جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
عقل فعال
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 55
عنوان :
رازستانی و رمزگشایی اختلاف دیدگاه های شیخ الرییس درباره نظام فیض
نویسنده:
عین اله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
مشاء
,
ابن سینا
,
آموزه فیض
,
فلسفه مشاء
,
فیض الهی
کلیدواژههای فرعی :
عقل فعال ,
آفرینش (اِبداع) ,
فاعلیت الهی ,
تجلی حق تعالی در عالم ,
اِبداع (آفرینش) ,
اشارات و تنبیهات ,
ظهور ,
تجلی اسماء و صفات الهی ,
صادر اول ,
عقل اول ,
ابداع ,
صادر اول ,
عقول ,
قاعده «الواحد» ,
نظام ثنایی ,
معرفت عرفانی ,
عقول مجرده ,
عقول عشره ,
عقل اول ,
عقل فعال ,
توحید افعالی(الهیات بالمعنی الاخص) ,
تجلی ,
عالم ( امکانی ) ,
تجلی اسماء ,
اقانیم ثلاث ,
کتاب مبدأ و معاد ,
رساله عشق ,
واحد و کثیر ,
سبب اول ,
اسباب ثوانی ,
نظام ثلاثی ,
نظریه خلق ,
کتاب شفا (ابن سینا) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ملا عبدالرزاق لاهیجی
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
برخلاف تصور برخی نویسندگان، شیخ در آثار مختلف خویش درباره نظام فیض، نظریه واحدی ارایه نداده است. بلکه با تامل در مکتوبات او در می یابیم که شش اختلاف - تبیین نظام فیض بر اساس نظام ثنایی یا ثلاثی با استفاده از مولفه علم یا تعقل، دفاع از نظریه تجلی به عنوان بدیل نظریه فیض، انکار و اثبات فاعلیت برای حضرت حق، عقل فعال و صادر اول و اختلاف درباره تعداد عقول - را می توان در آثار او رصد کرد. در تحلیل و رمزستانی اختلاف دیدگاه های شیخ الرییس، شش نظریه ذیل شایان بررسی است: ناظر بودن نظریه های مختلف به امکان پیدایش کثیر از واحد، توجیه و جمع آرای شیخ، تعیین نظریه شیخ در الاشارات به عنوان آخرین دیدگاه او، ناهماهنگی میان دیدگاه های شیخ در مکتوبات متعددش، سیر تحول نظریه شیخ از خلق به تجلی، تمایل ابن سینا به ابداع نظریه نوین و عدم توفیقش، به زعم نگارنده، به جهت برخی نقایص پنج نظریه اول و برخی نقاط قوت نظریه اخیر، در مجموع، نظریه ششم بر سایر نظریه ها برتر است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 67 تا 90
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ابطال نظریه اثرپذیری وحی از فرهنگ عصر نزول از دیدگاه ملاصدرا : 32 : فصلنامه علمی- پژوهشی اندیشه نوین دینی
نویسنده:
سجاد میرزایی، رضا حاجی ابراهیم
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاصدرا
,
عصر نزول
,
وحی
,
وحی
,
مسایل جدید راهنما شناسی
کلیدواژههای فرعی :
عقل فعال ,
ملاصدرا ,
نبی ,
سروش ,
ثبوت ,
زمان و مکان ,
زبان ,
عصر نزول ,
بشریت ,
عصمت و علم ,
وجود پیشینی قرآن ,
قرائت لوح محفوظ ,
روح ربانی ,
نفس نبی ,
کلام و وحی الهی ,
عقل بسیط ,
قوه وحی نبوت ,
کیفیت تنزیل ,
واژه ها و الفاظ قرآن ,
وحی ,
تجربه دینی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
شاپا (issn):
2008-9481
چکیده :
