جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله با موضوع، ارزش صبر و استقامت در قرآن و سنت، پیامدهای فردی و اجتماعی آن انجام شده است و با توجه به این که این صفت یکی از صفات حسنه ی اخلاقی است برآن شدیم که به بررسی مفهوم، اقسام و مراتب، اسوه ها و آثار و افات صبر و استقامت و ارتباط آن با ارزش های معنوی دیگر بپردازیم و در پایان هم این واژه را در قرآن و روایات اهل بیت? بررسی کنیم، که نوع منابع مورد استفاده در تدوین این رساله بیشتر کتب اخلاقی، روایی و تفاسیر می باشد که از جمله این کتب می توان به ( وسائل الشیعه، اصول کافی،تفسیر نمونه و المیزان) اشاره کرد. هدف ما از انجام این تحقیق با موضوعی اخلاقی این است که صبر را به عنوان یک ارزش برای جامعه معرفی کنیم، چرا که تحصیل بسیاری از صفات حسنه ی دیگر و زدودن بسیاری از گناهان و تقویت قلب به نور ملکوت در سایه ی همین صبر حاصل می شود و در نهایت هم سعادت و تکامل دنیوی و اخروی انسان را به همراه دارد و این حسنه ی اخلاقی به خاطر اهمیت وافری که دارد در قرآن بیش از دیگر فضایل اخلاقی مورد تأکید قرار گرفته است. از نتایج حاصله ی این تحقیق که بیشترین اهمیت را دارا می باشد می توان اشاره کرد به این که صبر کلید گشایش و منشأ پیروزی در همه ی کارهاست و انسان بدون صبر و استقامت، در جهات مثبت به جایی نمی رسد و هم در برابر عوامل منفی قادر به ایستادگی نیست. به همین دلیل، کلید اصلی پیروزی ها، صبر و شکیبایی است و از آن جا که دین مجموعه ای از باید ها و نباید ها است، طاعات و ترک معاصی، بدون صبر و استقامت بقا و دوامی ندارد. روش انجام کار در این رساله، روش کتابخانه ای بوده و واژگان کلیدی در این تحقیق، صبر، استقامت، قرآن، سنت می باشد .

در سیر انسان از خدا به خدا همانا حقیقت هدایت است که، چراغ راه و روشنی بخش دل سالک برای رسیدن به کمال مطلوب است. خداوند می فرماید: ربنا الذی اعطی کل شیء خلقه ثم هدی « پروردگار ما کسی است، که هر چیزی را خلقتی که در خور اوست داده سپس آن را هدایت فرموده است.» ره پویان رشد و کمال تشنه قطره ای هدایت و ذره ای سعادت هستند و این فیض الهی در پرتو قرآن کریم و هدایت هادیان برگزیده الهی بدست می آید.البته خود انسان نیز در تحصیل آن بی تأثیر نبوده و با توکل به خدا و بهره مندی از راهنمایی هدایتگران الهی و نیز تلاش و کوشش خود در راه رسیدن به مقصود گام برمی دارد. در این تحقیق ابتدا تعریف جامعی از هدایت ارائه شده است و به منشاء، اقسام و محدوده ی آن اشاره ی می شود پس از آشنایی با هدایت برای بهره مندی از آن اسباب هدایت ذکر شده است که اعم است از هدایتگران الهی مانند پیامبران، قرآن، عترت، عقل و ملائکه و نیز اعمالی که باعث رشد و کمال انسان می شود مانند ایمان، یقین، اطاعت از خدا، محبت الهی و انجام صالحات و... . عواملی که مانع هدایت می شوند؛ مانند کفر، ظلم، فسق، کذب، شیطان، دنیا و هوای نفس می باشند. در انتها این شبهه بررسی می شود که با توجه به بسیاری از آیات قرآن که چنین آمده است: ? یضل الله من یشاء و یهدی من یشاء? «خدا هرکه را بخواهد بی راه می گذارد و هرکه را بخواهد هدایت می کند.» رابطه هدایت و اضلال الهی با مسأله جبر و اختیار انسان چیست؟ و این آیات چگونه با اختیار انسان سازگار است. این رساله که از بخشها و فصلهای زیر تشکیل شده است به بیان اسباب و موانع هدایت در قرآن و روایات پرداخته است. بخش اول با عنوان حقیقت هدایت، بیان کننده ی مفهوم هدایت، گستره ی هدایت و اقسام هدایت و منشأ هدایت و بعضی از ثمرات هدایت می باشد. بخش دوم: تحت عنوان اسباب هدایت از هدایت گران، خصوصیات هدایتگران، برخی عوامل زمینه ساز هدایت سخن به میان آورده است. بخش سوم: با نام موانع هدایت به تبیین مظاهر ضلالت و همچنین بررسی یک شبهه می پردازد. کلید واژگان این تحقیق عبارتند از: هدایت، اسباب هدایت، موانع هدایت، اقسام ثمرات هدایت، منشأ هدایت، هدایت گران، عوامل زمینه سازضلالت.

اخلاق جمع خلق و خلق است و خلق به هیئت ها و شکل ها و صورت هایی که با چشم ادراک می شوند اختصاص داده شده و خلق به قوا و سجایا و خویهایی که با بصیرت و معرفت ادراک می شود. و حقیقت خلق آن آداب و خویهایی است که نفس آدمی کسب می کند و از آن جهت خلق نامیده شده که همانند امور خلقی و آفرینشی در انسان می گردد و در دو سوره قلم و هود واژه خلق آمده است. مادیون برای اخلاق ریشه و زیربنای ثابت قائل نیستند بر خلاف الهیون و موضوع اخلاق روح و نفس است و اینکه هدف از بعثت تکمیل مکارم اخلاق عنوان شده است و سپس بیان فواید اخلاق و برشمردن ویژگی های مربیان اخلاق. اخلاق خوب دو گونه است مکارم اخلاق و محاسن اخلاق. محاسن اخلاق خویهایی که حسن اجتماعی و عرض دارد و مکارم اخلاق صفاتی که به انسان کرامت و بزرگواری می دهد. حسن خلق در دو معنی عام و خاص به کار می رود در معنای عام متخلق بودن به همه اخلاق نیکو و خویهای ستوده است و در معنای خاص برخورد با مردم با گفتار خوش و روی شاد. حسن خلق واقعی محقق نمی شود مگر در وجود پیامبران الهی و اوصیاء آنان و خوشخویی با معتدل شدن ارکان چهارگانه علم و شهوت و خشم و نیرویی که میان این سه قوه تعادل برقرار مکند حاصل می شود و اصول اخلاقی نیک صفات و فضایل چهارگانه است که عبارتند از حکمت و شجاعت و عفت و عدالت و بقیه فضایل شاخه های آن ها به شمار می روند. و اینکه اخلاق از طریق تمرین تغییر پذیر است زیرا در غیر این صورت سفارشات و اندرزها و تربیت ها باطل خواهد بود. و آیات و روایاتی که در زمینه حسن خلق و سفارش بر آن آمده است بیان شده است و صفت مقابل آن سوخلق و سرچشنه های آن و مضرات آن عنوان شده است. و اشاره ای شده است به اخلاق پیامبر ( ص) و امیرالمؤمنین در مسائل شخصی و اصولی که در مسائل شخصی بسیار نرم و ملایم و خوش برخورد بودند و در مسائل اصولی بسیار قاطع برخورد می کردند. و اشاره شده است به برخورد والدین با فرزندان و اینکه رفتار آن ها تا چه حد می تواند در آینده آن ها تأثیر گذار باشد و به نقش مهم مادر در این زمینه اشاره شده است که فرزند در ابتدا بیشتر مسائل را از مادر می آموزد و در خاطرش می ماند و نحوه رفتار فرزندان با والدین و نیکی و احسان و خوش برخوردی با آن ها و آیات مربوط در این زمینه. و در رابطه با همسران با یکدیگر و طرز برخورد آن ها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. و در نهایت انحطاط اخلاق در جهان معاصر و در جوامع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین احیای ارزشهای اصیل اخلاقی و بازگشت به اصول فراموش شده اسلامی شرط لازم حاکمیت بخشیدن به اسلام در جامعه ماست . و این وظیفه بر دوش فرد فرد مسلمانان است.

در قرآن کریم و روایات به فقه و احکام فقهی از زاویه ثمرات اعتقادی و اخلاقی آنها نگریسته شده است. اما دانشمندان اسلامی کمتر به کاوش و تحقیقی «منسجم» در جهت بررسی آثار اخلاق فردی و اجتماعی احکام فقهی و حقوق اسلام پرداخته اند. از این رو بعضی از ناآگاهان یا مغرضان احکام فقهی را صرفاً تکالیف الهی دانسته اند که انسان مؤمن موظف به انجام آن است، بدون آنکه هیچ ثمرة اصیل اخلاقی و تربیتی بر آن مترتب باشد و حتی کسانی نیز بعضی از این احکام را مانند احکام قصاص معارض و بلکه ضد اخلاقی انسانی بر شمرده اند. لذا، نگارنده جهت ابطال دیگاه مزبور، سعی نموده است که نوشتار حاضر با تمام کاستی هایش بتواند به عنوان حرکتی مهم ، مستقل و مقدماتی برای توجه به ثمرات اخلاقی احکام فقهی و حقوقی مفید واقع شود.

