جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق بر آن است که با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی به بررسی تحلیلی لیلة القدر از دیدگاه قرآن و روایات بپردازد . ضمن بیان تحلیلی و روشن از ابعاد مختلف در مورد لیلة القدر با استفاده از آیات و روایات اهمیت این تحقیق مشخص می شود . این پژوهش بر آن است تا با استفاده از آیات و روایات به بحث تحلیلی در مورد کیفیت نزول قرآن کریم و معنای نزول ، بررسی معنای قدر در قرآن کریم ، بررسی زمان شب قدر با استفاده از آیات و روایات ، بررسی وقایع شب قدر با استفاده از آیات قرآن و روایات ، بررسی اهمیت و فضیلت شب قدر بپردازد . روش این تحقیق با توجه به امکانات و هدف تحقیق ، روش توصیفی- تحلیل است . پس از گرد آوری اطلاعات از منابع و مآخذ مختلف روایی و قرآن کریم و تجزیه و تحلیل آنها نتایج زیر حاصل شده است : به اعتقاد اکثر علما و دانشمندان علوم قرآنی و با استفاده از آیات و روایات نزول قرآن کریم به صورت دفعی و یکباره در شب قدر صورت گرفته است و منظور قرآن از نامگذاری این شب به نام « لیلة القدر» به علت مقدرات و تقدیرات اموری است که در این شب صورت می گیرد و در مورد زمان دقیق شب قدر نیز ، هیچگونه آیه یا حدیث ، که به طور واضح یک شب معین را مشخص کند وجود ندارد و اکثر علما مخفی بودن شب قدر را یکی از حکمتهای خداوند متعال می دانند و اکثر علما یکی از شبهای دهه آخر ماه مبارک را ، شب قدر می دانند و در بخش وقایع شب قدر ، به وقایع مهم این شب از جمله نزول قرآن و همچنین نزول ملائکه و روح و تقدیر امور خلایق در این شب و نزول رحمت و سلامت در این شب تا سپیده دم و دیگر مسائل مربوط به این موارد پرداخته شده است و همچنین در بخش اهمیت شب قدر به بحث روایی در مورد فضایل این شب و روایاتی که در این مورد وارد شده است پرداخته شده . در بخش پنجم نیز مشخص شد که شب قدر یکی از شبهای پر فضیلت و با اهمیتی است که به سادگی نباید از کنار آن گذشت زیرا در این شب تمام اتفاقات و امور مربوط به یک سال انسان رقم می خورد و اگر انسان در این شب ارتباط خود را با خداوند برقرار سازد خداوند نیز تقدیرات انسانی انسان را با عنایت و رحمت خود تغییر می دهد . از جمله محدودیتهایی که در گرد آوری این پژوهش وجود داشت ، تکراری بودن اکثر مطالب موجود در کتب مختلف و عده ای از علما نیز در رابطه با موضوع لیلة القدر دست به تأویل زدند و سلیقه ای عمل کرده اند و هیچ یک نظری صد در صد و قطعی را ارائه نداده اند .

