جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وضوء عثمان بن عفان من النشأة إلی الانتشار، اثر سید علی شهرستانی ، پژوهشی است درباره چگونگی وضوی عثمان بن عفان و روایاتی که از او درباره این وضو نقل شده است. اثر حاضر دومین کتاب از جمله سلسله مباحث «بحوث في الوضوء النبوي» می‌باشد. در کتاب نخست، تحت عنوان «لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟ »، نویسنده از زوایای تاریخی، به بررسی راز اختلاف امروزی میان مسلمین پیرامون وضوی نبوی و اثبات این امر پرداخته است که اختلافات موجود، در عهد عثمان بن عفان، مخصوصا شش سال آخر عمر وی، به وجود آمده و او اختلافات زیادی با برخی از بزرگان اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که ملزم به تعبد محض از سنت نبوی بوده و مخالف اجتهاد در مقابل نص بودند، داشته است. نویسنده در اثر حاضر، از جنبه روایی، به بررسی این موضوع پرداخته و نقش عثمان بن عفان در به وجود آمدن و گسترش اختلاف موجود میان مسلمین پیرامون وضو را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این کتاب، خلاصه‌ای از مباحث طولانی و مفصل سلسله مباحث مذکور می‌باشد که توسط شیخ قیس عطار، تلخیص و تنظیم شده است، اما از آنجا که اصل کتاب در برنامه وجود ندارد، در این نوشتار، اثر حاضر، کتاب‌شناسی شده است.

موضوع کتاب حاضر، معرفی «عبدالله بن سبا» است. این کتاب به بیان نظریه «علامه سید مرتضی عسکری» پیرامون شخصیت «عبدالله بن سبا» و گروه «سبئیه» اختصاص دارد. علامه در نوشتار خویش پس از بررسی واژه سبئیه و بیان موارد استعمال آن در تاریخ اسلام به ریشه‌یابی داستان عبدالله بن سبا پرداخته و با بررسی کتب‌های تاریخ،‌ادیان، عقاید و همچنین نگاهی به روایات کمّی ثابت می‌نماید که در واقع هرگز شخصی به نام «عبدالله بن سبا» و فرقه‌ای با عنوان «سبئیه» در تاریخ اسلام وجود نداشته و این شخص، جدا از «عبدالله بن وهب سبحانی» است که در دوران حضرت علی (علیه السلام)‌ می‌زیسته است.

مع الدكتور ناصر القفاري في أصول مذهبه، تألیف ابوالفضل اسلامی در پاسخ به اتهامات ناصر قفاری در کتاب «أصول مذهب الشيعة الاثنی عشرية» نوشته شده است. در این اثر یک جلدی به زبان عربی شبهات مطرح‌شده با استناد به آیات و روایات و اقوال علما مورد نقد قرار گرفته است. کتاب، مشتمل بر مقدمه نویسنده و متن اثر است که بدون دسته‌بندی خاصی شبهات قفاری را پاسخ گفته است. اساس بحث نویسنده در نقد عبارات «الشيعة قائلون بالتحريف» یا «الشيعة تعتقد بتحريف القرآن» است؛ یعنی شیعه قائل به تحریف قرآن کریم است. وی در ابتدای متن کتاب به 15 مورد از سخنان ناصر قفاری که در آنها شیعه را در موضوعات مختلف مورد اتهام قرار داده، اشاره کرده است. سپس از موارد فوق 10 اتهام او را استخراج و لیست کرده است. سپس تأکید می‌کند که مهم‌ترین موضوعی که همه کتاب‌هایی از این دست آن را نوشته و در پخش و انتشار آن اصرار دارند، این است که «شیعه قائل به تحریف قرآن کریم است. سپس در مقام تبیین عظمت قرآن و جایگاه رفیع آن در مذهب تشیع برآمده و می‌نویسد: شیعیان از جنبه‌های مختلف اعتقادی، فکری، رفتاری و... از اهل‌بیت (علیهم السلام) که عدل (هم‌سنگ) قرآن کریم هستند تبعیت می‌کنند. اهل‌بیت (علیهم السلام) بر اهتمام به قرآن تأکید کرده و امت را به آن ارجاع داده‌اند پس از آن، از هریک از چهارده معصوم (علیهم السلام) روایتی را در رابطه با قرآن کریم نقل کرده است.

