جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به دلیل اهمیت فراوان و روزافزون موضوع «سلامت زنان» و با هدف تعیین میزان و چگونگی دانش علمی تولید شده در این زمینه، به تحلیل محتوای کمّی مقالات منتشره در ده سال اخیر پنج مجله علمی - پژوهشی فعال در حوزه بهداشت و سلامت پرداخته است. طبق نتایج به دست آمده، در مجلات مورد بررسی و بین سال های 1375 تا 1385 (دهه اخیر)، مجموعا 1069 مقاله فارسی در 102 شماره و در زمینه بهداشت و سلامت به چاپ رسیده است که در این میان 177 مقاله (16.5%) در ارتباط با موضوعات مربوط به «بهداشت زنان» تشخیص داده شده و از این تعداد نیز160 مقاله (14.9%) به موضوعات مرتبط با اولویت های سلامت زنان در جمهوری اسلامی ایران - با توجه به پژوهش انجام گرفته توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان - پرداخته اند. این در حالی است که مجلات علمی مورد تحلیل، تنها به 15 موضوع از 23 موضوع اولویت دار مشخص شده در این پژوهش پرداخته و مابقی 8 موضوع را به هیچ وجه مورد توجه قرار نداده بودند. همچنین در میان این 15 موضوع نیز 51% حجم مطالب اختصاص به 3 موضوع نخست (یعنی «مراقبت های دوران بارداری و پس از آن»، «سو تغذیه» و «سرطان های زنان») داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده، مجلات منتخب علمی حوزه بهداشت و سلامت و جامعه محققین علوم پزشکی، در انجام تحقیقات و ارایه مقاله های علمی، سلامت و بهداشت زنان را تا حد نسبتا زیادی مورد غفلت قرار داده اند، به طوری که حدود چهل درصد موضوعات مربوط به اولویت های سلامت زنان مورد نادیده انگاری نسبی و حدود چهل درصد نیز مورد نادیده انگاری مطلق ایشان قرار گرفته اند. در کل به نظر می رسد که بایستی بیش از پیش به موضوع بهداشت و سلامت زنان توجه شده و این حوزه جزو اولویت های پژوهشی قرار گیرد.

موضوع جواز و یا عدم جواز قضاوت زنان، یکی از موضوعات اختلاف برانگیز در بین مفسرین و فقها بوده است؛ تا جایی که عده ای از این دانشمندان با استناد به بعضی از آیات قرآن کریم و برخی از روایات معصومین (ع) به صراحت رای به عدم جواز قضاوت برای زنان داده اند.این مقاله با بررسی همه جانبه موضوع، آیات و احادیث مورد استناد مخالفین، عدم جواز قضاوت زنان را مورد نقد و بررسی قرار داده است. نتیجه بررسی بر این مطلب دلالت دارد که نه از آیات قرآن کریم چنین رایی بدست می آید و نه احادیث و روایات مورد استناد حق قضاوت را از زنان سلب نموده است. بنابراین از قرآن و سنت بدست نمی آید که این مسوولیت خطیر صرفا به مردان سپرده شده و زنان نمی توانند ان را برعهده گیرند.