موضوع این پژوهش ، غزوات پیامبر (ص) از نگاه قرآن و روایات است، این پژوهش بر آن است تا با بررسی آیات قرآن کریم و سیر در منابع معتبر اسلامی به بحث و بررسی پیرامون غزوات پیامبر (ص) در قرآن و روایات بپردازد و به اهداف زیر دست یابد. بررسی واژه و اصطلاح غزوه، هجرت پیامبر به مدینه، جهاد در قرآن، غزوات سال دوم تا چهارم هجرت، غزوات سال پنجم تا هفتم هجرت، غزوات سال هشتم تا نهم هجرت . روش این تحقیق با توجه به امکانات و یافته های تحقیق روش توصیفی تحلیلی است. غزوه در لغت به معنای بیرون رفتن برای جنگ با دشمن و در اصطلاح به جنگ های گفته می شود که پیامبر (ص) در آنها حضور داشته است، نه تنها قرآن به مسأله غزوات پیامبر پرداخته است بلکه یکی دیگر از منابع معتبر روایات است که در این زمینه مطالب فراوانی از بزرگان آمده است . هدف از غزوات پیامبر گسترش قلمرو اسلامی نبوده است ، بلکه تمامی این غزوات در واکنش به رفتار و عملکرد مشرکان و توجه دادن آنها به آمادگی مسلمانان برای مقابله با هر گونه تحرک بود تا دشمن فکر حمله به مدینه را در سر نپروراند و همگی آنها دفاعی بوده است در تمام مواردی که پیامبر اقدام به جنگ نموده یا پیش از برخورد مسئله تمام شده است ، یا اقدام پیامبر (ص) در پاسخ به اذیت و آزارها و همکاری آنها با دشمن دیگر بوده است . سرانجام پژوهشگر در انجام این تحقیق با مشکلات و محدودیت های همچون کم بودن وقت و همچنین کمبود منابع در این رابطه مواجه بوده است

این تحقیق بر آن است تا با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی « تزکیه نفس از دیدگاه قرآن و حدیث» را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد . در ابتدا ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مساله با استناد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و برای رسیدن به هدف های تحقیق اهداف ویژه زیر طراحی شده است : بررسی معنای لغوی و اصطلاحی تزکیه ونفس ، عوامل موثر در تزکیه ، مراحل تزکیه نفس و ثمرات پر بار تزکیه نفس . برای رسیدن به اهداف مذکور سوالات زیر طرح شده است : - معنا و مفهوم لغوی و اصطلاحی تزکیه نفس چیست ؟ - عوامل موثر درمحقق شدن تزکیه نفس کدامند ؟ - مراحل تزکیه نفس کدامند ؟ - ثمرات تزکیه نفس کدامند ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده است . پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج ذیل بدست آمده : تزکیه نفس هموار کردن راه جهت رشد و تعالی انسان و هموارکردن زمینه برای پاسخگویی و استجابت دعای طلب هدایت « اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ »:1( ما را به راه راست هدایت فرما)از جانب پروردگار است که هدف از آفرینش انسان رشد و تعالی وی در راه عبودیت و بندگی برای نائل شدن به سرزمین نجات و رستگاری است که آن هم در سایه تزکیه نفس میسر خواهد شد . لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد . علم و شناخت در تزکیه نفس گام اول است با شناخت عوامل موثر د ر تزکیه و آشنایی با مراحل تزکیه و پیمودن هریک از آنها برای رسیدن به ثمرات گهربار و ارزشمند تزکیه ، عملا رشد و تعالی انسان را به بار می دهد . مهمترین عوامل در تزکیه عبارتند از : نماز ، زکات ، روزه ،حج ، ذکر ، تفکر و تعقل ، یاد مرگ و کوتاهی آرزو ، محاسبه نفس ، خدمت و تواضع ، شناخت راههای ورود شیطان ، شناخت امراض قلب و سلامت قلب ، امر به معروف و نهی از منکر می باشند که سالک راه تزکیه با طی مراحل این عوامل را به کار می بندد. - مراحل تزکیه نفس عبارتند از : 1- تخلیه نفس از عیوبی همچون ؛ شرک ، ریا ، کفر ، نفاق ، حسد ، غرور ، کبر ، عجب ، بخل و شح نفس ، خشم ، پیروی از هوی و آرزوی دراز 2- تخلیه نفس و زینت آن با فضایلی همچون ؛ توحید و عبودیت ، اخلاص ، شکر ، زهد ، توکل ، توبه ، خوف و رجا ، تقوی ، صبر می باشند تا پس از تلاشی شیرین و میوه های پربار آن گوارای وجودش گردند . - ثمرات ومیوه های تزکیه عبارتند از : 1- کمال 2- قرب الهی 3- کنترل رفتار ؛ که شامل کنترل زبان و رعایت ادب در ارتباطات می باشد . - محقق در انجام این پژوهش با محدودیت هایی نظیر عدم دسترسی به کتاب های جامع در این زمینه وکمبود منابع پژوهشی روبرو بوده است . - پیشنهاد می گردد که در این زمینه تحقیقاتی جزئی تر با اهدافی جزئی تر مانند بررسی جداگانه عوامل ، مراحل و ثمرات تزکیه نفس صورت پذیرد .

