جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

غیاث‌الدین منصور دشتکی میان دو راهی وحدت شهود و وحدت وجود

نویسنده:

الهه زارع، عباس جوارشکیان، مرتضی حسینی شاهرودی، قاسم کاکائی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

مشخصات اثر

عنوان :

استعارۀ وجود به مثابۀ امر سیال در فلسفۀ ملاصدرا

نویسنده:

وحید خادم زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در نظریّۀ شناختی استعاره، ادراک مفاهیم انتزاعی به واسطۀ استعاره‌های مفهومی میسر می‌شود به گونه‌ای که با حذف این استعاره‌ها، بخش بزرگی از معنای این مفاهیم نیز از دست می‌رود. با فرض پذیرش این نظریه، وجود به عنوان یکی از مهم‌ترین مفاهیم در فلسفۀ ملاصدرا نیز به واسطۀ استعاره‌های مفهومی گوناگونی فهم می‌شود. استعارۀ «وجود به مثابۀ امر سیال» ویژگی‌های جسم سیال را به وجود در الهیات نگاشت می‌شود. جسم سیال قادر به شکل حفظ خود نیست و به شکل ظرف خود در می‌آید و همچنین جسم سیال پیوسته و یکپارچه به نظر می‌رسد. این دو ویژگی در مفهوم‌سازی وحدت وجود نقش بسزایی دارد. همچنین در دیدگاه وحدت وجودی، خلق عالم ممکن با دو اصطلاح سریان و انبساط وجود توصیف می‌شود. دو اصطلاح مذکور نیز ریشه در فهم وجود به مثابۀ امر سیال دارد. استعارۀ مذکور هم در نظریۀ وحدت تشکیکی وجود به عنوان دیدگاه متوسط ملاصدرا و هم در نظریۀ وحدت شخصی وجود به عنوان دیدگاه نهایی او مورد استفاده قرار گرفته است.

صفحات :

از صفحه 187 تا 205

مشخصات اثر

عنوان :

نظریه غایت به مثابه قرینه ای بر خودگروی روان شناختی در فلسفه صدرایی

نویسنده:

عبداله صلواتی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

غایت , خودگرایی روان شناختی , مکتب اخلاق فضیلت محور , خودگروی اخلاقی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

چکیده از خودگروی روانشناختی تقریرهای گوناگونی ارائه شده و در هر یک از آن‌ها بر ویژگی خاصی تأکید شده است؛ در تقریر آین بر بازگشت «هدف و منفعت به فاعل فعل»، در تقریر پویمن بر «بازگشت رضایت به فاعل فعل»، در تقریر ریچلز بر عنصر «خودخواهی» و در تقریر هولمز بر «انگیزه» و «حب ذات» تصریح و تأکید شده است. عناصر یادشده به ظاهر در فلسفۀ ملاصدرا حضور دارند؛ چنانکه ملاصدرا در نظریۀ غایت از «حب ذات» و « ارجاع همۀ غایات به فاعل» سخن می‌گوید.پرسش پایۀ این جُستار عبارت است از این‌که آیا «ارجاع همۀ غایات به فاعل» و «حب ذات» در فلسفۀ ملاصدرا مؤید و قرینهای بر خودگروی روانشناختی است؟ یافتۀاین پژوهش به این قرار است که با واکاوی دقیق «غایت» به طور عام و «انگیزه» به طور خاص، «خودخواهی»، و «فضیلت» میتوان گفت که فلسفۀ صدرایی مؤید نظریۀ خودگروی روان‌شناختی نیست. گفتنی است که این پژوهش مسبوق به پیشینهای نیست.

صفحات :

از صفحه 225 تا 243

مشخصات اثر

عنوان :

دلالت سمانتیکی و دلالت تصوّری

نویسنده:

احمد عبادی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

پراگماتیک (منطق) , دلالت تصوری , دلالت تصدیقی , منطق فقه , معناشناسی (منطق)

چکیده :

چکیده نظریۀ دلالت تصوّریِ اصول‌دانان از یک‌سو و دیدگاه فیلسوفان زبان در باب معناداریِ سمانتیکی از سوی دیگر، قابل مطالعۀ تطبیقی است. دلالت تصوّری، انتقال ذهن از لفظ به معنای آن به محض صدور لفظ از گوینده بدون توجّه به قصد و ارادۀ اوست. دلالت تصدیقی، دلالت لفظ بر معنای مقصود گوینده است. سمانتیک تقریباً به نظریۀ دلالت تصوّری نزدیک است؛ زیرا سمانتیک، مطالعۀ معنا به نحو مستقل از متکلّم یا مؤلّف است و پراگماتیک نیز تقریباً به نظریۀ دلالت تصدیقی قرابت دارد؛ زیرا پراگماتیک، مطالعۀ معنا بر مبنای قصد متکلّم یا مؤلّف است. از میان نظریههای معناداریِ سمانتیکی، دیدگاه کاربردیِ معنا به نظریۀ دلالت تصوّری گویا نزدیکتر است؛ زیرا از منظر هر دو دیدگاه، زبان و کاربرد الفاظ یک فعالیت قانونمندِ اجتماعی بوده و الفاظ و عبارات معنای خود را از کثرت کاربرد و کارکرد آنها در اجتماع می‌یابند.