این پایان نامه در سه بخش آمده است. در بخش اول، تعاریف ایمان و مؤمن، درجات ایمان و مباحثی جزآن آمده و در بخش دوم از دعا به عنوان وسیله ارتباطمؤمن با خدا بحث شده و برخی از ادعیه ذکرگردیده است. بخش سوم به بررسی عنایات الهی به مؤمنان و معراج به عنوان نوعی ارتباط میان مؤمن و خدااختصاص دارد.

این پژوهش دارای سه فصل است. در فصل اول، با استفاده از تفاسیر المیزان، کشف الاسرار و عدة الابرار، روض الجنان و روح الجنان و نمونه به شرح و توضیح چهارده آیه از آیات قرآنی در زمینه یِ حقوق والدین پرداخته است. در فصل دوم که مربوط به حقوق والدین در روایات است، شامل این موضوعات است: حقوق والدین ، احسان چیست؟ عقوق چیست؟ در فصل سوم، نظم و نثرهایی از اخلاق ناصری، قابوسنامه و احیاءالعلوم و تذکرة الاولیاء و اشعاری از شاعران مختلف درباره یِ حقوق والدین آورده شده است.

اصلاح و تهذیب نفس و سازندگی روحی، اخلاقی انسان در تأمین سعادت دنیوی و اخروی او در زمینه های مختلف از جمله زمینه های روحی- روانی- اجتماعی، اقتصادی و یا مدارج علمی و مانند آن نقشی به سزا و بس تعیین کننده دارد. اخلاق خوب در مرحله اول شیرینی و گوارایی زندگی است برای خود انسان و بعد برای کسانی که با او زندگی می کنند و یا در برخورد و ارتباط با او هستد، یعنی شخصی که در زندگی خوش برخورد است و گشاده رو و خوش سخن، با گذشت و با انصاف و امین و حکیم و بردبار و متواضع و مانند آن، ابتدا خود از زندگی و رفتار و برخوردهای خود احساس آرامش و شادابی می کند و شیرینی زندگی را درمی یابد، بعد دیگران که در ارتباط با او بوده و با او زندگی می کنند. در مقابل اخلاق بد، زشت و تندو غیر انسانی و الهی اول مایه عذاب روح و روان و جان خود ماست و بعد دیگران، یعنی دوستان و نزدیکان و هر که در برخورد و ارتباط با ماست. اخلاق بد ابتدا روح و روان ما را خرد کرده و می شکند، بعد دیگران را عذاب می دهد و به دنبال آن تن و جسم نیز خرد شده و درهم می شکند و فرسوده و پیر می شود گویا 10-20 سال پیر شده ایم و همچنین انواع بیماری ها در تن و جان ما رسوخ کرده و ما را از پا در می آورد. کسی که اخلاق زشت داشته باشد، دوست و رفیق از او می گریزندو تنها رهایش می کنند. از طرف دیگر اخلاق خوب، برخورد گشاده و سخن خوب و خوش، باگذشت و بردباری، امانت و انصاف و... باعث جذب دوستی ها، محبت ها، علاقه ها می شود و هم باعث تضمین و تثبیت این دوستی ها از طرف نزدیکان و دوستان و همکاران و بالاخره این همه وسیله ی جذب خشنودی ولطف و محبت الهی می گردد.

سپاس خدایی را که سپاسش نامنتهاست و ستایشش بیکران، او که عزیز است و عزت را دوست می دارد و آن را در سایه رعایت قناعت عطا فرماید، او که قانع را عزیز شمرد و پیامبرش را امر به آن نماید. پس نیاز است این حسنه شناخته گردد و گسترش داده شود و الگویی بیابیم تا روزی الگو قرار گیریم. باید حرص، آز، طمع، مال اندوزی، ثروت طلبی و .. را کنار گذاشته، تا به مقام شایستگان رسیم و از زمره دوستان حق گردیم. لازم است برای رسیدن به قناعت، با اسراف، تجمل گرایی و چشم همچشمی که زیانهای فراوانی را به میراث می گذارند مبارزه کنیم. بدانیم انسانهای در زندگی موفقند که طبق دستور اسلام در همه شؤون زندگی متعادل باشند و حلال کم را بر حرام بسیار ترجیح دهند، انسانهایی که نه تابع غربّند و نه دنبال زرق و برق و ذخارف دنیا. اکر هر فردی خود را بسازد و قانع بار آورد، جامعه تصفیه می گردد و مجبور نیست هر ساله هزینه های سنگینی را متحمل گردد، در نتیجه فقر کاهش می یابد و یا بکلی از بین می رود، و منابع مادی کشور در جاهایی مصرف می گردد که اسراف محسوب نمی شود. لذا ضروری است این صفت حسنه را برای افراد تبیین کرده و ارزش و ثمرات و علل و موانع آن را بیان نموده تا میل و رغبتها به سوی آن سوق یابد و با عمل به آن، رضای الهی محقق گردد. و از آنجا که داشتن الگو در هر امری از ضروریات می باشد، لازم است سیره های عملی با ارزش اسلام را معرفی نمود تا عزیزان بهتر به آن عمل نمایند. بحث از این صفت و طرح راههای ترویج آن در این زمانکه جامعه به تجمل گرایی و اسراف و چشم همچشمی رو آورده و روز به روز به مال اندوزان و ثروت طلبان افزوده می گردد امری ضروری و حیاتی می باشد. کلید واژه ها در این بحث عبارتست از: میانه روی، صرفه جویی، اعتدال، حد کفاف و قناعت. امید است بتوانیم گامی هر جند کوتاه در این راه طویل برداریم ان شاءالله.

