جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زبان و ادب فارسی، درطول زمان، چنان با فکر و فرهنگ قرآنی و حدیثی پیوندی مبارک یافته است که برای پژوهشگری که امروزه درباره ادب فارسی به کند و کاو می پردازد چاره ای جز شناخت آموزه ها و آمیزه های قرآنی و حدیثی باقی نمی ماند. خوشبختانه در سالهای اخیر در زمینه جلوه های قرآن و حدیث در شعر فارسی آثار ارزشمندی به نگارش در آمده است، اما در زمینه اثرپذیری نثر فارسی، بویژه نثر عرفانی فارسی، از قرآن و حدیث همچنان نکته های نگفته بسیار است. نگارنده در مقاله حاضر سعی دارد تا نقش بی بدیل متون منثور عارفانه فارسی تا قرن ششم هجری را در روند پیوند ادب فارسی با قرآن و حدیث بررسی کند؛ و نفاذ و نفوذ آموزه های قرآنی و حدیثی را درذهن و زبان و زندگی عارفان تحلیل کند؛ و ضمن اشاره به آیات و احادیث پر کاربرد در آثار منثور عارفان، شیوه ها و شگردهایی را که آنان در رویکرد به آیات و احادیث به کار گرفته اند، تبیین نماید.

بحث در مورد آیین زرتشتی و به عبارتی محبوسی در تاریخ اسلام پیشینه درازی دارد. در زمان پیامبر- صلّی الله علیه و آله- این سئوال مطرح بود که آیا این دین، الهی است و پیرامون آن اهل کتاب شمرده می‌شوند یا نه؟ سالهای بعد نیز همچنان تا دیدگاه اسلام و شیوه برخورد پیامبر و ائمه- سلام الله علیهم- را نسبت به این دین بررسی کند بدین منظور ابتدا واژه‌ی محبوس، پیشینه آن، و این موضوع را که مجوسیان چه کسانی هستند عنوان کرده آن گاه مجوس را در قرآن و روایات مورد بحث قرار داده است.

پرداختن به مفاهیم جامعه‌شناختی تبلیغ در بخش نخست این مقاله، به قصد آشنایی به این مفاهیم و به عنوان مدخلی برای به بحث و بررسی مفهوم تبلیغ در قرآن و سنّت نبوی است.در این مسیر خود به خود امکان تطبیق و مقایسه میان دیدگاههای جامعه‌شناسی تبلیغ با آنچه در اسلام (قرآن و سنت نبوی) در این خصوص مطرح است فراهم می‌شود.اسلام به عنوان یکی از ادیان تبلیغی (Missionary Religons) به این مقوله توجّه خاصی دارد.در آیات متعددی از قرآن- مستقیم و غیرمستقیم - به موضوع تبلیغ، روشها و قوانین حاکم بر آن، گستردگی و محدودیت آن و ... پرداخته شده است.تبلیغ به عنوان وظیفة اصلی رسولان الهی، تبلیغ به عنوان یک وظیفة همگانی، گستردگی شعاع تبلیغ، شیوه‌ها و قوانین حاکم بر روند تبلیغات، استقامت در این راه، و سرانجام محدودیتهای تأثیر تبلیغات، از موضوعات و عناوینی هستند که به تصریح یا تلمیح و اشاره در قرآن مورد بحث قرار گرفته‌اند.بررسی در سیره رسول اکرم (ص) نیز به عنوان اولین و بزرگترین مبلغ اسلام، مطالب قابل‌توجه‌ای در این باره به سنت خواهد داد.در این مقاله به دلیل محدودیت، سیره تبلیغی پیامبر (ص) در سه سال اول بعثت، موسوم به سالهای دعوت پنهان مورد بررسی قرار گرفته است.