جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مساله اصلی نوشتار حاضر نحوه تکوین تخم و نطفه انسانی است. این مساله با اینکه ذاتا موضوعی تجربی – علمی است به دلیل اینکه می تواند در خدمت اهداف کاربردی از جمله هدایت انسان به وجود خدا قرار گیرد، در کلام مقدس وحی نیز بدان اشاره شده است و بنابراین بخشی از رسالت مفسران قرآن را متوجه خود نموده است. محقق با انتخاب دو تن از مفسران قرآن که دارای شم فلسفی و کلامی نیز هستند، خواسته است مقایسه ای بین آرا ایشان و عالمان علم تجربی که مدعی اند امروزه کشفیات ایشان از مسیر تکوین از جمله بدیهیات علم تجربی است، صورت بندد تا نشان دهد که چگونه اندیشه های فلسفی در ساختار تفسیر وارد می شود و چگونه به دلیل انتزاعی بودن بعضی از مفاهیم آن و بی توجهی به مبانی تجربی می تواند شان علمی یک مفسر را زیر سوال برد. این مساله در تفسیر ملاصدرا از آیات سوره مبارکه الطارق به خوبی مشهود است و در تفسیر فخر رازی که عنایت و توجهات علمی بیشتری به موضوع داشته است، کمتر دیده می شود.

پس از سال ها تردید مردم اروپا و آمریکا درباره داستان حضرت نوح (ع)، طوفان، کشتی و عمر طولانی وی سرانجام باستان شناسان توانستند با حفاری هایی در بین النهرین آثار به جا مانده از آن طوفان و با مشاهده عکسی که یک خلبان ترک از مرزهای ایران و ترکیه گرفته بود کشتی نوح را کشف کنند. با انجام این کاوش ها باستان شناسان توانستند، بسیاری از حقایق کشتی را به دست بیاورند و به عظمت این آیه باستانی پی ببرند. این جستار درباره مهم ترین دستاوردهای باستان شناسان در این زمینه و منطبق با آیات قرآن است که اعجاز قرآن را در اخبار غیبی و باستانی آشکار می کند.

در این جستار قصد داریم تا از نزاهت در گفتار و بیان پروردگار پیراسته از هر زشتی و ناراستی پرده برداریم؛ زیرا بر آن باوریم که ایزد پاک علاوه بر این که در جای جای کتاب مقدس خویش، قرآن کریم، بر ادب و احترام به دیگران تاکید خاص دارد خود نیز عملا در گفتارش عفت کلام داشته و قصد آبروریزی و پرده دری از هیچ کس را نداشته است. همچنین در پی آنیم تا چگونگی تعبیر خداوند از زشتی ها را هویدا سازیم؛ این که آن ذات مقدس به هنگام بیان ناهنجاری ها، زشتی ها و هر آنچه که ممکن است برای بشر زشت جلوه کند، چگونه عمل و از چه هنری استفاده کرده است. با توجه به این که بسامد نزاهت قرآن در کنایه، سخریه و تهکم بیشتر رخ نموده است، با ذکر نمونه های فراوان از این منظر آنها را به بوته نقد و تطبیق می کشیم و سعی می کنیم نزاهت و عفت کلام را در این مجال در گستره دید مخاطبان قرار دهیم، امید است تحصیل حاصل نباشد و سخن به درازا نکشد.

