جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عبودیت و بندگی در درگاه خداوند احدیت، یکی از واژه های کلیدی و مهمّ در زندگی دنیوی انسان به شمار می آید و به طور کلی زندگی بدون آن، معنی و مفهوم خود را از دست خواهد داد و انسان را به یک ابزار بی فکر و بی محتوا تبدیل خواهد کرد؛ از این رو برای تبیین اهمیت موضوع عبودیت و بندگی و ویژگی های آن، این رساله در چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول: کلیات، فصل دوم: مراتب عبودیت و بندگی بر پایه علم و معرفت، فصل سوم: مراتب عبودیت بر پایه اخلاص در عبادت، فصل چهارم: مراتب عبودیت بر اساس درجات عشق و محبت نسبت به ذات حق.

این پاپان نامه با هدف بررسی وحدت و راه های عملی برای دستیابی به آن و عوامل و موانع وحدت اجتماعی با تکیه بر آیات قرآن کریم نگارش یافته و مهم ترین موضوعات آن به این قرار است: معنای وحدت و انواع آن در قرآن، عوامل وحدت و تفرقه در قرآن، توحید سرچشمه وحدت و شرک اساس تفرقه. نویسنده توحید و ایمان به رسالت انبیا و معاد را از عوامل ایجاد وحدت و برگرفتن خداوندی غیر از الله و فرق نهادن در پیروی از اوامر انبیا را از عوامل ایجاد تفرقه از نگاه قرآن کریم برشمرده است.

در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی سیاق، آورده شده است، پس از جمع آوری نظرات و آراء مختلفی که در زمینه معنای اصطلاحی سیاق آورده شده است آنها را نقد کرده و تعریف مطلوب از سیاق، با توجه به استفاده عملی مفسران از آن، ارائه شده است، سپس به دو روش تحقیق، انگیزه تحقیق، اهداف تحقیق، پیشینه تحقیق و ... پرداخته شده است. در فصل دوم مبانی استفاده از سیاق؛ چینش توفیقی آیات و عدم تحریف قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم از این تحقیق به تبیین و تحلیل سیاق؛ انواع آن، شرایط استفاده از آن و اقوال و اظهارات مختلفی که در بیان اهمیت سیاق گفته شده، پرداخته است. در فصل چهارم کارکردهای سیاق به صورت مفصل با توجه به نمونه هایی که برای هر یک از آنها ذکر شده، آورده شده است و در قسمت آخر این فصل در ذیل عنوان بررسی سیاق در مقایسه با سایر ادله به بررسی آیه تطهیر پرداخته می شود. پس از ارزیابی و بررسی موضوعاتی که بالا ذکر شد، به این نتیجه می رسیم که توفیقی بودن آیات و عدم تحریف قرآن به عنوان مبانی استفاده از سیاق در تفسیر، قطعی و ثابت است. سیاق دارای نقشی کلیدی و راه گشا در تفسیر داشته و از ین انواع سیاق، سیاق کلمات از حجیت و اعتبار بیشتری نسبت به سائر انواع برخوردار است. سیاق، گرچه دارای کارکردهای منحصر به فرد در تفسیر بوده ولی با این وجود در برابر سائر ادله قطعی مانند قواعد مسلم عقلی و احادیث قطعی، از حجیت و اعتبار می افتد.

پژوهشی است پیرامون ابعاد و اقسام محبت در قرآن. رساله حاضر که در یک مقدّمه و پنج فصل تهیه و تدوین یافته است ابتدا به جایگاه محبّت و اهمیّت آن در قرآن می پردازد و پس از واژه شناسی محبّت و مراتب آن، به محبّت خداوند و عوامل و موانع آن اشاره می نماید. وی سپس زمینه های محبّت انسان به خداوند را مورد بررسی قرار داده و آثار این محبّت را آرامش، فروتنی، نهراسیدن از مرگ و پیروی از پیامبر(ص) ذکر می نماید. وی در فصل بعدی به محبّت به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) اشاره می کند و پیامد این محبّت را دوستی خدا و پاداش رسالت پیامبر(ص) می شمرد. نویسنده در پایان به محبّت های ناپسند، از جمله دوستی با گمراهان و غضب شدگان و محبّت های پسندیده همچون محبّت به والدین، همسر، فرزند و اقوام و خیرخواهان می پردازد، و نتیجه می گیرد دوستی های سالم در قیامت پایدار، و دوستی های ناپسند گسسته و تبدیل به دشمنی خواهد شد.