این تحقیق، روش های تربیتی انبیا(علیه السلام) در قرآن را در سه دسته (بینشی، گرایشی و عملی) بیان کرده و هر یک را مورد ارزیابی قرار داده است. روش های بینشی آن دسته از روش هایی هستند که انبیا(علیه السلام) به وسیله آن ها، بینش و آگاهی عمیق نسبت به مسائل گوناگون دینی از قبیل: مبدأ، معاد، حقیقت دنیا و حقیقت انسان را در افراد ایجاد می نمودند و از این راه، تحوّل درونی در آن ها به وجود می آوردند تا زمینه برای تغییر رفتار بیرونی آن ها فراهم باشد؛ این روش ها عبارت اند از: ایجاد بینش صحیح، موعظه حسنه، روبه رو شدن با نتایج اعمال، تذکر و یادآوری نعمت ها، داستان سرایی و تمثیل. روش های گرایشی روش هایی هستند که انبیا(علیه السلام) به وسیله آن ها، میل و انگیزه درونی نسبت به انجام دادن تکالیف و دستورات الهی را در افراد ایجاد می نمودند؛ این روش ها عبارت اند از: دعوت به ایمان، تحریک ایمان، محبت و مهرورزی، مبالغه در عفو، الگوسازی، تبشیر و انذار و روش تشویق و تنبیه. روش های عملی انبیا(علیه السلام) به گونه ای بود که افراد را به انجام دادن تکالیف الهی ملزم می کردند، چه آن ها میل و انگیزه درونی نسبت به انجام دادن آن تکالیف داشتند و چه نداشتند؛ این روش ها عبارت اند از: فریضه سازی، امر و نهی و روش نظارت و مراقبت. کلمات کلیدی: تربیتی انبیا بینشی گرایشی عملی مبدأ معاد حقیقت انسان تحوّل درونی موعظه حسنه داستان سرایی تمثیل محبّت عفو الگو تبشیر انذار تشویق تنبیه نظارت

انبیا در طول حیات تبلیغی خویش، بهترین و نافذترین روش ها و شیوه های تبلیغ را به جامعه انسانی ارائه کرده اند. فرستادگان بزرگی چون: ابراهیم، نوح، موسی، عیسی و بالاتر از همه، حضرت محمد| و پیامبرانی چون: یوسف، شعیب، داوود، سلیمان، صالح، زکریا و... در طول زندگانی افتخارآمیز خود به منظور دعوت به سوی خدا و سوق دادن انسان ها به صفات و رفتارهای نیکو، شیوه های متنوعی به کار گرفته اند که هر یک در جای خود تأثیر به سزایی بر شخصیت و رفتار انسان ها بر جای گذاشته است. در این تحقیق، نخست به کلیات تحقیق و سپس به تعریف، انواع و ارکان ارتباط، تبلیغ و دانش ارتباطات، ویژگی های پیام مؤثر و پیام دهنده (مبلّغ) و موانع ارسال پیام پرداخته شده است. در بخش دیگری از این رساله، هدف از تبلیغ انبیا(علیه السلام)، ویژگی های انبیا در تبلیغ، تبلیغ گفتاری و عملی آنان و جنبه های مختلف الگو توضیح داده شده است. کلمات کلیدی: انبیا تبلیغ ابراهیم(علیه السلام) نوح(علیه السلام) موسی(علیه السلام) عیسی(علیه السلام) محمد| یوسف(علیه السلام) شعیب(علیه السلام) داود(علیه السلام) سلیمان(علیه السلام) صالح(علیه السلام) زکریا(علیه السلام) ارتباط پیام مبلّغ تبلیغ گفتاری تبلیغ عملی الگو