صفحات :

از صفحه 245 تا 268

مشخصات اثر

عنوان :

منطق ابهری در بیان الاسرار

نویسنده:

مهدی عظیمی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

چکیده نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

منطق ابهری , بیان الأسرار

چکیده :

چکیده اثیرالدین مفضل بن عمر ابهری (؟656ـ597) دانشمند بزرگ ایرانی است که نوشته‌های ارزشمند فراوانی از خود بر جای گذاشته است. مخطوط فاضل احمد پاشا 1618، کهدر کتابخانۀ کوپریلی استانبول نگاه داشته می‌شود، دربردارندۀ چهار رساله از اوست، به نام‌های بیان الأسرار، تلخیص الحقائق، کتاب المطالع، و زبدة الحقائق، که هر یک مشتمل است بر منطق، فیزیک، و متافیزیک. این رساله‌ها را کاتبی قزوینی از نسخۀ اصل برای خود رونویسی کرده و ابهری به خط خویش بر آغاز همۀ آن‌ها یادداشت إنهاء با تاریخ و توقیع نوشته است. آنچه در پی می‌آید تقدیم و تحقیق بخش منطق بیان الأسرار است. منطق ابهری در این رسائل، از جمله در بیان الأسرار، بر خلاف آثار بعدی‌اش تقریباً به‌کلّی تابع منطق ابن‌سینا است. به اقتضای تک‌نسخه بودنِ مخطوط، روش قیاسی را برای تصحیح آن برگزیده‌ایم.

صفحات :

از صفحه 269 تا 299

مشخصات اثر

عنوان :

توحید صفاتی و بساطت ذات واجب تعالی از دیدگاه علامه طباطبایی

نویسنده:

شهریار کمالی سبزواری، محمد سعیدی مهر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

چکیده نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

توحید صفاتی , توحید نظری , حمل حقیقه و رقیقه , توحید صفاتی(فلسفه)) , نظریه عینیت , درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

چکیده حکما، به ویژه صدرالمتألهین، بر نظریۀ «تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات واجب تعالی» تأکید میکنند. این در حالی است که عرفا حمل صفات واجب را متأخر از مقام ذات دانسته و ذات واجب را مقام «لا اسم له و لا رسم له» میدانند. علامه طباطبایی در کتاب نهایة الحکمة قول به تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات واجب را پذیرفته است، در حالی که در تفسیر المیزان، مهرتابان و رسائل توحیدیه قائل به نفی کثرت مفهومی از مقام ذات و تأخر صفات واجب از مقام ذات گردیده است. ما در این مقاله نشان خواهیم داد که لازمۀ نظریۀ «تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات واجب تعالی» ترکیب واجب تعالی از وجود و عدم خواهد بود و نظر صحیح در این باب همان «نفی کثرت مفهومی صفات در مقام ذات، و تأخر صفات واجب از مقام ذات» است. و در انتها نیز با استفاده از حمل حقیقه و رقیقه و تمایز آن با حمل شایع، وجه جمعی برای سازگاری هر دو نظر علامه طباطبایی در نهایة الحکمة و تفسیر المیزان پیشنهاد خواهیم نمود.

صفحات :

از صفحه 301 تا 313

مشخصات اثر

عنوان :

جعل و وجود: بررسی دیدگاه میرداماد

نویسنده:

داود حسینی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

الوجود , جعل , موجودیت , حمل بسیط , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , تقرر

چکیده :

چکیده از نظر میرداماد وجود وصفی در جهان برای موضوع خود نیست، بلکه همان موجودیت مصدری است؛ متعلق جعل بسیط ماهیت است و نه وجود یا اتصاف ماهیت به وجود؛ مفاد جعل بسیط تقرر ماهیت است و نه وجود یا موجودیت ماهیت؛ مطلب هل بسیط بر دو گونه است، هل بسیط مشهوری (پرسش از وجود) و هل بسیط حقیقی (پرسش از تقرر). در این نوشتار، نشان داده می‌شود که مجموع همۀ سخنان میرداماد در باب وجود، جعل، ماهیت و تقرر را نمی‌توان به نحو سازگاری فهمید. اصلاحی پیشنهاد خواهد شد که بر طبق آن در زبان متافیزیک، تنها جعل و ماهیت حضور داشته باشند.

صفحات :

از صفحه 167 تا 185

مشخصات اثر

عنوان :

تأملی بر نحوه انتزاع کثیر از واحد و اتصاف واحد به کثیر

نویسنده:

محمد بنیانی، علی رحیمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

اوصاف , اسم بسیط , انتزاع((اصطلاح وابسته)، قسیم تجرید و تعمیم) , حیثیات

چکیده :

چکیده مشکل انتزاع مفاهیم کثیر از ذات بسیط یکی از انگیزههای اصلی گرایش به الهیات سلبی است کما این‌که قول به عینیت ذات و صفات بدون تصحیح کیفیت انتزاع مفاهیم کثیر ناتمام است. در پاسخ به نحوۀ انتزاع کثیر از واحد چند نظریه مطرح شده است: الف) انتزاع مفاهیم از صفات متعددی که عین ذاتند. ب) انتزاع مفاهیم از آثار حضرت حق. ج) انتزاع مفاهیم از حیثیت واحد وجود و... لکن همۀ این راهکارها ناتمام است لذا راهکار پیشنهادی ما آن است که اوصافی که ما از خود و دیگران انتزاع می‌کنیم را با توجه به اینکه خداوند متعال منشأ جمیع کمالات بوده و فاقد شیء نمی‌تواند معطی شی باشد، با تجرید از شوائب امکانی، به ذات احدی نسبت میدهیم و او را واجد جمیع اوصاف کمالی میدانیم؛ اگرچه راجع به کیفیت اتصاف سکوت اختیار کرده و تنها اصل اتصاف را اثبات مینمائیم.

صفحات :

از صفحه 151 تا 166

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید