جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این نوشتار روایات تفسیری مشترک میان شیعه و اهل سنت در جزء پانزدهم قرآن ذیل آیات دو سوره اسراء و کهف از تفاسیر روایی نور الثقلین حویزی و الدرالمنثور سیوطی گردآوری و بررسی شده است.

مباحث اصلی این پایان نامه عبارتند از؛ لزوم عصمت از دیدگاه تفاسیر شیعه و اهل سنت، آرای فریقین درباره عصمت، عصمت انبیاء، ائمه، ملائکه،حضرت زهرا (س)، حضرت مریم و سایر انسانها، تنزیه انبیاء و رد شبهات مربوط. این مباحث براساس آیات قرآن، تفاسیر شیعه و اهل سنت و همچنین احادیث معصومین (ع) بررسی شده اند.

مباحث اصلی این پایان نامه عبارتند از: اهداف ازدواج، مهمترین مشکلات ازدواج جوانان قبل ازازدواج و راه حلهای آن، مشکلات ازدواج جوانان بعد ازازدواج و راههای پیشگیری از آنها.

چنانکه می دانیم از دیر باز در علم صرف ونحو دو مکتب متقابل پدید آمد. یکی مکتب بصری که بر قیاس اهتمام می ورزید ودر این راه از استعمال رایج عرب کمک می گرفت. سرآمد نحویان این مکتب خلیل بن احمد وسیبویه است. ومکتب دیگر مکتب کوفه بود که به اصول شنیداری توجه زیادی داشت وآن را با وجود آنکه نادر وکمیاب بود بر قیاس ترجیح می داد، از مشهورترین نحویان این گروه می توان به کسائی و فرّاء اشاره نمود. وفرّاء(متوفی207ه) از نحویان بزرگ مدرسه کوفه بشمار می رود واز مهمترین کتابهای وی، می توان به کتاب « معانی القرآن » اشاره نمود که با توانایی وید طولایی که در شناخت لغت وصرف ونحو وادبیات وبلاغت داشته توانسته است مطالب اعرابی بسیار مفید ونکته های ارزنده ای را در این کتاب بگنجاند. و در این رساله سعی بر آن است تا ضمن استخراج نظریه های نحوی فراء از کتاب « معانی القرآن»، به بررسی ومقایسه این نظریه ها با نظریهای دیگر نحویان همچون سیبویه (متوفی سال 180 ه) وخلیل بن احمد ( متوفی175ه) و ... از بصره، وکسائی(متوفی 156ه) از کوفه پرداخته شود. تا یک مجموعه کامل از اعراب قرآن کریم مبتنی بر کتاب «معانی القرآن» فراء را همراه با مقایسه آراء وی با سائر نحویان در اختیار محققان قرار دهد. وضمنا این بحث منجر به کشف نظریه های جدید نحوی فراء ونیز اصطلاحات خاص وی کوفیان خواهد شد.

مباحث اصلی این تحقیق در شش بخش آمده است: در بخش اول اقسام رزق و در بخش دوم، رزق پاک و حلیت و حرمت رزق و آثار هر یک بررسی شده و ادعیه و روایات و آیات و دلایلی که بر ازدیاد یا نقصان رزق دلالت دارند، ذکرشده است؛ در بخش سوم، اموری که آسایش زندگی را به ارمغان می آورد، مانند تقوی و دین داری معرفی شده است؛ بخش چهارم، درباره رزاقیت خداوند است و بخش پنجم، در زمینه مقدر و تضمین شده بودن روزی و منافات نداشتن آن با کار و تلاش است؛ در بخش ششم، به استناد آیه «و من یتوکل علی الله فهو حسبه» تقدیر روزی و تلاش در جهت آن توأم با توکل دانسته شده است.

