جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع اصلی کتاب، خداشناسی فطری است در معنایی که در قرآن و کلمات معصومین مطرح شده است. بدین سان، در این نوشتار به مسئله فطری بودن گرایش به خدا ـ از نظر ارتباطی که با فطری بودن خداشناسی دارد ـ توجه گردیده است. در فصل نخست، معانی لغوی و اصطلاحی فطرت، تاریخچه بحث و فطری بودن گرایش به خدا از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌شود. فصل دوم به بررسی راه‌های شناخت خدا و دیدگاه‌های مختلف درباره خداشناسی فطری اختصاص دارد. در فصل سوم، آیات و احادیث و کلمات معصومین درباره فطرت خداشناسی آورده شده و در فصل چهارم ادله‌ای که از طریق امور فطری برای شناخت و اثبات خدا مطرح شده بررسی می‌شود.

‫مباحث اين پايان نامه عبارتند از: انگيزش از ديدگاه مكاتب مختلف روان شناسى، روشهاى انگيزش در قرآن نظير تبشير، پاداش مضاعف، محبت، هبه، يادآورى نعمتها، قبول توبه و مواجهه با نتايج اعمال؛ روشهاى بازدارنده در قرآن مانند انذار، نهى از منكر، مبارزه با انحراف؛ انواع كيفر از نظر حقوق و فقه اسلامى چون حدود، تعزيرات، قصاص و ديات.'

---

‫آنچه كه پيش رو داريد انطباق آيات قرآن كريم با تورات پيرامون زندگى و سيره حضرت موسى (ع) وبنى‏اسراييل مى‏باشد. قبل از هر چيز بايد متذكر شد كه منظور ما از تورات همين تورات فعلى وتحريف شده است همان كه قرآن درباره آن مى‏فرمايد: »فويل للذين يكتبون الكتاب بأيديهم ثم يقولون هذا من عند اللَّه« چرا كه تورات واقعى هيچ تضاد ومخالفتى با قرآن كريم ندارد هر دو از يك منبع وسرچشمه{P ) سوره بقره، آيه 79. P} جريان يافته‏اند. »نزل عليك الكتاب بالحق مصدقاً لما بين يديه وأنزل التورية والإنجيل«. {P ) سوره آل عمران، آيه 3. P} رساله از دو فصل تشكيل شده است. فصل اول بررسى وانطباق سيره حضرت موسى (ع) در قرآن وتورات است. در هر بخش از زندگى اين پيامبر الهى ابتداء آيات قرآنى مربوطه با ترجمه وشرح مختصرى از تفسير الميزان وسپس عبارات تورات ودر نهايت تطبيق بين آيات قرآنى وعبارت تورات به عمل آمده است. در بررسى سعى شده است روايات تفسيرى موجود از دو كتاب نورالثقلين از كتب شيعه ودرالمنثور از اهل سنت مورد توجه قرار گيرد. در فصل دوم يعنى انطباق سيره بنى اسراييل در قرآن وتورات نيز از همين روش مورد استفاده قرار گرفته است. در پايان فرق اساسى بين آيات قرآن وتورات تحريف شده كاملاً مشهود است وآن اثبات مقام عصمت براى حضرت موسى (ع) وانحراف بنى اسراييل از مسير حق در آيات قرآنى، ولغزش واشتباه وعدم عصمت آن حضرت واستثنايى بودن اين قوم در نزد خداوند در تورات مى‏باشد.

‫كتاب »اضواء على متشابهات القرآن« نوعى كتاب تفسيرى است كه به تفسير بعضى از آيات متشابه ومشكل قرآن پرداخته است. نويسنده آياتى را كه از نظر نحوى، بلاغى، علمى وفلسفى مشكل بوده وبراى ما از وضوح كافى برخوردار نبوده در قالب سؤال وجواب مطرح نموده است. شيوه كار بدين صورت مى‏باشد كه آيه يا آياتى از قرآن را به ترتيب آورده است وبعد با توجه به آن سؤال يا سؤالاتى را مطرح كرده وبه آنها پاسخ داده است. چنين كتابى با اين ويژگى در نوع خود بى‏نظير مى‏باشد، اگرچه كتابهايى مانند »تأويل مشكل القرآن« و»مجاز در قرآن« نگاشته شده است، اما اينها جامعيت وويژگى اين كتاب را ندارند. ما نيز ضمن ترجمه كتاب در تحليلِ جوابها شيوه خود كتاب را برگزيده‏ايم بدين صورت كه با مراجعه به تفاسير مختلف آنها را تأييد وتحكيم نموده ويا نقد كرده‏ايم. منبع اصلى ما در بررسى جوابها تفاسير شيعه بخصوص دو تفسير ارزشمند »الميزان« و»نمونه« مى‏باشد. وتقريباً در بيشتر سؤالها نظر يكى از اين دو تفسير را درباره سؤال وآيه آورده‏ايم. سعى بر اين بوده است كه از تفسير قرآن به قرآن استفاده شود وتفسيرهاى پيامبر (ص) وائمه (ع) را در ارتباط با آيه مورد سؤال بياوريم. علاوه بر دو نكته فوق اصول زير را نيز در بررسى تعدادى از جوابها مد نظر قرار گرفته است. 1 - اصل عدم ترادف در قرآن. 2 - اصل تضمين كه در عين ايجاز مشكلات تفسيرى فراوانى را حل مى‏كند. 3 - اصل عدم پذيرش رعايت فواصل در آيات به اين معنا كه خداوند تنها حفظِ سجع وآهنگين بودنِ آيات را مد نظر نداشته است، بلكه معنا ومفهوم خاصى را القاء مى‏كند. 4 - اصل عدم پذيرش وجود حروف زائده در قرآن؛ زيرا هر حرفى در قرآن معنى خاصى را ارائه مى‏كند، بنابراين يا بايد معناى خاص آن حرف را شناسايى كرد ويا اينكه جمله داراى حرف زائده را بايد از باب تضمين دانست. آيات قرآنى تماماً با سوره وشماره در متن آورده شده است. براى ترجمه آيات از ترجمه آيت اللَّه ناصر مكارم شيرازى استفاده شده است اشعار نيز به صورت روان ترجمه شده‏اند. به صورت سؤال وجواب بودن كتاب باعث تفهيم بهتر وسريع‏تر نمودن فهم آن مى‏كند، كه از اين ويژگى خاص كتاب مى‏باشد. وجود سؤالها وجوابهاى تكرارى در كتاب زياد به چشم مى‏خورد وكتاب از جامعيت و شمول كافى برخوردار نيست ونويسنده مى‏توانست با طرح سؤالهاى بيشتر جامعيت بيشترى به آن ببخشد.