این تحقیق برآن است تا با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع از جمله کتابهای تاریخی و تفسیری ، به تحلیل داستان حضرت سلیمان ( ع ) و آیه هایی که به آن اختصاص دارد بپردازد . در فصل اول این تحقیق پس از مقدمه به بیان مسئله , ضرورت و اهمیت تحقیق , اهداف تحقیق , پرسشهای تحقیقاتی و تعریف واژه ها و اصطلاحات پرداخته است . در این تحقیق به ابعاد مختلفی در فصلهای اول و چهارم چون : آشنایی با واژه های قصه ، داستان و سلیمان ، آشنایی با نحوه ارتباط حاکمیت حضرت سلیمان با پیامبری وی ، آشنایی با تواناییهای فوق العاده و معجزات حضرت سلیمان ، آشنایی با عصمت حضرت سلیمان و رد تهمتهای ناروا به آن حضرت ، آشنایی با سیمای حضرت سلیمان از دیدگاه عهدین ، آشنایی با نحوه برخورد حضرت سلیمان با قوم سبا، آشنایی با جریان هدهد و ملکه سبا ، طراحی گردیده است . برای رسیدن به این اهداف ، سؤالاتی به شرح زیر مطرح شده است : معنا و مفهوم قصه ، داستان و سلیمان از دیدگاه قرآن کریم چیست ؟ نحوه ارتباط حاکمیت حضرت سلیمان با پیامبری وی از دیدگاه قرآن چگونه بود ؟ تواناییهای فوق العاده و معجزات حضرت سلیمان چه بود ؟ عصمت حضرت سلیمان و رد تهمتهای ناروا به آن حضرت چگونه بود؟ سیمای حضرت سلیمان از دیدگاه عهدین چگونه بود ؟ نحوه برخورد حضرت سلیمان با قوم سبا چگونه بود ؟ جریان هدهد و ملکه سبا از دیدگاه قرآن چگونه بود ؟ در فصل دوم تعدادی از متون تحقیقاتی مرتبط با موضوع از قبیل : قصص الانبیاء ( سید نعمت الله جزایری ) ، تاریخ انبیاء ( سید هاشم رسولی محلاتی ) ، همراه با پیامبران ( عفیف عبدالفتاح طباره ) ، اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان ( مصطفی عباس مقدم ) ، و قصص قرآن ( صدر بلاغی ) مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل سوم با توجه به ماهیت و هدف موضوع ، روش تحقیق تحلیلی توصیفی که شامل روش تحقیق و طرح اجرایی می باشد ، برای این تحقیق انتخاب گردیده است و فصل چهارم شامل پنج بخش می باشد که در بخش اول معنا و مفهوم قصه ، داستان و سلیمان از نظر لغوی و اصطلاحی مورد بحث قرار گرفته ، در بخش دوم تفاوت قصه های قرآن با دیگر قصه ها و در بخش سوم ، زندگی ، حاکمیت و پیامبری حضرت سلیمان از دیدگاه قرآن و در بخش چهارم ، عصمت حضرت سلیمان و رد تهمتهای ناروا به آن حضرت و در بخش پنجم که آخرین بخش از این فصل می باشد جریان حضرت سلیمان و قوم سبا از دیدگاه قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . و در قسمتهای مختلف این فصل از آیات قرآن کریم استفاده شده است . فصل پنجم تحقیق مشتمل بر نتایج تحقیق است که در آن بر اساس بررسی های انجام شده نتایج ذیل حاصل شده است . حضرت سلیمان ( ع ) از جمله پیامبرانی بود که از موهبت های ویژه ای از جمله علم و دانش و حکمت ، علم منطق الطیر و حشرات برخوردار بود و باد نیز به فرمان او بوده است یکی از نمونه ها حشمت انگشتری اوست که اسم اعظم بر آن نقش بسته بود و در قرآن مجید به آن اشاره نشده است . در زمان حضرت سلیمان ( ع ) ملکه سبا ( بلقیس ) زندگی می کرد این قوم آفتاب را به جای خداوند می پرستیدند و حضرت سلیمان که بوسیله هدهد از این ماجرا باخبر شد با توجه به علم و حکمت خود توانست ملکه سبا را به دین توحید آورد و تسلیم فرمان الهی شود . محقق در انجام این پژوهش با محدودیت هایی چون : تکراری بودن مطالب طرح شده در کتابهای مختلف و نبودن مطالب تحلیلی کافی در منابع روبرو بوده است و پیشنهاد می گردد در این زمینه بیشتر از کتب تفسیری استفاده گردد .

این تحقیق بر آنست با توجه به آیات قرآن کریم و روایات اسلامی به بررسی تحلیلی داستان اصحاب کهف از دیدگاه قرآن و روایات بپردازد. در فصل اول ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسئله، ضرورت این تحقق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق«بررسی تحلیلی داستان اصحاب کهف از دیدگاه قرآن و روایات» اهداف ویژه ای شامل بررسی قصه های قرآن، تفاوت قصه های قرآن و عهدین ، معنا و مفهوم قصه و قصص، داستان، اصحاب کهف و رقیم، علت بیان داستان اصحاب کهف، وضعیت اصحاب کهف در هنگام خواب، اصحاب کهف و رقیم، تعداد اصحاب کهف، نام اصحاب کهف، سگ آنها، دین آنها و مردمان آنان و آنانی که در زمان آنها بیدار شدند، دوباره برانگیخته شدن اصحاب کهف، وضعیت کاری و سنی، تاریخ حادثه، مکان اصحاب کهف، اصحاب کهف از دیدگاه غیرمسلمانان، اختلافات روایات اسلامی در رابطه با اصحاب کهف، آموزه ها و پندهای داستان اصحاب کهف مطرح شده و برای رسیدن به این اهداف سوالاتی به قرار ذیل مطرح شده است: قصه های قرآن چگونه هستند؟ تفاوت قصه های قرآن و عهدین چیست؟ معنای لغوی قصه و قصص، داستان اصحاب کهف و رقیم چیست؟ علت بیان داستان اصحاب کهف در قرآن چیست؟ خواب اصحاب کهف چگونه بوده است؟ اصحاب کهف الف) تعداد آنها چند نفر می باشد؟ ب) نام آنها چیست؟ ویژگی های سگ اصحاب کهف چیست؟ دین اصحاب کهف و مردمان آنها و آنانی که در زمان آنها بیدار شدند، چه بود؟ آیا اصحاب کهف در زمان ظهور حضرت حجت (عج) دوباره برانگیخته می شوند؟ وضعیت کاری و سنی اصحاب کهف چگونه بود؟ تاریخ حادثه اصحاب کهف چیست؟ مکان اصحاب کهف کجاست؟ دیدگاه غیرمسلمانان در مورد اصحاب کهف چیست؟ اختلافات روایات اسلامی در رابطه با اصحاب کهف چیست؟ آموزه ها و پندهایی که از داستان اصحاب کهف استفاده می شود چیست؟ در فصل دوم تعدادی از متون مرتبط با موضوع مورد بررسی قرار گرفت. در فصل سوم با توجه به ماهیت و هدف موضوع روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی- گذشته ای برای انجام پروژه برگزیده شده است و فن تحقیق هم کتابخانه ای است. با توجه به بررسی های انجام شده نتایج ذیل حاصل شد: سیاق قرآن با سایر کتب در قصه گویی متفاوت است. قصه داستان بیان خبر و سرگذشت واقعی است، اصحاب «یاران» و کهف «غار وسیع»، رقیم «نوشته» است. علت بیان داستان سوال مشرکین از پیامبر (ص) بوده است. وضعیت آنها در غار هنگام خواب به صورتی بود که هیچ مانعی برای آن وجود نداشت. اصحاب کهف و رقیم یکی هستند. تعداد آنها با سگشان هشت نفر بوده، اما نام آنها متفاوت است. در مورد سگ آنها نظرات بسیار است. آنها مسیحی و مردمشان یهودی و مردمان زمان بیدار شدن آنها یهودی و مسیحی بوده اند. اصحاب کهف کهنسال و دارای مقام بالای اجتماعی بوده اند. تاریخ حادثه بین دو پادشاه روم بوده است. مکان آنها در اردن کنونی است.

این رساله با عنوان«بررسی تحلیلی سرگذشت حضرت نوح علیه السلام از دیدگاه قرآن و عهدین» که در چهار فصل تنظیم گردیده بر آن است که سرگذشت آن حضرت را بر اساس آیات قرآن و روایات مشهور با گفته های تورات و انجیل دربارة آن حضرت بررسی و تحلیل نماید. در فصل اول با عنوان«کلیات» به مباحثی چون آشنایی اجمالی با قرآن و عهدین(تورات و انجیل) قرآن و مسألة تحریف، اسرائیلیات و تحریف معنوی در قرآن و تفاوت داستان و سرگذشت در قرآن و عهدین پرداخته شده است. فصل دوم این رساله که به شرح زندگانی و دعوت این پیامبر الهی می پردازد، مباحثی چون زندگینامه نوح، دین و شریعت در دوران نوح و اصول و ویژگی های دعوت نوح را مطرح ساخته و آنها را از دیدگاه قرآن و عهدین بررسی کرده است و در آخر هم مبحثی با عنوان علت عدم موفقیت نوح در دعوت و تبلیغ آورده شده است. رئوس کلی موضوعات فصل سوم که شرح واقعه طوفان، چگونگی شکل گیری و ماجرای بعدی آن است، به این قرار است: علت و سبب، نشانه آغازین و نحوة نزول طوفان، فرمان ساختن کشتی و عکس العمل کافران در برابر آن، نقد روایات اسرائیلی دربارة مشخصات و حوادث شگفت انگیز کشتی، سرنوشت فرزندان نوح، اسرائیلیات مطرح شده در این باره، سرچشمة این روایات و ...فصل چهارم تحت عنوان«طوفان نوح جهانی است یا منطقه ای» به موضوعاتی چون دیدگاه تورات، مورخان و مفسران اسلامی دربارة عمومیت طوفان، و اولوالعزم در منطق قرآن و حدیث پرداخته، تنها دو تن از پیامبران اولوالعزم(پیامبر خاتم(ص) و حضرت ابراهیم(ع) را دارای رسالت جهانی دانسته و برای سه پیامبر اولوالعزم دیگر از جمله حضرت نوح(ع) رسالتی قومی و منطقه ای اثبات کرده و سپس شواهد و دلایل قرآنی، تاریخی و باستانشناسی خود را در تأیید رسالت قومی نوح و منطقه ای بودن طوفان آورده است.

در تفاسیر مأثور آنچنان که ادعا شده تفسیر قرآن با اثر انجام نشده و در این باره نیز تألیف مستقلی که به دقت این مسئله را بررسی کرده باشد وجود ندارد . که با توجه به این مطلب این پروژه تحقیقاتی در پی آن است که به بررسی تحلیلی روش تفسیر روایی قرآن کریم به عنوان یک هدف کلی ویک سری از اهداف جزئی از قبیل مفهوم شناسی تفسیر روایی وتاریخچة آن ، جایگاه روایت در تفسیر قرآن ، کاربرد تفسیر روایی ، آفات تفسیر روایی و... بپردازد که باتوجه به ماهیت اهداف تحقیق وامکانات موجود ، روش توصیفی تحلیلی برای موضوع انتخاب شده است . با توجه به تجزیه وتحلیل یلفته ها این نتایج بدست آمده است : تفسیر روایی عبارت است از توضیح وتبیین آیات قرآن بر اساس روایات منقول از نبی اکرم (ص)، صحابه وتابعین .اما در نزد شیعه تفسیر روایی عبارت است از روایات منقول از معصومین (ع): این روش اولین نوع تفسیر است که همزمان با نزول قرآن ودر زمان پیامبر (ص)شکل گرفته است . روایات وسیله وقرینه ای برای تفسیر آیات به حساب می آیند واگر روایتی از طریق خبر واحد به مابرسد دارای حجیت است. آفات تفسیر روایی عبارتند از : 1- ضعف سند 2- جعل حدیث 3-روایاتی که خود نیازمند تفسیرند 4-وجود تناقض در روایات تفسیری 5- ایجاد خلل در