ساختار خانواده تک همسر تفاوت معنی داری با ساختار خانواده چندهمسر دارد. از این رو، روابط خانوادگی متفاوتی در هر یک از این دو ساخت مشاهده شده است. هر زمان که تغییراتی اساسی در شکل، شیوه سکونت و تعداد اعضا خانواده بر حسب نقش و پایگاه آن ها ایجاد شود، محتوای کشمکش از یک سو و شدت کشمکش از سوی دیگر در روابط خانوادگی تحت تاثیر قرار می گیرد. این در حالی است که همه نظریه های موجود، خانواده را محیطی صمیمی تعریف می کنند. منطبق با نظریات به کار رفته، در ساختار چندهمسر که افراد مختلفی به دنبال ایفای نقش های همسان برمی آیند، اعضای خانواده به شکل آشکار یا پنهان جهت دستیابی به منابع مشترک، ارزشمند و کمیاب از مکانیزم رقابت استفاده می ‎کنند. به این ترتیب مشروعیت سیستم زیر سوال رفته و درجه ای از کشمکش در روابط قدرت، روابط عاطفی و روابط جنسی ایجاد می شود. در این مطالعه، به منظور ارزیابی فرضیه تحقیق، 300 زن از طریق پرسشنامه همراه با مصاحبه مورد بررسی قرار گرفته اند که 150 نفر در خانواده تک همسر و 150 نفر دیگر در خانواده چندزن عضویت داشتند. متغیر مستقل تحقیق، ساختار خانواده و متغیر وابسته کشمکش در روابط خانوادگی می باشد. در بخش مربوط به یافته های تحقیق فرض وجود ارتباط معنادار میان ساختار خانواده با محتوای کشمکش و شدت کشمکش به اثبات تجربی رسید. بر اساس نتایج تحقیق محتوای کشمکش در روابط قدرت، روابط عاطفی و جنسی با بیشترین شدت کشمکش، در خانواده های چندزنی که در منزل مشترک سکونت داشتند، بیش از خانواده های تک همسر ملاحظه شد. در میان خانواده های تک همسر نیز شدیدترین کشمکش در خانواده های تک همسر گسترده به دست آمد، در حالی که شدت کشمکش در خانواده های تک همسر هسته ای در پایین ترین سطح قرار دارد.

این مطالعه با هدف بررسی رابطه میان ویژگی های فرهنگی اجتماعی دانشجویان و گرایش به مهاجرت انجام شده است. در این مطالعه که به روش پیمایش صورت گرفته است؛ 508 نفر از دانشجویان دختر مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکترا) در دو دانشگاه شیراز و فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفتند. مبانی نظری مورد استفاده در این مطالعه نظریه سرمایه بومی داوانزو بوده است. نتایج این تحقیق در بخش توصیفی حاکی از آن است که 89.5 درصد افراد در مقطع کارشناسی ارشد و 10.5 درصد هم در مقطع دکترا شاغل به تحصیل هستند، همچنین از مجموع پاسخگویان 70.5 درصد مجرد و 29.5 درصد نیز متاهل بوده اند. یافته های آمار استنباطی این مطالعه نشان می دهد که از بین متغیرهای فرهنگی و اجتماعی، دانشگاه محل تحصیل، میزان استفاده از رسانه های جمعی، نگرش نسبت به جایگاه علم در ایران، نگرش نسبت به جایگاه زنان تحصیل کرده در ایران، احساس تعلق به وطن، ابعاد چهار گانه دینداری با متغیر وابسته رابطه معنادار داشته اند. در تجزیه و تحلیل چند متغیره، متغیرهای احساس تعلق به وطن، بعد پیامد دینداری، نگرش نسبت به جایگاه علم و پژوهش در ایران با گرایش به مهاجرت دارای رابطه معنادار هستند و 56 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نموده اند.

علی رغم اهمیت منابع طبیعی و نقش تعیین کننده این ثروت های ملی در توسعه پایدار، بهره برداری غیر اصولی از عرصه های گوناگون منابع طبیعی به زعم قابل تجدید بودن آن، امروزه تهدیدی بزرگ برای آینده محسوب می شود. بهره برداری صحیح و بهینه از این منابع خدادادی می تواند زمینه ساز دستیابی به توسعه پایدار در کشور گردد. نظر به اهمیت نقش زن روستایی در بهره برداری از عرصه های مختلف منابع طبیعی، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تخریبی، حفاظتی و احیایی زنان روستایی ساکن در مناطق بیابانی استان خوزستان و عوامل مرتبط با آن در سال های 85 و 86 انجام شد. روش پژوهش در این تحقیق از نوع پیمایش مقطعی و ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده و جامعه آماری در این پژوهش زنان روستایی ساکن در مناطق بیابانی استان بود. جهت تعیین نمونه آماری، از روش نمونه گیری دو مرحله ای کاملا تصادفی استفاده و تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS انجام شد. براساس نتایج حاصله، زنان در کلیه فعالیت های حفاظتی، احیایی و تخریبی در منطقه نقش داشته و از سویی هیچ رابطه معنی داری بین ویژگی های شخصی آنان و فعالیت های حفاظتی، احیایی و تخریبی توسط آنها وجود ندارد، بدین ترتیب روشن می شود که فعالیت های تخریبی زنان عمدی نبوده، بلکه به اقتضای مکان زندگی، شرایط آب و هوایی محل سکونت خود و کمبود نقدینگی و عمدتا به دلیل نداشتن آگاهی کافی به بهره برداری های غیر اصولی اقدام می کنند. عدم وجود امکانات رفاهی و تسهیلات زندگی، جمعیت زیاد، چرای مفرط دام، استفاده از سوخت های سنتی در مناطق مورد مطالعه، سبب تخریب منابع طبیعی است. جهت کاهش سیر صعودی تخریب این منابع فراهم نمودن امکانات و ضروریات زندگی روستاییان، آگاه سازی و آموزش زنان به عنوان نیمی از جمعیت فعال، برگزاری کلاس های آموزشی همراه با استفاده از رسانه های جمعی در آگاه سازی و ایجاد حساسیت در روستاییان در خصوص جایگاه و نقش بیابان و عرصه های بیابانی در توسعه پایدار ملی امری ضروری به نظر می رسد.

در مقاله حاضر، تحلیل کیفی نحوه نمایش زنان در مجموعه های تلویزیونی مورد توجه ما بوده است. از این رو، سه مجموعه «اگه بابام زنده بود»، «آهوی ماه نهم» و طنز «خانه به دوش» از تولیدات شبکه های 1 و 3 در شش ماهه دوم سال 1383 به روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شده است. محور تحلیل این نمونه ها مفهوم حضور شایسته زنان در خطوط داستانی این مجموعه ها بود که پس از بررسی دیدگاه های برخی نظریه پردازان اسلامی و اهداف و برنامه های تلویزیون در سال 1383 محور تحلیل قرار گرفته است. نویسندگان نتیجه می گیرند که هر چند کمیت حضور زنان در این مجموعه ها حاکی از حضور پررنگ آنهاست اما حضور کیفی و شایسته آنها با الگوها و اهداف سیمای جمهوری اسلامی ایران انطباق ندارد. در واقع، گسستی قابل توجه میان دو سطح سیاست گذاری و تولید برنامه های سیمای ج.ا.ا سبب ناکارآمدی اهداف این نهاد ارشادی در اعمال سیاست جنسیت شده است.

موضوع بدن مبحثی است که در ادبیات پیشامدرن در قالب هایی مختلف و خصوصا در مباحث دینی و الهیات مسیحی بدان پرداخته شده است. در این ادبیات غالبا بدن به عنوان عنصری منفی با قابلیت گناه و کجروی و مانع تعالی روح دانسته می شود. پس از آن نیز این نگرش در اندیشه غربی در قالب تقابل های دوتایی ذهن/ بدن دنبال شد و این تقابل نیز به نوبه خود تقابل های مرد/ زن، بدن مردانه، بدن زنانه، لذت متعالی، لذت پست را در پی داشت و طرفداران و مخالفانی یافت. این مقاله می کوشد تا پیدایش شاخه ای از جامعه شناسی تحت عنوان جامعه شناسی بدن را تعقیب کرده و به طرح مناقشات نظری حول محورهای هستی شناسی بدن، تقابل ذهن/ بدن، مقوله نظارت بر بدن و ادبیات فمینیستی و موضوع بدن زنانه بپردازد.