پژوهش در زبان قرآن به عنوان یک اصطلاح فنی، از مبانی فهم و تفسیر قرآن و موضوعی پراهمیت و در عین حال نو و ناپرداخته به شمار می آید. این موضوع البته مسایل متعددی همچون شیوه زبان قرآن، نقش و کارکرد آن (انگیزندگی یا معرفت بخشی)، یک وجهی بودن یا چند وجهی بودن (از بعد معناشناختی)، فیصله بخشی یا رازواری (از منظر روش شناختی) و جز آن را در بر می گیرد.مقاله حاضر پس از طرح مباحث مقدماتی و ایضاح مفهوم زبان، زبان قرآن و اشاره به زوایای گوناگون آن، شیوه زبان قرآن و سبک گفتمان هدایتی آن را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده با مروری بر نظریه های گوناگون عرف عام و عرف خاص با رویکردهای متفاوت آن در شیوه زبان قرآن، به نقد و بررسی آنها پرداخته و سپس با تکیه بر خصوصیت های ذاتی قرآن، نظریه ویژگی محور را به عنوان شیوه زبان قرآن برگزیده است. این دیدگاه بر آن است که با توجه به دو جنبه ژرف ساخت و روساخت زبان قرآن، و به تعبیری، محتوا و هندسه ترکیبی آن، زبان قرآن زبانی منحصر به فرد و بی همسان (ویژه) است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

تفسیر تبیان یکی از تفاسیر شیعی در قرن پنجم هجری است که با رویکرد کلامی به نگارش آمده است. از نشانه های آشکار آن، کوشش شیخ طوسی برای تحکیم مبانی نظری شیعه در این تفسیر است. تقدم نسبی دانش کلام بر سایر علوم در عصر شیخ طوسی و منازعات کلامی، همچنین مرجعیت و احاطه علمی شخصیت هایی نظیر شیخ مفید، سید مرتضی و خود شیخ در این رشته، در سمت و سو دادن به این تفسیر بی تاثیر نبوده است. طرح دیدگاه های نسبتا فراگیر معتزلیانی همانند ابوعلی جبایی، علی بن عیسی رمانی، ابوالقاسم بلخی (یاکعبی) و محمد بن بحر اصفهانی در همین جهت، قابل ارزیابی است. شیخ طوسی هم به لحاظ روش عقل گرایانه محمد بن بحر اصفهانی و علی بن عیسی رمانی و هم به دلیل برخی مبانی مشترک اعتقادی با معتزلیان تفسیر آنان را پسندیده، برخی از آرایشان را تلقی به قبول کرده و البته در موارد درخور توجهی نیز دیدگاه های آنان را مورد مناقشه قرار داده و مردود دانسته است.

این مقاله بر آن است که با بیان عقاید غالیان و اثبات کفرآمیز بودن اعتقادات آنان، پدیده غلو را برخلاف شکل ظاهری آن (مبالغه در عشق و محبت به حضرات)، حربه ای در دست دشمنان ائمه اطهار (ع) از جمله وهابیون معرفی و با استناد به روایات و شواهد تاریخی اثبات کند که سردمداران و رهبران فرقه های غلات نه تنها بویی از محبت نسبت به آن بزرگان نبرده اند، بلکه دشمن آنان بوده، فقط برای بدنام کردن شیعه و رسیدن به هدف های مادی و دنیوی خود، ادعای محبت نسبت به آن بزرگان می کردند. در این مقاله ضمن بیان تفاوت اساسی میان عقاید غلوآمیز و عقاید شیعه با اثبات مظهریت صفات حق برای ائمه اطهار (ع)، تمامی کمالات الهی برای آن بزرگان اثبات می شود، بدون اینکه منجر به خدشه دار شدن مخلوقیت و مربوبیت ایشان گردد. بدین ترتیب روش برخی دلسوزان شیعه را که در مواجهه با عقاید غلوآمیز غالیان برای سلب اتهام از مکتب شیعه، حضرات ائمه اطهار (ع) را از مقام شامخ خود پایین آورده و شان واقعی آنان را به جا نیاورده اند، مردود دانسته و با توجه به مبانی نقلی و عقلی، مظهریت تام صفات حق را برای آنان اثبات می نماید.با درک معنی ظهور و تجلی خداوند در وجود امام معصوم (ع) و مظهریت کامل او نسبت به همه اسما و صفات حق تبارک و تعالی، می توان از فرو افتادن در ورطه تعطیل و تشبیه (و البته غلو) در امان بود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.