«وحی» حقیقت رازآلودی است که ازقلمرو اصطیاد عقل وحس استبعاد دارد؛ با اینحال برخی از روشنفکران معاصر درباره این حقیقت مرموز معتقدند وحی محصول تجربه دینی است و به شخصیت و قوه خیال پیامبر’ در تولید وحی موضوعیت و فاعلیت داده است.<br /> در این تحقیق، ابتدا تعریفی از وحی و فرهنگ و نوع مواجهه قرآن با فرهنگ عصر نزول ارائه میشود. سپس از منظر فلسفه صدرایی اثبات میشود که: اولاً: وحی تعینی پیشینی و ثابت در علم الهی و عالم عقل داشته و پیامبر تنها دریافتکننده و ابلاغکننده امین آن بدون تغییر در عالم حس بوده است. ثانیاً: قوه خیال پیامبر’ فقط قابل وحی و کاشف حقایق است، نه فاعل آن. ثالثاً: وحی در فرآیند تنزیل، متغیر و متأثر از هیچ امر خارجی مانند فرهنگ نیست. رابعاً: وحی حقیقتی فراتر از زمان و زبان بوده و همیشه دارای حجیت است؛ درنتیجه ایده برخی روشنفکران در مورد وحی، فاقد پشتوانههای عقلی و فلسفی صدرایی است و اصرار بر آن بیدلیل است.<br /> نتیجه آنکه، این نظریه ازجهت روش تحقیق دچار اشکال است و برآیند درستی بهدنبال ندارد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقش قوه خیال در پدیده وحی از دیدگاه فارابی و ملاصدرا
نویسنده:
اعلی تورانی، معصومه رهبری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل فعال
,
قوه ناطقه
,
تببین فلسفی وحی
,
وحی قدسی
,
وحی
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
مقاله درباره فارابی
کلیدواژههای فرعی :
عقل قدسی ,
منبع وحی ,
عالم مثال ,
رییس مدینه ,
شرایط حاکم ,
حقایق کلی وحی ,
فرشته وحی ,
ادراک وحی ,
قوای ادراک وحی ,
اتصال عقل نبی به عقل فعال ,
حقایق جزئی وحی ,
شبیه سازی متخیله ,
رابطه فیلسوف و نبی ,
مقام قاب قوسین ,
مشاهده در عالم مثال ,
جایگاه جزییات وحی ,
وحی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
حسن حسن زاده آملی
چکیده :
برخی فیلسوفان اسلامی ازجمله فارابی و ملاصدرا با اعتقاد به وحی قدسی و الهی، به تبیین فلسفی وحی پرداخته اند. در تبیین فلسفی وحی، حقایق وحیانی به دو دسته حقایق کلی و حقایق جزئی قابل تقسیم است. حقایق کلی وحی توسط قوه ناطقه نبی و حقایق جزئی توسط قوه خیال وی دریافت میشود. هر دو فیلسوف در تبیین وحی بر نقش مهم قوه خیال در دریافت حقایق وحیانی تأکید کردهاند. همچنین از نظر آنها قوه خیال قادر است حقایق کلی وحی را نیز از طریق تبدیل به صور حسی و خیالی ادراک کند. همچنین هردو منشأ حقایق کلی وحی را عقل فعال می دانند، اما در مورد منشأ حقایق جزئی وحی با هم اختلاف دارند. از نظر فارابی، منشأ حقایق جزئی وحی همانند حقایق کلی وحی، عقل فعال است؛ اما از نظر ملاصدرا منشأ حقایق جزئی وحی عالم خیال است. بنابراین با نظر به اهمیت قوه خیال در پدیده وحی، نگارنده در پی مقایسه دیدگاه دو فیلسوف مسلمان در این خصوص می باشد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 79 تا 96
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقد و بررسی نظریه «عقول» و تأثیر آن در فهم صدرا از آیات قرآن
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تفسیر قرآن
,
شخصیت ها
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
,
تفسیر قرآن
,
نظریه عقول
,
فهم ملاصدرا از قرآن
کلیدواژههای فرعی :
قلم ,
عقل فعال ,
خلقت ,
ملکوت ,
عالم امر ,
اسماء الهی ,
قاعده امکان اشرف ,
واسطه فیض الهی ,
صادر اول ,
افلاک ,
قرآن ,
روح ,
قاعده «الواحد» ,
فرمان الهی ,
طور ,
مفتاح الغیب ,
اجرام آسمانی ,
مدبرات ,
رسول کریم ,
ظل ,
مدد الهی ,
مفاتح ,
خزانه ,
ید الله ,
جنود الهی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ناصر مکارم شیرازی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
