جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از رساله حاضر، تحقیقی تفسیر گونه پیرامون آیات مربوط به علل انحطاط تمدنها می باشد. لذا سعی شده به این قبیل سوالات پاسخ داده شود: چگونه یک جامعه، سعادتمند و مورد لطف پروردگار و تحت چه ضوابطی امواج انحطاط و هلاکت، تمدنی را در گرداب قهر خویش فرو می برد؟ چرا مسلمانان پس از کذراندن یک دوره عزت و ترقی به سیر قهقرایی دچار آمده و همچنان در حالت انفعالی به سر می برند؟ آیا افراد یا اقوام و یا جریانات خاصی سبب این تحول منفی شدند یا مقتضای طبیعت زمان باعث این مساله شده است؟و... بنابراین پس ازبیان ضرورت بحث درباره علل انحطاط تمدنها، واژه های بکار رفته در موضوع و واژه های قرآنی مربوطه، مورد بررسی قرار گرفته، سپس به خصوصیات جامعه منحط و مترقی و کیفیت عذابهای الهی، اشاره شده است. به دنبال آن به مساله سنن الهی پرداخته و با ذکر نمونه ها و صفاتی از این سنن، مشخص گردیده که سنن الهی جاری شده در جوامع سابق، استثناء پذیر نبوده و در جوامع کنونی نیز جریان دارد. سرانجام علل انحطاط تمدنها، در به مقوله فرهنگی و اخلاقی، سیاسی، و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در زمینه فرهنگ و اخلاق، مهمترین علل انحطاط تمدنها، اتراف و خوشگذرانی، ظلم و ستمکاری، ترک امر به معروف و نهی از منکر، جهل و نادانی، تقلیدهای کورکورانه، عدم درک صحیح از دین و مفاسد اخلاقی می باشد. از نظر سیاسی مهمترین علل انحطاط تمدنها تفرقه و چندگانگی، دوستی با کفار و دشمنان دین، تهاون و سستی در دفاع و جها، عدم اطاعت از رهبری، عدم استقلال در زمینه های مختلف، استعمارگران و دشمنان داخلی و خارجی، سردمداران نالایق و بالاخره کوتاهی دولت و قوه حاکمه در امور مربوط به قوه مقننه، مجریه و قضائیه می باشند. سرانجام در مورد علل اقتصادی انحطاط تمدنها می توان به مواردی چوننداشتن تخصص و آگاهی اقتصادی مسئولان، کم فروشی و گرانفروشی، اسراف و تیذیر، کفران نعمت، رشوه، ربا و بخل اشاره کرد. نویسنده درپایان فصلی را به عنوان خلاصه مطالب کتاب اختصاص داده و در آن نیم نگاهی به اوضاع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه اسلامی انقلابی ایران( دردهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی) انداخته است.

در کتاب یاد شده، بحث اعجاز قرآن به ترتیب تاریخی بررسی شده است. در این پایان نامه بخش مربوط به قرن نهم و دهم از آن، ترجمه و تحقیق شده است. از قرن نهم نظریات ابن خلدون، فیروز آبادی ومراکشی و از قرن دهم دیدگاههای معین الدین، سیوطی،انصاری، ابن کمال پاشا، شیخ زاده قونوی، ابو مسعود،کازرونی، طاش کبری زاده و خطیب شربینی بیان وبررسی شده است .

برای اثبات اصالت یک فرهنگ و تمدن ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، زیرا چنین چیزی اصولا ممکن نیست.هیچ فرهنگی در جهان وجود ندارد که از فرهنگها وتمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد ولی سخن در کیفیت بهره گیری و استفاده است . یک نوع بهره گیری آن است که فرهنگی، فرهنگ دیگر را بدون هیچ تصرفی درقلمرو خویش قرار دهد. البته چنین استفاده ای ازفرهنگهای دیگری چیزی جز التقاط فرهنگی ووابستگی فرهنگی به بیگانه نیست. اما نوع دیگر این است که یک فرهنگ مانند یک موجود زنده عناصرفرهنگهای دیگر را در خود جذب و هضم کند وارزشهای خود را بر آنها نیز حاکم سازد. در این تحقیق این نتیجه به دست آمد که فرهنگ اسلامی رابطه اش بادیگر فرهنگها از نوع دوم است. این نوع رابطه همان چیزی است که در آیات و روایات اسلامی بدان توصیه شده است. مضمون روایت اطلبوالعلم ولو بالصین نفس ارتباط و استفاده از دستاوردهای دیگران و مضمون آیه فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه برقراری ارتباط با دیگران با گزینش قول احسن ومقایسه و داوری نمودن در اندیشه های دیگران در حین این ارتباط را توصیح می کند.

یکی از علوم مرتبط با قرآن و حدیث، دانش های پیرامونی قرآن است که امروزه به نام«علوم قرآن» شناخته می شود. پایان نامه حاضر ترجمه و نقد و بررسی یکی از نوشتارهای امروزین در این موضوع است که به دست دانشمند قرآن شناس آیت الله العظمی نهاوندی نوشته شده است. این نوشتار که مقدمه تفسیر گرانقدر ایشان به نام نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن و تبیین الفرقان است شامل چهل فصل است که از سوی مفسر ارجمند به«طرفه» نامدار شده است. وی در این مقدمه به مباحثی درباره قرآن پرداخته است و در هر بخش موضوع جداگانه ای را در پیش گرفته و از آغاز تا پایان روند زنجیره واری را پیموده است. شیوه بحث در این پیشگفتار قرآنی، آمیزه ای از پژوهش و استدلال و استناد به آیات و روایات است. از این مقدمه می توان وقوف و چیرگی این نویسنده را در مباحث کلامی، تفسیری، و روایی به خوبی دریافت. در بخش ترجمه سعی شده است بازگردان فارسی، ساده و روان و در عین حال سازگار با متن اصلی مصنف باشد. از آنجا که این نوشتار دارای یک نسخه بود، در بخش تصحیح تنها به اصطلاح غلط های فاحش در متن اکتفا گردید و در بخش تحقیق، مآخذ و تراجم را در پاورقی ها ذکر کردیم.

در این پایان نامه به مسأله عصمت انبیاء در قرآن کریم پرداخته شده و از این موضوعات بحث به عمل آمده است: تاریخچه بحث از عصمت و اندیشه های مختلف درباره آن، عصمت در لغت، تعریف و حقیقت عصمت، عصمت اختیار؛ عصمت در قرآن شامل عصمت در قرآن، حقیقت عصمت در قرآن، عصمت موهبت است، دلایل عصمت انبیاء در قرآن، آیه تطهیر،و بررسی آیات به ظاهر متناقض با عصمت.

در این پایان نامه فنون مختلف علوم قرآنی از تفسیرمجمع البیان، اثر طبرسی استخراج و عرضه شده است.این فنون عبارت است از: تعداد آیات قرآن و فایده شناختن آنها، اسامی قراء مشهور در بلاد مختلف و روات آنها، تفسیر، تأویل و معنی، نامهای قرآن و معانی هریک، بعضی از روایات مشهور در باب فضیلت قرآن واهل آن و استحباب تحسین صوت در قرائت قرآن.