این پایان نامه با هدف بررسی متشابهات قرآن و حدیث به انجام رسیده و شامل چهار مبحث کلی به این قرار است: مبحث اول، ادله ای که دلالت دارد خدای متعال از داشتن جسم و مکان مبراست؛ مبحث دوم، آیات و روایات متشابه؛ مبحث سوم، تقریر مذاهب سلف؛ مبحث چهارم، تقیه.

آیه مباهله یکی از آیاتی است که دلالتش بر امامت وعصمت ائمه و اهل بیت پیامبر ( س) واضح و روشن می باشد. این آیه در عین این که تفسیر و تبیین خویش را از حضرت مسیح ( ع) بیان می نماید، واقعیت عمیقتری را نیز بیانی می کند و چهره حقیقی خاندان عصمت و طهارت ( ع) را باز می نماید. در این تحقیق سعی و تلاش شده است با بهره گیری از منابع موجود، به تفسیر و تبیین برخی از زوایای پنهان و آشکار این آیه دست یابند. تحقیق حاضر درشش فصل به نگارش درآمده است: فصل اول: طرح آیه مباهله و مورد بررسی قرار دادن از جهات مختلف ( واژگان، شأن نزول، مفردات و ...) فصل دوم: معرفی نجران و بررسی آن از لحاظ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی. فصل سوم: اشاره به چگونگی وقوع مباهله، بین پیامبر و اهل بیتشان با مسیحیان نجران فصل چهارم: بررسی آیه مباهله از دیدگاه و منظر شیعه. فصل پنجم: بررسی آیه مباهله از دیدگها و منظر اهل سنت. فصل ششم: مورد بررسی قرار دادن واژه « لعن» و « ست»، از لحاظ ادبی، لغوی، قرآنی و روایی.

این رساله با عنوان «مثل در قرآن کریم» ضمن بررسی آیات امثال و هدف از آن ها، به فوائد و ثمرات آن پرداخته و در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول: مثل و جایگاه آن این بخش در سه فصل به کلیات، اهمیت و فوائد مثل پرداخته است. بخش دوم: مثل در قرآن کریم این بخش به اهمیت مثل در قرآن، ویژگی های مثل های قرآنی و انواع آن اختصاص دارد. بخش سوم: مثل در نظام تربیتی قرآن کریم در این بخش به اهداف مثل های قرآنی، نمونه های کاربردی و عینی این تمثیل ها، آثار تربیتی و چگونگی تأثیر آن بر فرد و جامعه پرداخته شده است.

از آن جا که قوانین مصوّب جمهوری اسلامی ایران در خصوص جرائم علیه امنیت، مشتمل بر برخی ابهامات و ناهماهنگی ها از جهت تعدد عناوین جرایم (از قبیل عناوین محاربه، افساد، بغی و مانند آن) و نیز روشن نبودن تعریف قانونی و دقیق این عناوین، و روشن نبودن مجازات برخی از این جرایم است و در سخنان فقها نیز نظریات مختلفی وجود دارد. یکی از زمینه های نیازمند به بحث، موضوع جرایم علیه امنیت است که نگارنده، در چهار بخش، موضوع پایان نامه خود قرار داده است. بخش اوّل که در آن از کلّیات بحث می شود، مشتمل بر دو موضوع کلّی است: جایگاه محاربه و افساد فی الأرض در قوانین جمهوری اسلامی ایران. این بخش، سه فصل دارد. فصل اوّل، درباره واژه «جُرم» و بررسی ریشه ای و اصطلاحی آن است که آن را در مفهوم عرفی به معنای گناه و بِزِه گرفته اند و در قرآن نیز به الفاظ مختلفی در موارد متعدّد به کار رفته است برخی از واژه شناسان نیز تلاش نموده اند که بین مفهوم گناه و بِزِه و مفهوم قطع، ارتباط و تناسبی قائل شوند. از جمله گفته اند چون گناه موجب قطع رحمت خداوند و یا بُریده شدن انسان از رحمت خداوند می شود، از آن به جرم تعبیر شده است که البته خالی از تکلیف نیست. در فصل دوم، واژه «امنیت» مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل سوم، جایگاه جرایم علیه امنیت در حقوق جزا بررسی شده است. بخش دوم، درباره محاربه، معنای لغوی و اصطلاحی محاربه، محاربه در قرآن، محاربه در روایات، محاربه از نظر فقهای اهل سنّت و محاربه از نظر فقهای شیعه است در این بخش با اشاره به آیاتی از سوره مائده، بقره و توبه، ضمن بحث و بررسی درباره شئون اخلاقی یهودیان و طرح و بیان فتنه گری ها و اقدامات آنان علیه انبیای الهی، داستان فرزندان آدم (هابیل و قابیل) و نزاع و مخاصمه آن دو بر اثر حسد و کشته شدن هابیل به دست قابیل، مورد توجّه قرار گرفته و به دنبال آن از حکم الهی محاربه و کیفر آن بحث شده و قول برخی از مفسّران شیعه و اهل سنّت درباره این آیات، مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت بحث محاربه در احادیث پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه معصومان علیهم السلام نیز ضمن رجوع به کتب روایی اهل سنّت از قبیل صحاح سته و نیز کتب روایی شیعه مانند وسائل الشیعة، ده ها روایت در خصوص محاربه و مباحث مربوط به آن بیان شده و یک دسته بندی کلّی از این احادیث به این صورت عنوان شده که چون قوانین جمهوری اسلامی ایران، طبق احکام و موازین شیعه به اجرا درمی آید، لذا روایاتی که از کتب شیعه مورد استنادند، نقل و مورد بررسی قرار گرفته است. محور بخش سوم، اِفساد فی الأرض است که مشتمل بر چهار فصل با عناوین: معنای لغوی و اصطلاحی افساد، افساد در آیات قرآن و احادیث، افساد در کلمات فقهای عامه و خاصّه، و رابطه محاربه و افساد فی الارض است. در بخش چهارم نیز سایر عناوین مربوط به جرایم علیه امنیت در فقه، که مشتمل بر چهار فصل به نام های: بغی، ارتداد، ارجاف و سایر مواردی است که دارای کیفر اعدام است. بخش پنجم نیز شامل عناوین مربوط به جرایم امنیت در حقوق موضوعه بررسی کرده که مشتمل بر چهار فصل است: جرائم علیه امنیت داخی و خارجی، جرم سیاسی و غیرسیاسی، تروریسم و سایر موارد مهم از قبیل هواپیماربایی، آدم ربایی و بمب گذاری. در بخش ششم، نگارنده به نتیجه گیری از بحث ها پرداخته که خود، سه فصل دارد: محاربه و افساد در قوانین جمهوری اسلامی ایران، محاربه و افساد در رویّه قضایی دهه اوّل انقلاب و بررسی برخی آرای قضات محاکم و شعب دیوان عالی قضایی کشور، و بحث فقهی حقوقی در مورد تعریف محارب و مفسد و نقد نظریات ارائه شده.