در این مقاله نظریه «عقول» و تأثیر آن در برداشتهای صدرا از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور کلیه کتاب های صدرا اعم از تفسیری و فلسفی، مورد مطالعه قرار گرفته و مواردی که او تحت تأثیر نظریه «عقول» معنایی خلاف معنای ظاهر آیات ارایه داده، جمع آوری شده است. سپس با توجه به سایر آیات، روایات، قراین عقلی، شأن نزول و قراین لفظی معنای آن آیات به دست آمده و با توجه به خصوصیاتی که برای عقول (در فلسفه) اثبات شده است، صحت و سقم برداشت های صدرا از آن آیات، معلوم شده و انطباق آن آیات بر عالم عقول، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق و بررسی به این نتیجه دست یافتیم که جز در 3 مورد، در سایر موارد (حدود 20 مورد) تفسیر صدرا و فهم او از آیات قرآن غیر قابل قبول است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی نقش فاعلیت نفس در فرایند ادراک از نظر صدرالمتالهین
نویسنده:
رضا قاسمیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاصدرا
,
ادراک (معرفت شناسی)
,
معرفت شناسی ملاصدرا
,
علم النفس ملاصدرا
,
علم نفس
,
ادراک انسان
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
حکمت متعالیه
,
ادراک
,
معرفت نفس(خودآگاهی)
کلیدواژههای فرعی :
عقل فعال ,
تشکیک در وجود ,
اصالت وجود ,
ممکن الوجود ,
صورت ادراکی ,
مراتب ادراک ,
فاعلیت نفس ,
مراتب نفس ,
سلسله مراتب نفس ,
ادراک عقلی ,
تجرد نفس ناطقه ,
فاعلیت نفس ,
معلوم بالذات ,
معلوم بالعرض ,
تجرد نفس ,
صور علمی ,
ترکیب از وجود و ماهیت ,
جعل وجود ,
فاعل مخترع ,
ادراک عقلانی ,
صورت حسی ,
صورت عقلی ( مجرد ) ,
ماهیت ممکن ,
اصالت وجود ,
وحدت تشکیکی وجود ,
واهب الصور (اسماء فعل) ,
بینونت عزلی ,
معلوم بالعرض((اصطلاح وابسته)، مقابل معلوم بالذات) ,
معلوم بالذات((اصطلاح وابسته)، مقابل معلوم بالعرض) ,
شباهت نفس و فاعل ,
وجودی شدن علم ,
ملکوتی بودن نفس ,
حاس بالفعل ,
08- توحیده سبحانه، تمییزه من خلقه صفة لا عزلة ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
صدرالمتألهین بر خلاف پیشینیان خود، نقش قوه ادراکی را از انفعال، به سمت فاعلیت سوق داد. از نظر وی نفس در ادراکهای حسی و خیالی شبیه فاعل مخترع است که به ایجاد صورتهای ادراکی در فضای نفس میپردازد. لازمه سخن صدرا این است که علم نیز از مدار ماهیت خارج شده و امری وجودی گردد؛ چون جعل فقط به وجود تعلق میگیرد. با این حال، فاعلیت نفس نسبت به صورتهایی که واجد آنها نیست، به مشکلاتی مثل نقض قاعده «معطی شیء باید واجد آن باشد» روبهرو میشود که این مشکل با دخالت موجود مفارق، قابل حل است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 63 تا 84
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
معناشناسی بدیهیات از منظر سه فیلسوف مسلمان (ابنسینا، سهروردی، ملاصدرا)
نویسنده:
جعفر شانظری، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
بدیهیات
,
ملاصدرا
,
معرفت شناسی ملاصدرا
,
ابن سینا
,
شهاب الدین سهروردی (شیخ اشراق)
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
حکمت اشراق the School of Illumination
,
حکمت متعالیه
,
معرفت شناسی سهروردی
,
معرفت شناسی ابن سینا
,
بدیهیات اولیه
,
معرفتشناسی (اپیستمولوژی)
کلیدواژههای فرعی :
بدیهی ,
علم حصولی ,
عقل فعال ,
عقل نظری ,
اشارات و تنبیهات ,
فطری ,
علم حضوری ,
علم فطری ,
شهود ,
اشراق ,
اولی ,
عقول مفارق ,
بدیهی اولی ,
عقل فعال ,
امور بدیهی ,
اولی ,
قوه ادراک بدیهی ,
علم(حصولی و حضوری) ,
شهود(اسماء اول عرفان نظری) ,
منشأ حصول بدیهی ,