علاقه مندی زنان به کسب مدارج تحصیلی بالا و اشتیاق آنها به فعالیت آموزشی در دانشگاه واقعیت انکارناپذیر جامعه ایران در دوران کنونی است. با این وجود زنان عضو هیات علمی دانشگاه مانند بسیاری دیگر از زنان غیر دانشگاهی با مشکلاتی مواجه هستند که می تواند بر سطوح عاطفی، نگرش و عملکرد آنها تاثیر بگذارد. این مقاله درصدد پاسخگویی به پرسش های زیر تنظیم شده است:ـ زنان هیات علمی دانشگاه در محیط کار خود با چه مشکلاتی مواجه هستند؟ـ آیا بین ویژگی های فردی زنان هیات علمی دانشگاه و مشکلات آنها رابطه ای وجود دارد؟- آیا بین مشکلات شغلی زنان هیات علمی دانشگاه با گرایش آنها نسبت به کارشان رابطه ای وجود دارد؟اطلاعات این مقاله از یک تحقیق پیمایشی که در آن با 290 نفر از زنان عضو هیات علمی دانشگاه های دولتی (غیر پزشکی) مصاحبه شده، بدست آمده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تعداد قابل ملاحظه ای از زنان دانشگاهی با دو مشکل ناهماهنگی انتظارات نقش های خانوادگی و شغلی و تبعیض جنسیتی مواجه هستند. از بین متغیرهای جمعیتی فقط سن، قومیت و مرتبه دانشگاهی در مواردی محدود با مشکلات زنان ارتباط دارد. افزون بر این، تداخل نقش ها و تبعیض جنسیتی با رضایت از کار و رضایت از سازمان رابطه ای معنادار و منفی دارد.

یکی از شاخه ها یا گرایش های نسبتا جدید در فلسفه اخلاق غرب، فلسفه اخلاق فمینیستی (فاف) است. هدف مقاله حاضر نقد این فلسفه نیست، که انجام آن فرصتی دیگر می طلبد، بلکه بیان ضرورت ها و بایسته هایی است که هنگام نقد این فلسفه باید به آنها توجه کرد. انگاره نوشتار حاضر آن است که اولا نقد فلسفه اخلاق فمینیستی ضرورت دارد، ثانیا بدون توجه به برخی نکته ها اتخاذ یک رویکرد صحیح و/یا نقد منصفانه و واقع بینانه از این فلسفه امکان پذیر نیست. در این مقاله، پس از اشاره به تعریف، تاریخچه، اهداف، و پیامدهای پیدایش و گسترش این شاخه از فلسفه اخلاق، همچنین تبیین ضرورت های نقد آن، برخی از نکته هایی که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد بیان خواهد شد. در پایان نیز پیشنهادهایی درباره تدوین یک فلسفه اخلاق اسلامی درباره زنان و مباحث مربوط به آنها ارایه خواهد شد.

امروزه با بروز تحولات سریع محیطی در عرصه سازمان ها، نظیر استفاده از فناوری اطلاعات و شبکه های جهانی که موجب سهولت جریان اطلاعات در سطوح مختلف سازمانی شده است، سازمان ها به سمت کاهش نیروی انسانی و افزایش سطح کیفیت نیروی کار رفته اند چرا که عنصر خلاقیت و دانش به عنوان تنها عنصر برتری بخش در رقابت مطرح گردیده است. آنچه که مدیران امروزی به دنبال آن هستند، یافتن راه حل مشکلات کاری با استفاده از منابع کمتر و صرف زمان کوتاه تر است و از طرف دیگر انتظارات کارکنان امروزی، احساس مالکیت، خود باوری و امکان توسعه می باشد و در این راستا توانمند سازی، کلیدی است برای بهره برداری از تمامی ظرفیت منابع انسانی یک سازمان، پاسخگویی به نیازهای جدید کارکنان. اما در عین حال یکی از پر چالش ترین برنامه هایی است که می تواند در یک سازمان پیاده شود. در این مقاله سطح توانمند سازی زنان در شرکت مخابرات ایران و عوامل موثر بر آن مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشانگر آن است که سطح توانمند کارکنان زن در حد متوسط است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نیز معرف عوامل تاثیرگذار است: 1) نگرش مدیریت؛ 2) ساختار گروهی؛ 3) ارزش های بین گروهی؛ و 4) روابط اطلاعاتی. مدل تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که از عوامل فوق سه متغیر نخست در مدل وارد شده و مجموعا 63 درصد از تغییر پذیری در سطح توانمند کارکنان زن را تبیین می کنند.