تحقیق حاضر طی هفت فصل به بررسی موضوع تسبیح در قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) پرداخته است: فصل اول، معنای لغوی و اصطلاحی تسبیح و اهمیت و کاربرد آن در قرآن؛ فصل دوم، معانی و مصادیق تسبیح در قرآن و حدیث: تسبیح به معنای تنزیه خداوند، تسبیح به معنی نماز، تسبیح به معنی استثناء در مقام تنزیه، تسبیح به معنای نور وجه خداوندی؛ فصل سوم، حقیقت تسبیح: نقد و بررسی قولهای پیرامون تسبیح، تسبیح مجاز نیست، تسبیح فرع بر معرفت است، حقیقت تسبیح، تسبیح در همه موجودات؛ فصل چهارم، قلمرو و دامنه تسبیح در قرآن: خداوند خود را تسبیح می کند، فرشتگان خداوند را تسبیح می گویند، انبیا خداوند را تسبیح می گویند، تسبیح مؤمنین، تسبیح بهشتیان، تسبیح رعد، تسبیح کوهها و مرغان، تسبیح همه موجودات؛ فصل پنجم، آثار و ارزش تسبیح: اهمیت و فضیلت تسبیح، آثار تسبیح؛ فصل ششم، اوقات تسبیح: آیات مربوط به اوقات تسبیح؛ در فصل هفتم، از مباحث پایان نامه جمع بندی و نتیجه گیری شده است.

محمدبن عبدالله بن قتیبه دینوری از علمای قرن سوم بوده است و در باب مذکور از کتاب تأویل مشکل القرآن خود 44 واژه قرآنی که وجوه گوناگونی از معانی را برخوردار است، ذکر کرده و برای آنها شواهدی از قرآن و اشعار عربی آورده است. برخی از این واژگان عبارتند از: قضا، هدی، امت، عهد، قنوت، دین، مولی، ضلال، امام و.... در این پایان نامه به ترجمه این باب و استدراک شواهد و مثالهای دیگری پرداخته شده است.

در پایان نامه حاضر علاوه بر ترجمه کتاب التعریف و الاعلام فیما ابهم من الاسماء و الاعلام فی القرآن تحقیقات ذیل نیز انجام شده است: استخراج احادیث متن و ارجاع به منابع و نقد آنها؛ نقد برخی از مواردیکه نویسنده کتاب مطرح کرده است با تکیه بر تفاسیر ومعیارهای بررسی احادیث؛ معرفی اعلام مذکور در متن؛ارجاع برخی از اقوال به منابع شیعی و سنی

این پایان نامه، ترجمه ای به زبان اردو از کتاب ارزشمند «مصونیت قرآن از تحریف» از دانشمند و محقق معاصر حضرت آیت الله محمد هادی معرفت(مدظله ) است. این کتاب برای رفع شبهات مهمّی پیرامون تحریف قرآن به رشته تحریر در آمده است. دانشمند محترم آیت الله معرفت در این کتاب با دقت فراوان، قلم سحر آمیز و بیان شیوا و روان و دور از هر گونه دراز گویی گوشه ای از مهم ترین اتهامات دشمنان اسلام درباره قرآن کریم را بررسی کرده، و هر کدام را با حوصله و مستندات فراوان از منابع مورد قبول اهل سنّت و شبهه افکنان پاسخ های قاطع و روشن داده است، مطالب این کتاب در سیزده فصل ذکر شده است: فصل اول: واژه تحریف در لغت و اصطلاح، فصل دوم: دلائل بطلان تحریف، فصل سوم: تصریحات برخی از تابناک ترین چهره های درخشان شیعه، فصل چهارم: گواهی های بزرگان اهل سنّت فصل پنجم: یاوه گویی های مستشرقان بیگانه، فصل ششم: وضع دانشمندان بزرگ شیعه در برابر اخباری های متأخر، فصل هفتم: تحریف در عهدین و منظور از تحریف در کتاب های عهدین، فصل هشتم: نگاهی گذرا به تاریخ عهدین، فصل نهم: بررسی روایاتی که منشأ شبهه تحریف هستند. فصل دهم: تحریف نزد اخباری های متأخر، فصل یازدهم: مهم ترین دستاویز معتقدان تحریف که نویسنده کتاب فصل الخطاب آنها را به عنوان دلیل یازدهم و دوازدهم قرار داده است، فصل دوازدهم: ذکر فضیلت های جانشینان پیامبر اکرم| که در قرآن بیان شدهاست، فصل سیزدهم: معرفی مهم ترین کتاب های که در زبان عربی و فارسی نوشته شده اند.