جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این نوبت جلسه چهارم از سلسله جلسات مضامین اخلاقی و اگزیستنسیل قرآنی است که در ماه رمضان توقیق برگزاری آن را پیدا کرده‌ام.

عنوان بحث را «مضامینِ اخلاقی و اگزیستنسیل قرآن» گذاشته‌ام. در این مباحث عموماً به سُوَر مکّی قرآن عنایت دارم. پیش از طرح این بحث، به بخش قرآن‌شناسی سایتم نگاه می‌کردم. مباحثی بود که در سالیانِ گذشته در مرکز ولیعصر(عج) به مناسبت ماه رمضان انجام داده‌ام. ملاحظه کردم که هم توفیق شرح سوره «مومنون» را داشته‌ام؛ هم سوره «واقعه»، «حدید» و پاره‌ای دیگر از سُوَر قرآنی. در آن مباحث، تأکید را بر روی مضامین اخلاقی و اگزیستنسیل گذاشته بودم.

مهم‌ترین کتاب مرجع که مسلمانان آموزه‌های دینی خود را از آن اخذ می‌نمایند، قرآن است. این کتاب یگانه منبع مهم و اساسی برای دریافت عقاید و اخلاق و احکام اسلامی است. بماند اینکه از روزگاران دور، باورمندان به این دین، از عامی و عالم، بیش از مراجعه به قرآن و فهم آن، اوقات خود را به تفقه در فقه گذرانده‌اند و بی‌توجه به قرآن، کتب فقهی و روایات و احادیث منقول را به دیده گرفته و گویی با بودن آن مأثورات، نیاز چندانی به این منبع اصلی دین خود ندیده‌اند.

سیدیحیی یثربی عقیده دارد: مرحوم علامه طباطبایی باید تفسیری را با هزار زحمت می‌خرید و مطالعه می‌کرد و بیشتر آن‌ها را در کتابخانه می‌خواند، اما اکنون ما با وجود این همه نرم‌افزار و امکانات چه کرده‌ایم؟!

چیزی که علامه‌طباطبایی را برجسته کرده، این است که او معیار این گونه فلسفه را ذات خداوند قرار داده و خدا را محور تحقق چنین فلسفه‌ای معرفی کرده است.

جلسه پنجم از سلسله جلسات مضامین اخلاقی و اگزیستنسیل قرآن را در خدمت عزیزان هستم. رسیده بودیم به آیه‌ای از آیات سوره اسراء که متضمن دعاکردن یا به تعبیر دقیقتر شفا یافتن بود. من آیات پیشین را توضیح دادم. البته بنای ما چنان که از آنها برمی‌آید تأکید بر یک سوره نیست. کما اینکه در جلسات پیشین هم به وقتش به سروقت سوره یوسف رفتم. همچنین از آیات مکی دیگر در جزء ۲۹ و ۳۰ استفاده کرده‌ام. در عین حال به تفاریق آیاتی را از سوره اسرا اختیار کردم و در این جلسات به تفصیل راجع به آنها سخن گفتیم. آیات منتخبی که با بحث ما تناسب و تلائم دارد. و الا هم سوره بلند است ۱۱۱ آیه دارد؛ و هم پاره‌ای از مضامینش به بحث ما مربوط نیست. به همین جهت هم من به برخی از آیات در این سلسله جلسات پرداخته‌ام. رسیده بودیم به آیه‌ای که از شب زنده‌داری سخن می‌گفت:

در باب آیات اگزیستنسیلی که ذکرکردم و از همینجا می­خواهم توضیح تکمیلی در مورد متد «پدیدارشناسی» بدهم.

دکتر محمد شحرور(۱۹۳۸-۲۰۱۹) از قرآن پژوهان نواندیش سوریه بود. او بر اساس نظریات جدید علمی، به مباحث قرآن‌ شناسی توجه می کرد. بیشتر نظریات قرآنی وی بر پایه داده‌ های جدید علوم انسانی و علوم تجربی استوار بود. وی با دیدگاههای جدید علمی، کوشید تا نگاهی از زن در قرآن را ترسیم کند که مقبول جهان جدید نیز واقع گردد.

اندیشه‌های جدید در خصوص قرآن، می‌کوشد تا این پیام الهی را با معیارهای بشری مورد ارزیابی و داوری قرار دهد. این رویکردها اگر چه با علم امروز به مواجهه با قرآن می‌پردازد اما بعضاً با موازین قرآنی سازگاری ندارد. آیت الله جوادی آملی از جمله مفسرانی است که این ایده‌های جدید را مقبول نمی‌داند. ایشان با معیار قرار دادن متن قرآنی، می‌کوشد تا به تفسیر قرآن بپردازد.