مجمل و مبین در قرآن کریم، از جمله مباحث مهم علوم قرآنی است. وجود مجملات در کتاب الهی مسلمین مطلبی است که هم از سوی اهل بیت علیهم السلام به آن اشاره شده، و هم علمای مذاهب مختلف و مفسران بدان توجه داشته اند و در آثار خود به این مبحث پرداخته اند. در این راستا، راهها و روشهایی نیز برای تبیین مجملات قرآنی پیشنهاد شده و گاه نمونه هایی مطرح گشته است اما در بسیاری موارد این عملکردها دچار نقص و گاه تناقض های آشکار است و به جای نزدیک ساختن مخاطب به مفاهیم قرآنی، وی را از حقایق این کتاب هدایت دور می سازد. ما در این پژوهش به دنبال یافتن راهکار صحیح و بهترین روش برای تبیین مجملات قرآنی هستیم. بدین منظور ضمن بررسی روشهای موجود، به نقد و بررسی و بیان نقاط قوت و ضعف آنها پرداخته و در نهایت روش برگزیده ی خود را بیان کرده ایم. ابتدا به مباحث مقدماتی و کلیات پرداخته ایم: طرح مساله، فرضیات، پیشینیه ی تحقیق، هدف و ضرورت تحقیق، روشهای اجرایی طرح. در فصل اول پس از ارائه ی تعریف مجمل در لغت و اصطلاح، اشتمال قرآن بر مجملات را مورد تأکید قرار داده و دیدگاه مخالف در این زمینه را نقد کرده ایم. همچنین پس از بررسی اسباب اجمال، ضرورت تبیین مجملات را یا اور گشته، به اصطلاحات رایج در رفع اجمال اشاره نموده ایم. فصل دوم که در حقیقت فصل اصلی و بیانگر روش مطلوب رفع اجمال است با معرفی روشهای مختلف تبیین مجملات آغاز می شود. در این راستا دو روش "تبیین با قرآن" و "تبیین با سنت" را توضیح داده و سپس به نقد و بررسی آن پرداخته ایم. در پایان این فصل ضمن ارائه ی روش صحیح و برگزیده دلایل قرآنی و روایی خود بر انتخاب این روش را به طور مبسوط ذکر کرده ایم. فصل سوم مشتمل بر نمونه هایی چند از مجملات قرآنی است که در تبیین آنها از کلام معصومین (علیهم السلام) استفاده شده است.

