جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیوست در منابع دیجیتالی

پیوست در منابع دیجیتالی

پیوست در منابع دیجیتالی

در این پایان نامه، مشترکات سه دین بزرگ الهی اسلام، یهودیت و مسیحیت از دیدگاه قرآن مورد پژوهش شده، و نگارنده، در مقدّمه، به صورت گذرا به معرّفی آیین های زرتشتی، بودایی، مجوس و صابئین پرداخته است. در بخش نخست، اصل وجود خدا، اوصاف خداوند، و تبیین جهانبینی ارائه شده از سوی انبیای الهی و شخصیت آنان بر پایه معارف و آیات قرآن بررسی شده، و در بخش دوم، از احکام مشترک ادیان الهی و موارد اشتراک این ادیان در عبادت ها، معامله ها و احکام جزایی بر اساس آیات قرآن سخن به میان آمده است.

خداوند در قرآن كريم با وجود تأكيد بر يگانگى خويش، گاهى از خود به متكلم مع الغير، تعبير كرده و از سوى ديگر، در مواردى، براى خود ضمير يا فعل متكلم وحده را به كار برده است. چرايى اين كاربردها، سؤال اصلى اين پژوهش است. با بررسى آيات مربوط، مشخص گرديد بيشتر موارد كاربرد متكلم مع الغير به هدف دلالت بر عظمت گوينده يا فعل وى بوده است؛ مواردى نظير: عذاب اقوام گذشته، يارى خداوند نسبت به اوليا و پيامبران و نيز نجات اقوام مؤمن انبيا، آيات آفرينش، ارسال رسل و انزال كتب، و اوامر و نواهى. در معمول كاربردهاى متكلم وحده نيز لطف ربوبى خدا به بندگان مدنظر است؛ مانند: استجابت دعا، بخشش گناه، انعام خدا بر بندگان، و ارتباط متقابل ميان خدا و بندگان. در همين زمينه، التفات هاى به كاررفته در آيات، از غيبت به تكلم و از تكلم مع الغير به وحده و بالعكس، قابل توجيه است. اين مقاله به روش توصيفى ـ تحليلى و با مطالعه تمامى قرآن و مراجعه به تفاسير مربوط، به انجام رسيده است.

این تحقیق، با توجّه به اهمیت روش در تحقّق اهداف مبلّغان، به بررسی شیوه های دعوت انبیای اولوالعزم در قرآن پرداخته است. در این زمینه، به روش الگویی که مؤثّرترین شیوه دعوت است، اشاره کرده. در این جهت از روش های تحوّل شناختی و تحوّل عاطفی یاد می شود و این روش ها شیوه های مرتبط به هم در تبلیغ گفتاری قلمداد می شوند. درباره کسانی که هیچ یک از راه های مورد بحث مؤثّر واقع نشود، روش های برخورد قهرآمیز پیشنهاد می شود. برخی از نتایج حاصله از این تحقیق عبارتند از:1. دستیابی به شیوه های مشترکی که همه انبیا از آن استفاده کرده اند و در حقیقت سیره آن ها، جامعه انسانی را به گذشته و آینده مستمر متّصل ساخته است; 2. تحوّل عاطفی در کنار تحوّل شناختی، نشان دهنده اصل جذب و تقدّم آن بر دفع است و تا زمانی که جذب افراد جامعه و امید به نجات آنان مطرح بوده، روش قهر و برخورد، اعمال نشده است; 3. همه درخواست ها از انبیا، با پاسخ مثبت همراه نبوده اند و ملاک پاسخگویی آن ها، به نوع درخواست مردم مربوط بوده است; 4. تأثیرپذیری افراد از تهدید و انذار، بیش از وعده و بشارت است; بدین سبب تکیه انبیا بر انذار بیش تر است; 5. روابط خویشاوندی یا دوستی، سبب هیچ اولویتی نبوده است; 6. هیچ یک از پیامبران در مسائل اساسی تبلیغ، اهل مسامحه و سازش نبوده اند; 7. انبیا برای رساندن مردم به نتیجه مطلوب، از برهان های گوناگونی استفاده می کردند; ولی هیچ گاه از ادلّه عوامانه و سخنان غیر منطقی برای اقناع مردم بهره نمی جستند.

ین رساله، پس از بررسی کلّیات تحقیق، یعنی ضرورت موضوع، اهداف، مشکلات، و مفاهیم به کار رفته در تحقیق، موضوع عوامل حیات و سقوط تمدّن ها از دیدگاه قرآن را در نُه بخش به شرح ذیل تنظیم و ارائه کرده است: بخش اوّل، تحوّل مثبت جامعه از درون را بررسی کرده است. در بخش دوم، ضمن بحث درباره تأثیر دین بر تمدّن از دیدگاه ویل دورانت و ابن خلدون، بر فطری بودن نیاز تمدّن به دین استدلال، و از موضوعاتی از قبیل ایمان، عبادت، استغفار،و اخلاق، به صورت عوامل استمرار حیات تمدّن ها و ملّت ها نام برده شده است. در پایان این بخش، به پرسش های ذیل پاسخ داده شده: 1. آیا تکیه بر دانش و فلسفه، برای حیات و سلامت تمدّن ها، به جای تکیه بر دین و ایمان، کفایت نمی کند؟ 2. چرا برخی از ملّت های ایمانی و دینی، زبون و سرزمین هایشان غیرآبادند؟ 3. چرا برخی از ملّت های بی دین و کافر، دارای رزق و قدرت و نفوذ فراوانند؟ 4. آیا امّت اسلامی نیز به عذاب استیصال گرفتار می شود؟ در بخش سوم، به ضرورت رهبری و ویژگی های رهبری شایسته پرداخته است.بخش چهارم، دیدگاه قرآن در خصوص اتّحاد ملّت ها و نیز علل انحطاط آن ها را بیان می کند.موضوع بخش پنجم و ششم، دفاع و امر به معروف و نهی از منکر و ارزش و اهمّیت آن بین ملّت ها است.عدالت و ظلم، دوری از اسراف و شکر و کفران نعمت، موضوعاتی هستند که در سه بخش پایانی مورد بحث قرار گرفته اند.

ابراهیم (ع) نیای بزرگ پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) بعد از رسول اکرم (ص) بزرگترین پیامبر الهی می باشد و نام او 69 بار در قرآن آمده است. سیره عقلانی ایشان مبتنی بر پرسش گری و حقیقت جویی می باشد و از روش استدلالی خاصی بهره می برد. ابراهیم (ع) در برابر عموم مردم با بهره وری بهینه از بسترها و فرصت ها و تجاهل و مماشات با آنها بهترین منطق را برمی گزیند. آن حضرت از ویژگی های اخلاقی منحصر به فردی برخوردار است. نسبت به خداوند بسیار مهر می ورزد تا آنجا که این ویژگی او را به مقام خلة می رساند و به عنوان خلیل خدا برگزیده می شود. او به چنان یقینی رسیده است که ملکوت را به راحتی مشاهده می کند و از هر نوع شک و تردیدی خالی می شود و به مرحله ای از صداقت راستی رسیده است که هیچ گاه زبان به دروغ نمی آلاید. در نیایش خویش، هم برای خود دست به دعا برمی دارد و هم برای جامعه. برای خود حکم و صلاح و قبول اعمال و بهشت را می طلبد، برای امامان (ع) اسلام را و برای مردم امنیت و توسعه اقتصادی مسألت می کند. در رفتار با آزر که یکی از اعضای خانواده او بود، گفتگوی منطقی و مؤدبانه را پیش رو قرار می دهد و در مواقع لازم به امر به معروف و نهی از منکر می پردازد. با همسران ارتباط عاطفی عمیقی برقرار می کند و با سپردن مدیریت داخلی منزل به آنها روح مسؤولیت پذیری را در آنها می دمد. فرزندان را با دعا و آرزوهای بلندی که در سر دارد همیشه به بزرگی یاد می کند و زمینه های فراوانی برای امامت و سرآمدی ایشان آماده می کند. در برخورد با جامعه مشرکین ، از راه گفتگو با آنها و مانع زدایی و بستر سازی به دعوت آنها به توحید و یکتاپرستی می پردازد و در مواقع لازم از آنها و یا عقایدشان برائت می جوید. حاکمان را به فراموشی نمی سپارد و با گفتگو و محاجه و بت شکنی عظمت پوشالی دستگاه حاکمه را در هم می ریزد و مشروعیت آن را به چالش می خواند. در رفتار با قوم لوط که دچار عادت زشتی شده بودند صبر و شکیبایی را از کف نمی دهد و چون به هدایت آنها امید دارد با ملائکه عذاب به مجادله بر می خیزد.