فصل الخطاب من كتاب الله و حديث الرسول و كلام العلماء فى مذهب ابن عبدالوهاب، اثر سليمان بن عبدالوهاب، رديه‌اى بر جريان انحرافى محمد بن عبدالوهاب مؤسس وهابيت، كه داراى اهميت زيادى است، زيرا: •

کتاب «زید بن علي علیه السلام و مشروعیة الثورة عند أهل البیت علیهم السلام» تالیف نوری حاتم است. نویسنده در این كتاب كه به زبان عربی نگاشته قیام زید بن علی، علیه حكومت نامشروع بین‌امیه را بررسی نموده و قانونی بودن آن قیام را از دیدگاه اهل بیت (علیهم السلام) بیان كرده است. وی ابتدا شخصیت زید بن علی، سپس نشانه‌ های عمومی از روزگار قیام و در پایان انگیزه‌ ها و اهداف قیام زید بن علی را ارزیابی نموده است.

ذلك يوم الخروج دراسه حول ظهور الامام المهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اثر سيدحسين مدرسى مى‌باشد. اثر، تحليلى از اهداف، مبانى حكومت و قيام حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. در مقدمه، سوالاتى كه در بين مسلمانان درباره شخصيت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، نهضت و قيام او و سوالات ديگرى كه در اين زمينه وجود دارد، مطرح و اثر به هدف پاسخ‌گويى به اين سوالات نگارش يافته است. روش مؤلف در مستندسازى مطالب اثر بر قرآن كريم و احاديث و روايات وارده از معصومين عليهم‌السلام كه در جوامع روايى نقل شده است، تكيه دارد. "گزارش محتوا" نگارنده در فصل اوّل، با بررسى و تحليل محتوايى احاديث و آيات قرآن به معرّفى امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، خصوصيات و ويژگى‌هاى اخلاقى ايشان مى‌پردازد. فصل دوم به بحث از مقام ولايت و امامت و ملاكات شناسايى امام (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ميثاق انبياء با امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)پرداخته است. انديشه مهدويت در عقيده شيعه در جايگاه رفيعى قرار دارد و با مفاهيم ارزشمندى؛ مانند انتظار، ظهور قيام و عدالت پيوند خورده است. نويسنده در فصل سوم به تحليل جايگاه انتظار در فرهنگ شيعه در زواياى مختلف مى‌پردازد. فصل چهارم به انقلاب حتمى كه به دست امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) محقق خواهد شد و نشانه‌هايى كه از اين انقلاب در روايات مطرح و بيان شده است، ولى زمان آن دقيقتاً مشخص نشده، پرداخته است. در فصل‌هاى بعدى به اهداف اين انقلاب و نهضت،ياران آن و موضع‌گيرى‌هاى مردم در زمان خروج امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) پرداخته مى‌شود.

کتاب « عهد الأشتر » نامه امام علی علیه السلام به مالک اشتر است هنگامی که او را به ولایت مصر و شهرهای تابع آن گماشت و مضمون آن بیشتر، چگونگی رفتار حکومت و مسئولان حکومتی با شهروندان مسلمان و غیرمسلمان و وظایف حکومت برای آبادانی مملکت و شکوفایی جامعه است.

رسالۀ كوتاه و مختصرى است دربارۀ اختلاف ديدگاه فقهاء مذاهب اسلامى در يكى از مسائل مهم وضوء؛يعنى مسألۀ مسح. نويسنده در اين رساله بحث را در مسح سر و پاها و مسح بر كفش منحصر ساخته و از مسح بر جبيره سخنى به ميان نياورده است. وى در اين كتاب تمام اقوال منسوب به ائمۀ مذاهب اسلامى در موضوع مورد نظر را نقل و اقوال عالمان بزرگ اهل سنت را در صورتى كه مخالف با ديدگاه امام آن مذهب است يادآور مى‌شود. علاوه بر آن آراء صحابه و اكابر تابعين و غيره را در موضوع مورد نظر نقل مى‌كند. نويسنده پس از ذكر هر ديدگاه به بيان ادلۀ آن مى‌پردازد و در برخى موارد به مناقشه ادلۀ ايشان مى‌پردازد. كتاب داراى يك مقدمه و دو مبحث اصلى است: «المبحث الاول في طهارة الرأس» كه به بيان معناى لغوى و اصطلاحى مسح مى‌پردازد و ضمن شش مسألۀ جداگانه قدر مجزى مسح، مشروعيت و عدم مشروعيت تكرار مسح، مسح با رطوبت باقى‌مانده در اعضاء وضوء و غيره را بيان مى‌كند. «المبحث الثانى في طهارة الرّجلين» طى دو مسأله به بيان كيفيت طهارت پاها و نيز مسح بر كفش مى‌پردازد و اقوال اهل سنت و مذهب شيعه را در اين زمينه يادآور مى‌شود. در پايان كتاب هم فهرست منابع و موضوعات آن آمده است.

