جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫چکيده : اين پژوهش به تحليل سنّت‌هاي مختلف الهي درباره امّت اسلام و ضوابط اجراي سنّت‌هاي اجتماعي خداوند و قوانين دنيوي و اخروي آن ها مي پردازد و در چهار فصل تدوين شده است. درفصل اوّل تعريف لغوي و اصطلاحي سنّت و امّت، ضوابط استخراج سنّت‌هاي الهي از قرآن کريم و تفاوت بين سنت‌هاي الهي و قوانين طبيعي جهان و معجزات و خَرق عادات بيان گرديده است. در فصل دوم اهمّيت مباحث مربوط به سنن الهي قرآن، فوايد بحث از آن و آثار غفلت از سنّت‌ها بررسي شده و ويژگي‌هاي سنّت‌هاي الهي همچون: انساني بودن (براساس اراده و اختيار انسان)، ثَبات و عدم تبديل و تغيير اين سنن، عموميت و شمول داشتن و دوام آن‌ها ذکر مي‌گردد. در فصل سوم اقسام سنن الهي، اعمّ از دنيوي و اخروي و مطلق و مقيد بودن اين سنن، مشروط بودن آن‌ها و فردي و اجتماعي بودن سنّت‌هاي الهي از منظر کتاب خدا و نمونه‌هايي از هر يک ذکر مي‌گردد. در فصل چهارم سنّت‌هايي که شامل امم اسلامي و باعث هلاکت، پيشرفت يا عقبگرد آن‌ها گرديده ونيز سنّت اقتدا به اسوه حسنه، امر به معروف و نهي از منکر، تکيه کردن بر ظالمان، پيروزي و امداد الهي، استخلاف (جانشين کردن) مؤمنان روي زمين، و سنّت امهال (مهلت دادن) و موارد آن ها شرح داده مي شود.

‫چکيده : نگارنده در پايان نامه خويش به دنبال روش‌هاي رسيدن به علم مطلوب است و اثبات آن را از ديدگاه قرآن و سنت امکان‌پذير مي‌داند. مقصود از دانش در اين‌جا همان شناخت است، که واقعيت‌ها را به انسان ارائه مي‌دهد؛ از اين رو نويسنده با مروري بر آيات و روايات، راه‌کارهاي دستيابي به دانش و مراتب و ماهيت آن‌ها را در چهار فصل فراروي خوانندگان نوشتارش قرار مي‌دهد. در فصل اول تعريف شناخت، امکان آن، اهميت شناخت، ابزار شناخت و اقسام آن، منابع شناخت و تفاوت راه‌هاي شناخت و ابزار و منابع آن از منظر قرآن کريم و انديش‌مندان مسلمان و برخي ديدگاه‌ها درباره امکان و منابع شناخت، نقادي شده است. در فصل دوم روش‌هاي وصول به معرفت و دانش از طريق حس و تجربه، عقل، کشف و شهود عرفاني و وحي تبيين و ويژگي‌هاي هر يک از اين دانش‌ها و معارف، درصد خطا و تفاوت آن‌ها با هم بيان مي‌شود. فصل سوم به ارزيابي هر يک از راه‌هاي شناخت از منظر قرآن و حديث اختصاص دارد و قلمرو حس و تجربه در کسب معرفت، قلمرو عقل، کشف و شهود و معارف وحياني مشخص گرديده و بهترين دانش، دانشي قلمداد شده که جنبه يقين در آن کامل باشد؛ شک و شبهه در آن راه نيابد و علمي حضوري باشد. در فصل چهارم مهم‌ترين موانع دانش حسي، عقلي و قلبي از ديدگاه قرآن مطرح گرديده و راه‌هاي برطرف کننده اين موانع، پرهيز از هوس، کسب تقوا، گرايش به قرآن و معارف وحياني، جلا دادن قلب با ياد خدا، پرهيز از غفلت، گوش سپردن به موعظه‌هاي اولياي دين عنوان شده و از منظري قرآني و روايي در اين زمينه مباحث متعددي به خوانندگان ارائه داده است.

‫در این تحقیق ابتدا بحث¬های مقدماتی از قبیل تبیین موضوع، ضرورت و اهداف، پیشینۀ بحث، سؤالات و فرضیه¬ها مطرح شد و بعد از آن در ورود به فصل اول به کلیات بحث پرداخته شده است سپس، بحث مفهوم¬شناسی اخلاق و مصرف بیان شد و بعد از آن نیز، بحث رابطۀ مصرف با اخلاق در دو حوزۀ اخلاق پسندیده و اخلاق ناپسند بررسی شد. در فصل دوم به عوامل تأثیرگذار در شکل¬گیری اخلاق مصرف اسلامی اشاره شد و برای هر عاملی، نمونه¬هایی یا از قرآن و یا از روایات آورده شد. عمدۀ بحث در فصل سوم، پیرامون انواع اخلاق مصرف می¬باشد که در سه نوع افراطی، تفریطی و اعتدالی مورد تحلیل و بررسی قرآنی و روایی قرار گرفت. فصل چهارم که مهم¬ترین فصل این تحقیق است و به نوعی، نتیجۀ تحقیق هم محسوب می¬شود، به مدل¬های اسلامی اخلاق مصرف و اقسام این مدل¬ها پرداخته است. این نکته هم شایان ذکر است که در پایان هر فصلی، نتیجه¬گیری کلی از آن فصل نیز، به عمل آمده است. کلید واژه¬ها: مصرف، مصرف¬گرایی، اخلاق مصرف،رفتار مصرفی، مقولۀ مصرف، الگوی مصرف، نعمت¬ها