالات و اشتباهات او بخصوص درباره شاهنامه تاکید دارند. نولدکه در میان شرق‌شناسان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از او با احترام یاد می‌کنند. او از شرق‌شناسان برجسته به شمار می‌آید که بسیاری از خاورشناسان روزگار خویش و مستشرقان پس از خود را تحت تأثیر قرار داده است. تلاش پایدار و درخشش ذهن و آگاهی گسترده ‏اش به ادبیات یونانی و شناخت کاملش از سه زبان سامی شامل عربی، سریانی و عبری، همراه با عمر طولانی، به او امکان داد تا این جایگاه را نه تنها در میان خاورشناسان آلمان، بلکه در میان تمام خاورشناسان به دست آورد. تئودور نولدکه سال‌های پایانی عمرش را در کالسروهه و نزد پسرش گذراند و سرانجام پس از عمری کار پژوهشی و تحقیقاتی در بیست و نه دسامبر ۱۹۳۰ در ۹۴ سالگی درگذشت. کتاب‌شناسی: Geschichte des Qorans, 1860. Neuauflage Hildesheim 2005. ISBN 3-487-00105-5 Beiträge und Neue Beiträge zur semitischen Sprachwissenschaft. 1981. ISBN 90-6022-184-2 Das iranische Nationalepos, 1920, = 2. Auflage des im Grundriß der iranischen Philologie (1895–۱۹۰۱) erschienenen Beitrags (ca. 110 Seiten)[2] Orientalische Skizzen, 1892 Sketches from Eastern History, 1977. ISBN 0-87991-461-0 Das Leben Mohammeds, 1863 Beiträge zur Kenntnis der Poesie der alten Araber, 1864 Die alttestamentliche Literatur, 1868 Untersuchungen zur Kritik des Alten Testaments, 1869 Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden. Aus der arabischen Chronik des Tabari übersetzt, 1879 (Nachdruck Leiden 1973) Zur Grammatik des klassischen Arabisch, 1896 Fünf Mo’allaqat, übersetzt und erklärt, 1899–۱۹۰۱ James A. Crichton (Übersetzer): Compendious Syriac grammar. With a table of characters by Julius Euting, 1904 Mandäische Grammatik; mit einer lithographirten Tafel der Mandäischen Schriftzeichen, 1875 __________________________________________________________________ [۱] -Theodor Nöldeke [۲] – Heinrich Ewald [۳] – Universität Göttingen [۴] – (Université de Strasbourg سیدموسوی

پروفسور کورت فلاش ، استاد بازنشسته دانشگاه بوخوم، مورخ فلسفه و یکی از معروف ترین پژوهشگران تاریخ و اندیشه قرون وسطی در آلمان است.

لی لینگ استاد علوم انسانی در دانشگاه پکن چین از سال ۱۹۸۵ و عضو افتخاریِ فرهنگستان هنر و علوم آمریکا است. او علاقۀ بسیاری به باستان‌شناسی چینی، کتیبه شناسی، و ادبیات آغازین چینی دارد. وی کارشناسی ارشد خود را از گروه باستان‌شناسیِ دانشکدۀ تحصیلات تکمیلی آکادمی علوم اجتماعی چین دریافت کرد. لی‌لینگ آثار بسیاری در زمینۀ ادبیات چینی، تاریخ و حکاکی‌های برنز و دست‌نویس‌های بامبو و ابریشمی دارد. از جملۀ این آثار مجموعه کتاب «ادبیات، زبان و تاریخِ ما»، «چین ما» و «دست‌نویس‌های ابریشمیِ چو» به انگلیسی و چینی است. «یادداشت‌های پارس» از جمله آثار اوست که اخیراً منتشر شده است.

کارل الفونسو نالینو[۱] در ۱۸ فوریه ۱۸۷۲ در تورین ایتالیا متولد شد. پدرش معلم وشیمی‌دان بود. پس از اتمام تحصیلات اولیه  مشغول یادگیری زبان عربی و سپس سریانی و عبری در اودینه[۲] شد. پس از آن به دانشگاه هنر تورین رفت و در بیست و یک سالگی درجه دکترا را اخذ کرد. موضوع رساله پایان‌نامه او درباره آثار ستاره‌شناسی و جغرافیای عربی و اسلامی بود. او با کار کردن بر روی این موضوع و نیز نگاشتن اثر دیگری درباره بتانی [۳] در میان بزرگ‌ترین منجمان مسلمان وجهه بین‌المللی پیدا کرد و نزد دیگر شرق‌شناسان و محققان اعتبار یافت. از سال ۱۸۹۶ در موسسه شرق‌شناسی ناپل به تدریس زبان عربی پرداخت و بعد از آن به دانشگاه پالرمو رفت. سپس از طرف دولت ایتالیا به قاهره عازم شد و شش ماه در آنجا ماند. در ۱۹۰۰ نالینو کتابی به زبان عربی مصری منتشر کرد که حاصل سفر او به مصر بود و همین امر موجب اجازه ملک فواد اول پادشاه مصر برای تدریس در دانشگاه خدیو مصر شد. در میان شاگردان او در این دوره نام طه حسین شاعر بزرگ مصری به چشم می‌خورد. اساتید مصری در ۱۹۰۹ برای سخنرانی درباره ستاره‌شناسی از او دعوت بعمل آورند. نالینو سخنرانی‌اش را به زبان عربی ایراد کرد که سپس به صورت کتاب و تحت عنوان”علم ستاره‌شناسی، تاریخ اعراب در قرون وسطی” منتشر شد. علاقمندی او به تاریخ اسلام موجب شد که پس از تصرف طرابلس توسط دولت ایتالیا، از طرف وزارت مستعمرات ایتالیا مامور بررسی و نگهداری نسخ قدیمی و خطی  عربی و اسناد منتصب به دولت عثمانی منصوب شد. ناگفته نماند که او مطالعاتی هم درباره دولت عثمانی و زبان ترکی داشت. از دیگر موضوعات مورد علاقه او مطالعات یمن و تمدن‌های مختلف مربوط به آن از گذشته تا به امروز بود که مباحث مربوط به لهجه‌ها و خط‌های مختلف عربی از آن جمله است.از ۱۹۲۷ تا ۱۹۳۱ تاریخ یمن را در دانشگاه هنر مصر تدریس می‌کرد که تاثیر زیادی در رشد و شکوفایی این رشته داشت.  در ۱۹۳۳ به عضویت در آکادمی سلطنتی زبان عربی در قاهره درآمد و نیز یکی از اعضا آکادمی ملی و آکادمی سلطنتی ایتالیا بود. پس از بازگشت به ایتالیا در دانشگاه لاساپینزای رم[۴] استاد شد و موسسه پژوهش‌های شرقی را در آنجا بنا نهاد. این موسسه نشریه‌ای به نام شرق نوین را زیر نظر او منتشر می‌کرد. کتب و مقالات زیادی از او به زبان ایتالیایی و عربی موجود است. “علم ستاره‌شناسی، تاریخ اعراب در قرون وسطی”، “تاریخ هنر عرب”، “زبان عامیانه عربی در مصر” از جمله کتاب‌ها و مقاله “پیشگامان اروپایی در یمن” از تحقیقات شاخص اوست. او دو کتاب هم درباره تأثیر شریعت اسلامی بر اروپا دارد :” تمدن اسلامی در اروپا در قرون وسطا”و “جهان اسلام و اروپا”. در ایران نالینو را بیشتر به خاطر کتاب “تاریخ نجوم اسلامی” ترجمه احمد آرام می‌شناسند. نالینو در این کتاب درباره علم ستاره‌شناسی و اهمیت آن نزد مسلمانان و عرب زبانان سخن می‌گوید. او عقیده دارد آنچه متدینین را به علم نجوم جلب کرد، آیات قرآنی بود که در مورد سودمندی اجرام سماوی و حرکات آنها بحث می‌کنند و مردم را به تدبر در آنها امر می‌نمایند. به همین جهت است که در تفسیرهای بزرگی چون مفاتیح‌الغیب فخرالدین رازی و تفسیر نظام‌الدین الحسن القمی النیشابوری ملاحظه می‌کنید که هرجا فرصت به دست آمده، به تفصیل درباره مسائل فلکی به بحث پرداخته‌اند. منظور از اعراب در این کتاب، تمام کسانی است که در ممالک اسلامی با زبان عربی کار می‌کردند یعنی می‌نوشتند، می‌خواندند و غیره. کارل نالینو در ۱۹۳۸ سفری دو ماهه به شبه جزیره عربستان داشت. در بازگشت به ایتالیا نگاشتن سفرنامه عربستان را آغاز کرد. تنها یک جلد از این سفرنامه منتشر شده بود که دچار حمله قلبی شد و در ۲۵ جولای ۱۹۳۸ درگذشت. دختر او ماریا نالینو[۵] جا پای پدر نهاد و ‌به شرق‌شناسی روی آورد و مسئولیت انتشار آثار پدرش را بر عهده گرفت. او زبان عربی را تقریبا بدون لهجه صحبت می‌کرد. خانه نالینو و دخترش به موسسه فرهنگی تبدیل شده است و ماریا نالینو تا زمان مرگ مدیریت آن را برعهده داشت.  ________________________________________________________ [۱] – Carlo Alfonso Nallino [۲] – Udine [۳] –  al-Battānī [۴] – Sapienza – Università di Roma [۵] – Nallino Maria سیدموسوی

شیلا بلر هنرشناس شهیر در حوزه تمدنی آسیا و اسلام است و تاکنون ده‌ها کتاب و مقاله در این حوزه منتشر کرده‌ و بیش از نیم قرن است که در دانشگاه‌های آسیا، اروپا و آمریکا به تدریس اشتغال دارد.

ینولد الین نیکلسون[۱] در ۱۹ اوت ۱۸۶۸ میلادى در شهر کِیْلِى[۲] ، در ناحیه یورکشایر [۳]انگلستان، به دنیا آمد. در دوره کودکی از کتابخانۀ پدر بزرگش بهره فراوان برد. پدر او استاد دانشگاه ابردین[۴] در اسکاتلند بود و او نیز تحصیلات عالی را از آنجا شروع کرد و پس از طى تحصیلات مقدماتى در سال ۱۸۸۷ به دانشکده ترینتى، در دانشگاه کمبریج راه یافت و به فراگرفتن زبان‌های کهن، ادبیات یونانی و لاتین مشغول شد و در ۱۸۹۰ در امتحانات آن رشته رتبهٔ اول را حائز گردید. بر اثر استعداد فراوان و پشتکارِ مثال زدنی‌اش به دریافت جوایزى نائل آمد؛ به عنوان نمونه در ۲۴ سالگی جایزۀ اول دانشگاه کمبریج در رشته زبان‌های هندی را از آنِ خود کرد.  چون پدربزرگ او علاقه‌مند به زبان عربی و تاریخ عرب بود، از کودکی رغبتی به آموختن زبان عربی و معارف اسلامی پیدا کرده بود، و در کمبریج به تحصیل زبان عربی پرداخت. براى تکمیل معلومات عربى خود به لیدن[۵] و استراسبورگ[۶] سفر کرد و در آنجا از دروس دخویه[۷]  و نولدکه [۸]، دو تن از بزرگ‌ترین خاورشناسان عصر، بهره گرفت. در ۱۸۹۲ برای اولین بار با ادوارد براون[۹] دیدار کرد و از آن پس به آموختن فارسی مشغول شد. از انجا که ادوارد براون دلبستگی خاصی به آثار عارفان ایران داشت، نیکلسون برای پایان‌نامهٔ دکتری خود به راهنمایی او دیوان شمس، مجموعه‌ غزل‌های جلال‌الدین محمد بلخی را برگزید و منتخبی از آن را در ۱۸۹۸ در سی سالگی به انگلیسی ترجمه کرد. در ۱۹۰۱ به معلمی زبان فارسی در دانشگاه لندن منصوب شد و یک سال بعد در سی و سه سالگی، جانشین ادوارد براون در دانشگاه کمبریج شد، کرسی زبان فارسی را در اختیار گرفت و عضو رسمی آکادمی زبان فارسی شد. و این مقام را تا زمان درگذشت ادوارد براون در ۱۹۲۶ دارا بود. از آن تاریخ کرسی زبان به عهدهٔ او گذاشته شد تا در سال ۱۹۳۳ در سن ۶۵ سالگی از دانشگاه بازنشسته شد. طی این دوران بسیاری از متون مهم فارسی و عربی را ترجمه، تصحیح و منتشر کرد. نیکلسون هرگز از اروپا خارج نشد و طبعاً نتوانست کشورهای شرقی مانند ایران، ترکیه، هندوستان و کشورهای عربی را که عاشق فرهنگ و ادبیات‌شان بود، از نزدیک ببیند. او زندگی خود را به مطالعه عرفان اسلامی اختصاص داده بود. پشتکارش ستودنی بود، سال‌های طولانی از عمر خود را صرف تحقیق و تفحّص در متون کهن عرفانِ اسلامی کرد. او درجات علمی معتبر و برجسته‌ای مانند دکترای ادبیّات، دکترای حقوق و عضویت فرهنگستان بریتانیا (F.B.A) را در کارنامه خود داشت، اما تحت تاثیر افکار عرفانی شرقی هرگز این قبیل رتبه‌های علمی و اجتماعی باعث غرور و تکبر وی نشد. نیکلسون شعر هم می‌سرود و در سال ۱۹۱۱ میلادی مجموعه‌ای به نام «دُن و درویش» را منتشر ساخت. آثار مهم او را در چهار بخش می‌توان تقسیم‌بندی کرد: بخش اول شامل تألیف کتاب «تاریخ ادبیات عرب» (به انگلیسی) است که از زمان انتشار در سال ۱۹۰۷ همواره کتاب مرجع دانشگاهی در این موضوع بوده‌است، و همچنین کتاب‌های دروس عربی در سه جلد و متن و شرح دیوان ابن عربی به نام «ترجمان‌الاشواق» (۱۹۱۱) و کتاب‌«اللمع فی‌التصوف» با مقدمه و ترجمهٔ خلاصه به انگلیسی (۱۹۱۴).بخش دوم کتاب‌هایی است که در موضوع تصوف و عرفان اسلامی تألیف کرده و گویای درجهٔ تعمق و قریحهٔ نیرومند اوست. از جملهٔ این کتاب‌ها «عارفان اسلام» (۱۹۱۴) و «مطالعات در باب تصوف اسلامی» (۱۹۲۱) است.بخش سوم شامل تصحیح انتقادی متون عرفانی فارسی است از جمله منتخبات دیوان شمس در ابتدا، تصحیح تذکره الاولیا عطار که جلد اول در ۱۹۰۵ و جلد دوم در ۱۹۰۷ به انضمام فهرست اعلام و لغات نادر با مقدمه‌ای از محمد قزوینی در شرح حال فریدالدین عطار در لندن منتشر شد. همچنین ترجمه «کشف المجوب» هجویری معروف به داتا گنج بخش و ترجمه و شرح «اسرار خودی» اقبال لاهوری از دیگر آثار اوست. دستاورد به یاد ماندنی او مثنوی مولانا ( در هشت جلد، مابین سال‌های ۱۹۲۵-۱۹۴۰ منتشر شده) است. او اولین نسخه انتقادی مثنوی مولانا به فارسی ، اولین ترجمه کامل از آن  به انگلیسی، و اولین شرح وتفسیر آن به انگلیسی را انجام داد. این کار در حوزه مطالعات مولانا در سراسر جهان بسیار با نفوذ است. او برای این کار از زبان‌های انگلیسی، عربی، فارسی و ترکی که به خوبی بر آنها تسلط یافته بود، بهره ‌جست و برای تصحیح انتقادی مثنوی از ده نسخه از نفیس‌ترین نُسَخِ کهن و خطی قرن هفت و هشت بهره گرفت. البته او از نیمه دومِ مثنوی، از قدیمی‌ترین نسخه مثنوی که به «نسخه قونیه» معروف است، استفاده کرد.متن نسخه  فارسی انتقادی او چندین بار در ایران به چاپ رسید و شرح انگلیسی آن توسط حسن لاهوتی برگردان و منتشر شد. تعدادی از برجسته‌ترین خاورشناسان انگلیسی تربیت‌یافتگان او بودند، از جمله چارلز استوری[۱۰] که جانشین او در دانشگاه کمبریج شد، و آرتور آربری[۱۱] که بعداً متصدی کرسی دانشگاهی او شد. او در سن ۷۷سالگی در ۲۷ اوت ۱۹۴۵ میلادی در شهر چستر[۱۲] انگلستان در حالی که تقریبا نابینا شده بود چشم از جهان فروبست. آخرین اثر او که پس از پایان عمر نیکلسون توسط شاگردش ای.جی.آر بری به سال۱۹۵۰ منتشر شد، «رومی شاعر و عارف» نام داشت. کتاب‌شناسی: الف) ترجمه‌ها از زبان‌های فارسی، عربی و ترکی به انگلیسی ۱)    ترجمه منتخبی از غزلیات دیوان شمس تبریزی (سال ۱۸۹۸). ۲)    ترجمه قسمت هایی از رسالۀ الغفران، اثر ابولعلاء معرّی (۱۹۰۰) . ۳)    ترجمه کشف المحجوب هجویری (سال های۱۹۱۱ و ۱۹۳۶) ۴)    ترجمه خلاصۀ تاریخ گزیدۀ حمدالله مستوفی قزوینی (۱۹۱۳) . ۵)    ترجمه اسرار خودى، اثر اقبال لاهورى، به همراه مقدمه و حواشى (سال ۱۹۲۰). ۶)    شعر و نثر شرقی(۱۹۲۲ میلادی)، شامل اشعاری از ابوسعید‌ابوالخیر، انوری، عطّار، باباطاهر، فردوسی، سعدی، عنصری، حافظ، دقیقی و رودکی. ۷)    ترجمه مثنوی معنوی (انتشاریافته بین سال‌های ۱۹۲۵ و ۱۹۴۰) ۸)    ترجمه ترجمان الاشواق محی الدین ابن عربی ۹)    اشعار غنایى فارسى. ترجمه سى و شش قطعه از آثار شعراى ایران. ۱۰)    یک ایرانى پیشرو دانته. ترجمه و تلخیصی از «سیر العباد الى المعاد» اثر منظوم سنایى غزنوى. ۱۱)    ترجمه پنج غزل از حافظ و اشعارى از عطار، سعدى، مولوى و ابن فارض در کتاب شاهزاده و درویش. ب) تصحیح ها ۱۲)     تصحیح مثنوى معنوی. این کتاب را نیکلسون تصحیح کرده و آن را به انگلیسى ترجمه و تفسیر نموده و در هشت مجلد به چاپ رسانده است. ۱۳)    تصحیح تذکره الاولیاء (۱۹۰۵ و ۱۹۰۷)، اثر معروفِ فریدالدین عطار نیشابوری. ۱۴)    تصحیح ترجمان الاشواق (۱۹۱۱). این دیوان، اثر ابن عربى، صوفى مشهور اندلسى است که نیکلسون آن را به انگلیسى ترجمه و شرح کرده است. ۱۵)    تصحیح أللُّمَعُ فِى التَّصَوُّفِ (۱۹۱۴). این کتاب اثر ابونصر سراج طوسى است که نیکلسون آن را به چاپ رسانده و خلاصه ه‏اى از آن را به انگلیسى در پایان کتاب آورده است. ۱۶)    تصحیح فارسنامه ابن البلخی با همکاری جی استرنج (سال ۱۹۲۱). ج) شروح و تفاسیر ۱۷)    تفسیر مثنوی معنوی به زبان انگلیسی. این شرح یکی از روشمندترین و دقیق ترین شروح مثنوی است و استاد حسن لاهوتی آن را به زبان فارسی برگردانده است (سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۴۰). د) تألیفات ۱۸)    ۱- تاریخ ادبیات عرب (۱۹۰۷). این کتاب تا کنون یازده بار