أئمتنا عبادالرحمن تألیف سعید (احمد سعید) ابومعاش، کتابی است در مورد سیره و زندگانی چهارده معصوم (علیهم السلام) در 2 جلد که در سال 1429ق به زبان عربی نوشته شده است. نویسنده با استفاده از آیات، روایات و اشعار به بیان سیره چهارده معصوم (علیهم السلام) پرداخته و در خلال مباحث، گاه به ادعیه و زیارات آن حضرات اشاره کرده است. "گزارش محتوا" در مقدمه، ضمن اشاره به این نکته که برخی از مخالفین و دشمنان، شیعه را به انحراف از توحید صحیح و غلو درباره ائمه اطهار (علیهم السلام) متهم کرده و چهره مذهب شیعه را، نزد جاهلان، خدشه‌دار کرده‌اند، به آیاتی اشاره شده است که به بیانگر ویژگی‌ها و خصوصیات ائمه (علیهم السلام) می‌باشد. جلد نخست، از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول، به بیان روایاتی در سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اختصاص یافته است. می‌توان موضوع اصلی این روایات را در امور زیر، خلاصه نمود: خداوند نور محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) را نور خویش خلق کرده و آنان را برگزیده است؛ طهارت پدران، مادران و اجداد آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ ولادت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مغفورله می‌باشد؛ اوصاف و معجزات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ سبقت آن حضرت بر سایر انبیا در اعتراف به ربوبیت حق در عالم ذر و میثاق؛ اولین نمازگزاران در اسلام؛ نسب آن حضرت؛ خداوند آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) را بر عالمیان برگزیده است؛ تشریح فصول اذان؛ مکارم اخلاق آن حضرت؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) بهترین مردم هستند؛ عبودیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و نفی غلو از او؛ معراج؛ ادعیه و وصایا؛ قصاص سواده از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ شروط توحید؛ عبادت آن حضرت و امتناع عمر از کتابت وصیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم). در بخش دوم، روایاتی آمده که به ذکر سیره امیرالمؤمنین (علیه السلام) اختصاص دارد. عناوین کلی و موضوعات مطرح شده در این روایات را می‌توان در امور زیر خلاصه نمود: خلقت حضرت علی (علیه السلام) از نور خداوند؛ نسب وی؛ ولادت او در کعبه؛ علی مظهر ایمان و توحید کاملی که باب دین است؛ شمرده نشدن فضایل آن حضرت؛ جایگاه علی (علیه السلام) نزد خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ علی (علیه السلام) حجت خدا و خلیفه او در آسمان و زمین؛ اقوال پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد وی؛ علم علی (علیه السلام)؛ ایمان ابوطالب (علیه السلام)؛ نبی و وصی پدران این امت‌اند؛ صفات و شجاعت و قدرت ملکوتی آن حضرت؛ مکارم اخلاق وی؛ ولایت علی (علیه السلام) مهمترین فریضه بر امت؛ کلمات و خطبه آن حضرت در توحید؛ عبودیت ایشان؛ شکستن بت‌ها توسط وی؛ ادعیه و مناجات مشهور ایشان؛ نزول آیات توحید در شأن وی و وصیت آن حضرت قبل از شهادت.

«فتح البیان فیما روی عن علی علیه‌السّلام من تفسیر القرآن» تالیف علامه سید مصطفی حسینی و حواشی و اضافات سعد رستم می‌ باشد. موضوع این اثر، سخنان نقل شده از امام علی علیه‌ السّلام درباره آیات قرآن و به زبان عربی می‌ باشد. مطالب فتح البیان در چهار باب تنظیم شده است. باب اول، جمع آوری امام علیه‌ السّلام که بیشتر جنبه علوم قرآنی دارد و با عنوان علی علیه‌ السّلام و قرآن است که اهم موضوعات مطرح شده در این باب کلام امیر علیه‌ السّلام در ذم تفسیر به رای، ظاهر و باطن قرآن، ترتیب سوره‌ های قرآن در مصحف ایشان، در تفسیر حروف مقطعه و... باب دوم در تفسیر آیات الاحکام و عبادات از جمله: در تعظیم امر نماز، وضو، در تفسیر صلوة الوسطی، در تفسیر آداب نماز، نماز جمعه، نوافل صبح و مغرب، در امر به معروف و نهی از منکر در تفسیر آیه نکاح و طلاق و در تفسیر آیه وصیت وارث. باب سوم سخنان ایشان در تفسیر و شرح الفاظ با بیان لغوی آیات قرآن است. و باب چهارم اختصاص به اقتباسات امیرالمؤمنین از قرآن کریم دارد و ۵۰ مورد از این گونه اقتباسات ذکر شده است. در اول کتاب فهرست مطالب و در آخر آن منابع و مصادری که در تدوین مورد استفاده قرار گرفته گنجانده شده است.