ضرورت بدیهی ,
علت بداهت بدیهی ,
مبنای حصول بدیهی ,
برهان شفا ,
معقولات بدیهی ,
کتاب شفا (ابن سینا) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
تبیین جایگاه بدیهیات در نظام فکری فلاسفه اسلامی، یکی از اساسیترین مسائل فلسفی است که با وجود اهمیت فراوان و نقش بیبدیلش در نظام معرفتی فیلسوفان، از جنبههای مختلف، بررسی نشده است؛ به گونهای که ابهامهای موجود در معناشناسی بدیهیات و عدم تمایز بین ادراکات بدیهی و نظری، موجب استفاده نادرست از قضایای نظری و بدیهی و در نتیجه، حصول معارف مبهم در نظام معرفتی میگردد. بررسی معنای دقیق مفاهیم بدیهی، شمار بدیهیات و منشأ حصول بدیهیات، از جمله مسائلی است که این مقاله به عهده گرفته است. با اشاره اجمالی به دیدگاههای این سه فیلسوف، درمییابیم که تحلیل ایشان در تبیین منطقی مفهوم بدیهیات ـ با وجود اختلاف تعابیر گوناگون ـ مشابه یکدیگر است؛ اما ابنسینا و ملاصدرا به تبیین فلسفی مفهوم بدیهیات نیز نظر داشتهاند، به گونهای که بدون بدیهیات، هیچ استدلال و بیانی امکانپذیر نیست. با توجه به این نکته، بدیهیات از نظر فلسفی نه قابل اثبات است و نه قابل انکار. چنین نکتهای در آرای سهروردی مشهود نیست. نظر ابنسینا و ملاصدرا در شمار بدیهیات یکسان است و سهروردی تعداد آنها را به سه قسم فرو کاسته و صریحاً به تضییق دایره بدیهیات پرداخته است. درباره منشأ حصول بدیهیات، ابنسینا استمداد از عقل فعال و سهروردی، شهود و ملاصدرا حس را مطرح میکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 117 تا 146
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نظریه نهایی ملاصدرا در باب ادراک کلیات (عقل فعال، عقول عرضیه یا خدا؟)
نویسنده:
جهانگیر مسعودی، اعظم پیش بین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل فعال
,
ملاصدرا
,
الله
,
ادراک کلیات
,
ادراک کلیات
,
عقول عرضیه
,
حکمت متعالیه
,
عقول عرضیه
,
عقل فعال
,
واجب تعالی (اسماء ذات)
,
ادراک کلیات عقلی
کلیدواژههای فرعی :
اعیان ثابته ,
ادراک عقلی ,
حرکت جوهری ,
فنا فی الله ,
اتصال به عقل فعال ,
اتحاد با عقل فعال ,
استکمال نفس ,
تعریف علم ,
حکمت مشاء ,
ادراک حسی (معرفت شناسی) ,
خودشناسی ,
اشراق ,
ادراک حسی ,
ادراک عقلی ,
فناء ,
اشراق ,
عالم عقل ,
احساس ,
اتحاد نفس با عقل فعال ,
نوس ,
علم نفس ,
فلسفه مشاء ,
حرکت جوهری ,
ماهیت علم ,
مُثُل ,
مرگ (فقه) ,
مراحل ادراک ,
خلاقیت نفس ,
تعقل(معرفت شناسی) ,
احساس (معرفت شناسی) ,
تخیل(مراتب علم) ,
آفرینش صور ,
نظریه انعکاس ,
نظریه ترشح صور بر نفوس ,
رب النوع انسان ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
9112-2008
چکیده :
ملاصدرا در مباحث خود در باره درک کلیات مطالب گوناگون و متفاوتی را مطرح کرده است؛ وی از یک سو چنین میگوید که در ادراکات حسی و خیالی، نفس مبدع و آفریننده این صور است و سپس با حرکت جوهری و استکمالی خویش به مراتب بالای ادراک یعنی ادراک عقلی دست یافته و متحد با جوهر مفارق عقلی به نام عقل فعال میشود و صور کلی را در عقل فعال مشاهده کرده و یا اینکه عقل فعال صور کلیات را به او افاضه میکند (دیدگاه مشایی). از سوی دیگر گاهی از اتحاد نفس با مثل (ارباب انواع) و عقول عرضیه سخن میگوید (دیدگاه اشراقی). در برخی موارد هم با نگاه خاص و ویژه خود به این نکته اشاره میکند که نفس در مراتب عالی سیر استکمالی خویش فانی در ذات حق تعالی میشود و حقایق اشیاء را آنچنانکه هستند، در ذات حق میبیند. در این نوشتار ضمن بیان دیدگاه نهایی ایشان بر اساس مبانی حکمت متعالیه به این نکته اشاره شده است که برای جمع میان این دیدگاهها میتوان از دو رویکرد و تفسیر فلسفی و عرفانی در قضیه بهره برد. درک کلیات با فناء در ذات حق بیشتر با تفسیر عرفانی سازگار است و جمع میان دو دیدگاه مشایی و اشراقی عمدتا با تکیه بر دیدگاه خاص فلسفی ملاصدرا امکانپذیر است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 113 تا 130
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسى تطبیقى ـ انتقادى اتحاد نفس با عقل فعال در فلسفه اسلامى
نویسنده:
مهدى عبداللهی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل فعال
,
نفس آدمی
,
اتصال نفس به عقل فعال
,
استکمال نفس
,
عقل مستفاد
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
علم نفس
کلیدواژههای فرعی :
عالم عقول ,
عقل منفعل ,
کمال نهایی نفس ,
علم النفس ملاصدرا ,
افاضه صور علمی ,
استحاله اتحاد دو موجود ,
وحدت علت فاعلی و غایی انسان ,
وجود فی نفسه عقل فعال ,
وجود فی انفسنای عقل فعال ,
امتناع تبدل انواع ,
حدوث عقل فعال ,
تعدد عقل فعال ,
اتحاد مجردات ,
عامل کثرت افراد نوع ,
تبدل ذاتی نفس به عقل فعال ,
عامل کثرت انواع ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
عقل فعال افزون بر اینکه علت فاعلى و مدبر جهان مادى است، به منزله مخزن صورت هاى عقلى، آنها را به نفس انسانى افاضه مى کند. فیلسوفان مشائى و اشراقى به پیروى از ابن سینا با نفى اتحاد نفس با عقل فعال معتقد بودند دریافت صورت هاى عقلى، تنها با ارتباط نفس با عقل فعال حاصل مى شود. با این حال صدرالمتألهین در دو مسئله از اتحاد نفس با عقل فعال دفاع کرده، اشکالات ابن سینا را پاسخ مى دهد. نگارنده نخست با کمک گرفتن از سخنان صدرالمتألهین اشکالات فیلسوفان پیشین بر اتحاد نفس با عقل فعال را پاسخ گفته و سپس دیدگاه وى را تبیین کرده است. نگارنده بر دیدگاه صدرالمتألهین در موضع نخست، یعنى اتحاد نفس با عقل فعال در ادراک عقلى انتقاد دارد و ادعاى اتحاد نفس با عقل فعال از ابتداى پیدایش ادراک عقلى را ناتمام مى داند. نفس تنها پس از طى مراتب اشتداد جوهرى به اتحاد با عقل فعال دست مى یابد که همان موضع دوم مدعاى صدرالمتألهین است. مقصود از این اتحاد نیز، استکمال ذاتى نفس و تبدل آن به عقل است. به اعتقاد نگارنده در اینجا نیز پرسشى مهم پیشاروى صدرالمتألهین است که اگر چند نفر از انسان ها به مرتبه اتحاد با عقل فعال دست یافتند، آیا باید معتقد به کثرت عددى عقل فعال باشیم؛ درحالى که صدرالمتألهین معتقد است که «هر عقلى نوع منحصر به فرد است» نگارنده این قاعده را نیز داراى اشکال مى داند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 59 تا 80
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مساله فیض در حکمت اسلامی بحثی در باب مساله صدور «فیض» و نسبت آن با حقیقت محمدیه
نویسنده:
محمد علی اخویان
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
مهدویت
,
صفات الهی
,
امامت
,
نبوت
,
وحی
,
نور اهل بیت (ع)
,
واسطه خلق و خالق
,
ذات هستی
,
پیامبر
کلیدواژههای فرعی :
اهل بیت ,
عقل فعال ,
الله ,
ولایت تکوینی ,
ولایت تشریعی ,
مشیت الهی ,
غایت خلقت ,
وجود منبسط ,
فیض تشریعی ,
فیض اقدس ,
قرآن ,
حکمت اسلامی ,
تصرف تکوینی ,
اصل نظام اسباب ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