در لندن به چاپ رسیده و از کتب دانشگاهى به شمار می ‏رود. صفا خلوصى، آن را به زبان عربى برگردانده و تحت عنوان «تاریخ الادب العربى» به چاپ رسیده است. ۱۹)    یک دوره کتاب متن عربی برای مبتدیان زبان عربی (سال ۱۹۰۷). ۲۰)    مقدمه‌ای برای رباعیّات عمر خیّام که قبلا توسط ادوارد فیتز جرالد منتشر شده بود (سال ۱۹۰۹). ۲۱)    داستان‌های عرفانی، شامل ۵۱ داستان (سال ۱۹۱۳). ۲۲)    عرفاى اسلام (۱۹۱۴). این کتاب درباره طریقت، اشراق و جذبه، عرفان، عشق الهى، اولیاء و کرامات، مقام اتحاد بحث مى‏کند و به وسیله خانم ماهدخت بانو همایى به زبان فارسى ترجمه شده است. ۲۳)    مقالات گوناگون در باب تصوف که چهار مقاله از آنها را محمد باقر معین با عنوان «پیدایش و سیر تصوف» به زبان فارسى ترجمه کرده است. ۲۴)    رومى، شاعر و عارف. این کتاب براى آشنایى با احوال جلال الدین مولوى و اشعار او به زبان انگلیسى نگاشته شده و اوانس اوانسیان مقدمه و حواشى کتاب را به عنوان «مقدمه رومى و تفسیر مثنوى معنوى» از انگلیسى به فارسى ترجمه نموده است. ۲۵)    مطالعات در تصوف اسلامی (۱۹۲۱). ۲۶)    مطالعات در شعر اسلامی، شامل گلچینی از ادبیات قدیم فارسی (سال ۱۹۲۱). ۲۷)    انتشار مجلّدی از مطالعات شرقی با همکاری تی. وی آرنولد که به ادوارد براون تقدیم شده بود (سال ۱۹۲۲). ۲۸)    مفهوم شخصیت در تصوف (‏The Idea of Personality in Sufism). این کتاب با عنوان «تصوف اسلامى و رابطه انسان و خدا» به وسیله محمد رضا شفیعى کدکنى به فارسى برگردانده شده است (سال ۱۹۲۵). ۲۹)    انتشار قصه‌هایی از معانی عرفانی، برگزیدۀ اشعار مولانا (سال ۱۹۳۱) ۳۰)    فهرستِ توصیفیِ نسخ خطّیِ شرقیِ ادارود براون، در یادنامۀ ادوارد براون (سال ۱۹۳۲). ۳۱)    مقدمه ای بر ترجمۀ قرآن به انگلیسی به وسیلۀ ای. اچ. پالمر (سال ۱۹۳۳). هـ) اشعار ۳۲)    شاهزاده و درویش، شامل چهل و هفت قطعه شعر از نیکلسون. ______________________________________________________ [۱] – Reynold Alleyne Nicholson [۲] – Keighley [۳] – Yorkshire [۴] – University of Aberdeen [۵] – Leiden [۶] – Strasbourg [۷] – Digoeje [۸] – Noldeke [۹] – Edward Browne [۱۰] – charles storey [۱۱] – Arthur John Arberry [۱۲] – Chester   در نگارش این متن از نوشته‌های دکتر ایرج شهبازی استفاده شده است. سیدموسوی

نویسنده در سال ۲۰۰۷ دکترای علوم اجتماعی با گرایش فلسفه را از دانشگاه یووسکولا (فنلاند) دریافت کرد. او رسالهٔ دکترای خود را به فلسفه ابن‌سینا اختصاص داد و از آن پس اغلب فعالیت‌های پژوهشی او در رابطه با فلسفه اسلامی به‌خصوص فلسفهٔ ابن‌سینا ادامه یافته است. او پژوهشگر فرهنگستان فنلاند، پژوهشگر دانشکده مطالعات عالی سوئد و همچنین پژوهشگر مدعو دانشگاه اوپسالا بوده است. او علاوه بر زبان فنلاندی با زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، عربی و لاتین آشنا است.