اندیشه ها واعتقادات 6-تداخل انواع تفسیر7-اسرائیلیات. روایات تفسیری در تفسیر روایی شیعه واهل سنت گرد آوری شده است که مهمترین تفاسیر روایی شیعه عبارتند از : تفسیر عیاشی ، صافی ، فرات کوفی ، ، البرهان و نورالثقلین . ومهمترین تفاسیر روایی اهل سنت عبارتند از : جامع البیان فی تأویل آی القرآن ، معالم التنزیل فی التفسیر و التأویل، تفسیر القرآن العظیم، الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن و الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. در تفاسیر علاوه بر ذکر روایات منقول از معصومین (ع)وصحابه وتابعین از منابع تفسیری دیگری چون اخبار اهل کتاب ، شعر وادبیات جاهلیت عرب ، اجتهادشخصی و منابع لغوی استفاده شده واز آنجا که منبع تفسیر روایی نیستند مورد نقد وبررسی قرار گرفته اند . کلید واژه ها : تفسیر روایی، روش تفسیری ، روایت ، صحابه وتابعین ، مأثور.

این پروژه تحقیقاتی با عنوان «بررسی تحلیلی صفات ذات خداوند در قرآن کریم» در پی آن است که به بررسی و تحلیل این صفات با توجه به آیات نورانی قرآن کریم بپردازد. با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات موجود، روش توصیفی-تحلیلی برای این پروژه انتخاب شده است. پروژه حاضر برای رسیدن به هدف کلی خود، اهداف دیگری از جمله آشنایی با مفهوم اسم و صفت، بررسی تقسیم بندی صفات ذاتیه و فعلیه و شمار آنها، همچنین بررسی آیات مربوط به صفات ذات از دیدگاه مفسران، را به عنوان اهداف جزیی، مورد بررسی قرار داده است. این پروژه در پنج فصل تدوین شده که فصل چهارم آن با عنوان تجزیه و تحلیل داده ها دربردارنده مطالب اصلی پروژه بوده وشامل سه بخش می باشد: در بخش اول پس از گردآوری و بررسی اطلاعات این نتایج به دست آمد: «اسم» مشتق از سمّو به معنی ارتفاع و بلندی و از ریشه وسم به معنی علامت گذاری است و صفت از ریشه وصف نیز به معنی بیان، ذکر و ویژگی چیزی استعمال شده، که در مورد خداوند، هر دو دارای اتحاد مصداقی و بوده ، زیرا بحث اسماء از اوصاف خداوند نشأت گرفته است؛ نیز این اسماء و صفات نشانه و علامت هایی برای آن ذات مقدس هستند که به شناخت انسان از خالق خویش، کمک می کند. در بخش دوم به تقسیم بندی معروف صفات به ذاتیه و فعلیه و ویژگی ها و شمار آنها پرداخته شده که براساس آن صفات فعل اوصاف کمالی هستند که از نوعی نسبت و اضافه بین خدا و مخلوقات حکایت می کند و از فعل او انتزاع می شود؛ اما صفات ذات مفاهیم کمالی هستند که از ذات خداوند انتزاع شده و چیزی جدا از ذات نیستند که خداوند به تنهایی و با صرف نظر از مخلوقات همواره دارای این صفات بوده و همواره به آنها متصف است. در بخش سوم نیز پس از بررسی دیدگاهها درباره تعداد صفات ذات، به بررسی این اوصاف از دیدگاه مفسرانی همچون علامه طباطبایی پرداخته شده است؛ که براساس این دیدگاه، علم، حیات و قدرت صفات ذاتی خدا بوده؛ هر چند که علم در سه مرتبه ذاتی وفعلی و علم به حوادث در قرآن کریم مطرح شده و صفات کلام و اراده و ... با توجه به شواهد و قراین موجود، جزء صفات فعلی محسوب می شوند.

این پژوهش با عنوان بررسی تحلیلی کلمات متضاد درصدد آن است تا با مراجعه به آیات قرآن و دیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی این موضوع بپردازد . با توجه به فصاحت و بلاغتی که در کلام خدا است ،ضرورت انجام این تحقیق یعنی بررسی کلمات متضاد در قرآن اثبات گردیده است. محقق برای رسیدن به هدف کلی با استخراج آیاتی که کلمه متضاد در آن است به بررسی معنای لغوی این کلمات در بخشهای جداگانه می پردازد. برای رسیدن به هدفهای تحقیق اهداف ویژه ای شامل ؛ بررسی معنا و مفهوم تضاد در علوم بلاغی بررسی اسماء متضاد در قرآن بررسی افعال متضاد در قرآن ، و همچنین بررسی حروف متضاد در قرآن و عباراتی که دارای معنای متضاد هستند ، ترسیم شده است که برای رسیدن به اهداف مذکور سوالاتی به شرح زیر مطرح گردیده است: 1-در کتابهای علوم بلاغی تضاد به چه معنا آمده است؟2- چه اسماء متضادی در قرآن مجید آمده است ؟3- افعال متضاد درآیات قرآن کدامند ؟ حروف متضاد در قرآن کدامند؟ پس از تحلیل مطالب نتایج زیر بدست آمد: تضاد یعنی آوردن دو کلمه ضد و مخالف هم در یک جمله یا یک آیه مثل.... در قرآن اسماء متضاد زیادی هستند که در بخش سوم از فصل چهارم به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته اند و دراینجا به چند نمونه از اسماء متضاد اشاره می کنیم ؛ السموات و الارض، الدنیا و الاخره، الظاهره و الباطن. در قرآن مجید افعال متضادی که از دو ریشه مختلف هستند مانند یَضِلُّ و یَهدِی ، یَبدِوا و یُعبدُه ، یُعّذِبُ و یَغفِرُ و بسیاری از افعال دیگر که در بخش چهارم به آنها اشاره شده ، جزو افعال متضاد قرآنی هستند. درقرآن مجید افعال متضادی وجود دارد که از یک ریشه هستند مانند تَرجُونَ..... ولایَرجُونَ، بواسطه منفی شدن فعل دوم ، دارای معنای متضاد هستندکه در بخش چهارم به این دسته از افعال متضاد اشاره می شود. در بخش پایانی اشاره ای مختصر به حروف متضاد از جمله دوحرف علی و لِ که متضاد همند، شده است. با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود ، روش تحقیق ، توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. در این تحقیق پژوهشگر با مشکلات و محدودیتهای چون کمبود منابع تخصصی لازم در این زمینه که بررسی کلمات متضاد در قرآن پرداخته باشد ، است. در پایان پیشنهاد می شود که در بدایع قرآن بویژه کلمات متضاد ، کارهای تحقیقاتی بیشتر انجام شود

قرآن کریم برای هدایت و ارشاد انسان ها از انواع بلاغت و روش های شفاف رساندن پیغام خداوندی استفاده کرده است، این رسایی در پیام الهی گاه در قالب تمثیل تجلّی پیدا کرده است تمثیل که ارائه ی نمونه ای بارز از یک حقیقت در قالب سخنی موجز است معنای مقصود را به خوبی به جان شنونده می نشاند ودل ها را تسخیر می سازد و این حقیقتی است که در تمثیلات قرآنی کاملاً آشکار است. آنجا که پدیده ای عقلانی در جامعه یی ملموس و آشنا، به انسان ها عرضه می شود و درک آدمیان را به چیزهای ورای احساس آنها نزدیک می سازد. در حقیقت قرآن که پیغام خالق هستی و از جمله آدمیان است با درک سرشت ایشان عجین می گردد و در راه سعادت بشر و هدایت او به سر منزل نیکبختی، از سر مهرورزی یکی از بهترین راه های گفتگو را با بشر در خدمت می گیرد. و با نشان دادن نمونه های بارز و پیدا مردم را به حقایقی که چه بسا برخی به آسانی بدان راه نیابند رهنمون می سازد و این راه و روشی است که در همة تمثیلات قرآن کریم به روشنی نظاره گر آن هستیم.