پژوهشی است درباره مفهوم تعارض و شیوه های اداره آن از دیدگاه آیات قرآن. نگارنده، تعارض را در دو حوزه مطرح نموده: اختلاف نظر (حوزه اندیشه)، تعارض رفتاری (حوزه عمل) و آنگاه با بررسی آیات قرآن، اظهار نموده که قرآن کریم، اختلاف نظر را به طور مشروط امری سودمند می داند با این شرایط: 1. اختلاف نظر در غیر اصول و مبانی دین باشد; 2. به مرحله رفتار منجر نگردد; 3. موجب پویایی نظرات و اندیشه شود. ولی تعارض رفتاری را در جامعه، امری مخرّب معرفی می کند و لذا در برخورد با تعارضات عملی از شیوه های متفاوتی در قالب دو استراتژی پیشگیرانه و حل و رفع آن استفاده نموده است

این پایان نامه موانع هدایت را در قرآن مورد بررسی قرار داده و مباحثی از این قبیل را دربردارد: هدایت ازنظر لغت و اصطلاح، مراتب مختلف هدایت، اولین وسوسه شیطان، شیطان عنصر مخالف با صلح، بی ادبان شیطانند، اولیاء طاغوت اعوان شیطانند، و آخرین سخن ابلیس.

این پایان نامه به عربی نوشته شده و در آن نه نمونه از مثل های صریح قرآن کریم در تفاسیر مختلف شیعی و سنی مانند مجمع البیان، تفسیر بیضاوی، تفسیر زمحشری، تفسیر ملاصدرا و کنزالدقائق بررسی شده است. نخست تعریف لغوی و اصطلاحی مثل، انواع مثل و اهمیت مثل زدن در بیان حقایق بیان شده و سپس یکایک مثل های صریح قرآنی در تفاسیر گوناگون بررسی گردیده است و در پایان اغراض ضرب المثل و خصوصیات مثل های قرآنی بیان شده است.

عفت از حیث مفهومی به خویشتن داری و باز داری نفس در قلمرو شهوت و نیز اجتناب از شهوات حرام اطلاق می شود. از آنجا که موضوع عفت شهوت است در آیات و روایات میان«شهوت پرستی» و«عفت» تقابل جدی برقرار شده است. در منابع روایی غالبا«عفت» نقطة مقابل«شکم پرستی» و«شهوت جنسی» است؛ زیرا این دو غریزه منشأ شهوترانی های دیگر می شوند. در اصطلاح قرآن کریم«شهوت» معنایی عام داشته و به انواع خواهش های دنیایی اطلاق شده است. بنابراین«عفت» به معنای عام در مقابل«شهوت» به معنای عام قرار دارد. عفت در مکتب اسلام معنای وسیعی دارد که پایین ترین حد آن نزاهت و حد کمال آن عصمت است. در اصطلاح اخلاق تحقق«عفت» در رسیدن شهوت به نقطة اعتدال است به طوری که به سمت نقطة افراط«شره» و تفریط«خمود» منحرف نشود. رسیدن به این حد تعادل مستلزم مطیع و منقاد شدن نیروی شهوت از برای نیروی عقل است. بنابراین عفت یکی از نیروهای مهار کننده درونی است که رفتارهای ناشی از نیروی شهوت را کنترل می کند. این نیرو به کمک برخی عوامل درونی و بیرونی به شکوفایی و ظهور می رسد و نتایج و برکات فردی و اجتماعی فراوانی دارد. «عفت» به واسطة وجود موانعی تضعیف شده و در نتیجه شهوات بر نفس انسان حاکم خواهند شد. در چنین حالتی مفاسد اخلاقی بروز کرده و آثار زیانباری برای فرد و اجتماع خواهد داشت.

در این پایان نامه، بر اساس حدیث نبوی «من عرف نفسه فقد عرف ربه» نقش خودشناسی در خداشناسی بررسی شده و اهم مباحث آن به این قرار است: شناخت و امکان و ابزارها و موانع و شرایط آن، خودشناسی و انواع و اهداف و اهّمّیت و اسباب و موانع و فواید آن، خداجویی و خداشناسی و انگیزه ها و راهها و حدود و آثار آن، خودفراموشی و علل و عواقب آن، خدا فراموشی و علل و آثار آن.