پژوهش حاضر در پی یافتن مبانی نظری روابط و سیاسی خارجی دولت اسلامی است. فرضیه های پژوهش، هدف اساسی پیامبر(ص) را تبلیغ وحی و تبیین عملی آن، با شیوة همزیستی مسالمت آمیز و مدارا و نیز تصمیم سازی های منطقی ایشان را با رعایت مصالح همه ملل و نسل های آینده می داند. فصل نخست؛ به بیان مفاهیم اساسی پژوهش مانند دولت اسلامی مشروعیت دینی و عملکرد آن از آیات می پردازد. ولایت را با استناد به آیات، تعهد دوستانه و یاری متقابل می داند، حکومت با این وصف می تواند مصداق ولایت باشد و خروج از این تعریف صرف امارات می باشد. مشروعیت دینی چنین حکومتی در ایفای دو نقش برپایی نماز و پرداخت زکات که نمادهای رفع نیاز مادی و معنوی انسان اند، می باشد. در این دولت، روابط خارجی، با اصل، هدف و مصالح ملی توصیف می شوند. فصل دوم؛ اهداف برون مرزی دولت اسلامی را که ناشی از تعهدات عرفی در برابر جامعه و انجام مسئولیت های دینی است بیان می کند در اینجا هدف اصلی پیامبر(ص)را به عنوان الگوی دولت اسلامی می پذیرد. فصل سوم؛اصول روابط خارجی دولت اسلامی را مورد توجه قرار داده و اصل همزیستی را به طور گسترده با دسته بندی آیات قرآن و استناد به آنها با اشاره به سیره رسول خدا بررسی می کند و سپس به نتایج عمدة ذیل می رسد: 1 نخستین نیاز پیامبر جهت انجام رسالت، امنیت بود، از این رهگذر سیرة آن حضرت بر همزیستی مسالمت آمیز با همه مردم مبتنی است و منازعات و جنگ های ایشان جز واکنشی به دشمنان متجاوز، پیمان شکن و فتنه گر نبوده است. 2 اسلام مکتبی عقل گرا است و آرمان های آن نیز با توجه به واقعیات تغییر پذیر می شود بنابراین رسمیت ادیان الهی و تکثر آنها، عدم اختصاص رستگاری به مسلمانان،(تحت شرایط ویژة خود) ایمان اهل کتاب، رابطه و رقابت با آنان در انجام نیکی ها نتیجه این دیدگاه خواهد بود. 3 اراده تکوینی خداوند نه به ایمان همگی بشر و نه به امت واحد بودن آنان تعلق گرفته، بلکه او ایمان را ثمره عقل و اندیشه بشر قرار داده است و از این جهت به جای اکراه و اجبار، انتخاب را بر انسان پسندید. هیچ کس را بیش از توان فکری و بدنی او مکلف نفر مود بنابراین پیامد سوء مکافات جز به تقصیر تعلق نمی گیرد. 4 ثمرة انتخاب با ویژگی های متفاوت مادی و معنوی بشر، اختلاف همیشگی آن است که ریشه در جهل، نیندیشیدن، دنیا گرایی و زیاده طلبی و چشم پوشی از علم و روشنگری ها دارد. این اختلافات، زمانی پنهان و زمانی دیگر به خاطر بعثت انبیاء و اصلاح طلبی مصلحان و یا شرارت و طغیان مفسدان آشکار می شود. 5 قرآن جهت رفع تنش و کاهش پیامدهای منفی اختلاف، راهکارهای مفیدی ارائه نموده تا بقاء و تکامل جامعة بشری تضمین شود. از جمله در رابطه با غیر مسلمانان عدم توهین به مقدسات آنان و گفتگو با بهترین شیوه را مطرح کرده و در روابط مسلمانان با همدیگر که امنی واحد و برادراند میانجیگری و حمایت از مظلوم را پیشنهاد کرده است. 6 با توجه به مبانی نظری فوق روابط دولت اسلامی با ملل دیگر و دولت های غیر دینی آسان خواهد شد. دیگر اصول مورد بحث در این پژوهش عبارتند از: عهد و پیمان، مصونیت سیاسی، استقلال ملل، نفی ولایت و مودت غیر مسلمانان، مدارای سیاسی و تحکیم قدرت، این فصل با بررسی تزاحم اصول با یکدیگر و اصول با اهداف پایان می پذیرد. در فصل چهارم مصالح ملی معیار روابط خارجی دولت اسلامی معرفی می شود که با پیگیری اهداف در چارچوب اصول با انتخاب استراتژی مناسب تحقق می یابد. و تصمیم سازی ها و رفتارها نیز بر این مبنا شکل می گیرد.