از نگاه حکیمان مسلمان، خداوند تنها وجود بخش هستی است. از آن جا که هستی از خدا فرا نمی گذرد و جز او همه چیز هیچ است؛ پس برای خداوند، هدف و غرضی مگر ذات خود او نیست و از آن روی که ذات هستی پیوسته و همیشه بوده، فاعلیت او نیز همیشگی و جاودانه است. این ویژگی را «فیض» خداوند می نامند. از آن جا که خداوند مراتب عالی توحید ذاتی و صفاتی را داراست، بسیط و بی تکثر است. نخستین صادرش بیش از یکی نیست و این، نخستین خلیفه واسطه تداوم فیض او بر دیگران است و به دلیل این که فیض دائم است، واسطه نیز چنین می باشد. بنابر متون دینی و نوشته های دانشمندان حوزه دین، نخستین صادر که صلاحیت واسطه شدن میان خلق و خالق را داشته باشد، حقیقت محمدی(ص)، نور اهل بیت(ع) و در عصر حاضر امام زمان(عج) است. مستند و برهانی ساختن پیش فرض ها در این موضوع، نیازمند بررسی دقیق آموزه فیض از نظر لغت و اصطلاح (عرفان و فلسفه) و در آینه آیات و روایات است. همین طور، فهم دقیق واسطه فیض و تطبیق آن بر وجود حضرت حجت(عج) نیز به بررسی تاریخچه و سیر بحث و معانی صحیح واسطه بودن نیاز دارد. تفکیک درست حوزه براهین انسان کامل، غایت مندی و واسطه در فیض، که هر سه برای اثبات وجود و استمرار امام(ع) اقامه شده و نیز پاسخ به اشکالاتی که متوجه این براهین است، استحکام و کارآمدی چنین براهینی را بالا می برد. چنان که جست و جوی نظایر این براهین در کلام و فلسفه غرب، به همگانی شدن آن کمک می کند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 141 تا 164
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ارتباط مراتب انسان با مراتب هستی از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
مرتضی شجاری , جعفر محمدعلیزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل فعال
,
نفس آدمی
,
اتحاد عاقل و معقول
,
عقل بالفعل
,
مراتب وجود
,
03. انسان شناسی Human nature
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
علم نفس
کلیدواژههای فرعی :
رابطه انسان و عالم ,
ملاصدرا ,
نفس ناطقه ,
حقیقت انسان ,
اتصال به عقل فعال ,
وحدت شخصی وجود ,
وجود منبسط ,
عوالم هستی ,
وحدت در کثرت نفس ,
تشکیک در مظاهر ,
دایره واری هستی ,
مراتب تجلیات ذات خدا ,
وحدت و کثرت در وجود ,
وجود تشکیکی نفس ,
مراتب نفس ,
رابطه نفس و قوای آن ,
مقارنه هستی و نفس انسان ,
کمال نهایی نفس ,
ابن عربی ,
جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
شاپا (issn):
6024-2251
چکیده :
ملاصدرا علاوه بر اینکه وجود را امری بسیط و دارای مراتب تشکیکی میداند، معتقد است انسان نیز هویتی واحد دارد که در عین بسیط بودن، دارای مراتب و مقامات متعدد است. از نظر وی مراتب نفس آدمی با مراتب ادراکی او و مراتب هستی در ارتباط است. در نتیجه هر ادراکی از ادراکات آدمی با مرتبهای از هستی مرتبط است. به باور ملاصدرا، در حصول علم، عالم با معلوم متحد میشود؛ چنان که با عقل فعال نیز اتحاد مییابد. پس از این اتحاد، تمامی موجودات، اجزای ذات او میشوند و نسبت انسان به آنها، همانند نسبت روح به بدن میگردد. از این رو میتوان گفت که آدمی در هر مرتبۀ ادراکی، همان مرتبه از هستی را داراست و عالَم او همان مُدرَکات او هستند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 5 تا 27
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 55
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید