جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 2090
نحوه وجود نفس در حکمت متعالیه
نویسنده:
احمد سعیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
برخلاف تصور رایج، همه فلاسفه الهی نفس انسانی را مجرد محض نمی دانند. ملّاصدرا، برخلاف حکیمان مشایی و اشراقی، بر آن است که نفس وجودی ذومراتب دارد و در بعضی از مراتب خود مادی و در بعضی دیگر مجرد است؛ یعنی نفس موجودی است که مادیت و تجرد را همراه و هم ساز کرده است. وجود موجودات مادی و هستی های مجرد، دست کم در فلسفه اسلامی، چندان محل بحث و مناقشه نیست، اما امکان و تحقق موجودِ مادی مجرد رهاورد حکمت متعالیه است و تنها با مبانی و اصول آن قابل تثبیت است. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی برخی اصول، مبانی و مقدماتی را که فهم صحیح نحوه وجودِ مادی مجردِ نفس بر آنها مبتنی است به اجمال بررسی کرده است.
وحدت وجود از دیدگاه حسین بن منصور حلاج، احمد غزالی، عین القضات همدانی و جایگاه ابلیس و انبیاء
نویسنده:
محمدکاظم پورمومنی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
وحدت وجود از اساسی ترین مبانی عرفان است که در قرون دوم وسوم هجری مطرح شده است، اما تا زمان ابن عربی به صورت اصولی و نظام مند ارایه نشده بود.حلاج، غزالی و قاضی همدانی از هنجارستیزترین عرفایی هستند که به دفاع از ابلیس وستایش او پرداخته اند و موافقان مخالفان بسیاری نیز داشته اند.حلاج، احمد غزالی و عین القضات همدانی از بزرگترین عرفای اسلامی هستند که موضوع وحدت وجود در آثار و افکارشان منعکس شده است این سه شخصیت همچنین از بزرگترین مدافعان ابلیس میباشند البته حلاج در هر دو زمینه پیشرو است.
کاربست توحید ربوبی در تربیت انسان از منظر قرآن
نویسنده:
حسین محمدی ، اسحاق حسینی کوهساری ، محمد موسوی­ مقدم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصلیﺗﺮﻳﻦ ﻫﺪف ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻧﺰول ﻗﺮآن، ﺗﺮﺑﻴﺖ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و اﺳﺎسیﺗﺮﻳﻦ آﻣﻮزه در اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ «ﺗﻮﺣﻴﺪ رﺑﻮبی» اﺳﺖ. ﻫﺪف اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺮﺑﻴﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪ رﺑﻮبی در ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ. ﻣﺮﺣﻠه ﻧﺨﺴﺖ، ﺟﻬﺖدهی ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻟه «اﺗﺨﺎذ رب» اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺑﺘﻨﺎی ﺑﺮ اﻧﮕﺎره «ﺷﻌﻮر ﻓﻄﺮی اﻧﺴﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻟﻘﻴﺖ» و «ﺑﺮﻗﺮاری ﭘﻴﻮﻧﺪ آن ﺑﺎ رﺑﻮﺑﻴﺖ» ﺻﻮرت میﮔﻴﺮد. ﻣﺮﺣﻠه دوم، ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﺷﺎﻛﻠه شخصیتی اﻧﺴﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﺒﻮدﻳﺖ اﺳﺖ، ﻛﻪ از رﻫﮕﺬر «اﻧﺪﻳﺸﻪورزی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ راﺑﻄه ﺗﻼزمی رﺑﻮﺑﻴﺖ ﺑﺎ اﻟﻮﻫﻴﺖ» و «اﻋﺘﻼی ﻣﺒﺪأ ﮔﺮایشی اﺗﺨﺎذ رب، ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻠﺐ ﻣﻨﺎﻓﻊ و دﻓﻊ ﻣﻀﺎر ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺣﺐ ﻋﺒﻮدی» ﺗﺤﻘﻖ میﻳﺎﺑﺪ. ﻣﺮﺣﻠه ﺳﻮم، ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻏﺎیی ﺗﺮﺑﻴﺖ، یعنی ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﺪم اﺳﺘﻘﻼل ﻋﺎﻟﻢ هستی و ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﻤﺎمی ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺑﻪ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از رﻫﮕﺬر ﻗﻮت بخشی ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ رﺑﻮبی ﺣﺎﺻﻞ می ﺷﻮد. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ سعی ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﺎرﺑﺴﺖ ﺗﻮﺣﻴﺪ رﺑﻮبی در ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻮرد ﻛﻨﻜﺎش ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻟﮕﻮیی از آن اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﻮد.
صفحات :
از صفحه 63 تا 80
وحدت وجود در حکمت متعالیه، بررسی تاریخی و معناشناختی
نویسنده:
حسین سوزنچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
وحدت وجود یکی از مهمترین باورهای عرفانی است که همواره چالش های فراوانی را هم در عرصه دینداری و هم در عرصه تفکر فلسفی موجب شده است و ملاصدرا هم به عنوان مبدع یک نظام فلسفی به نام حکمت متعالیه، مدعی است که توانسته است این نظریه عرفانی را تبیین فلسفی نماید. اما بعدها در شرح مراد ملاصدرا اختلافاتی پدید آمد؛ برخی از پیروان این نظام فلسفی نظریه وحدت تشکیکی وجود را تنها تبیین معقول از نظریه وحدت وجود عرفا دانستند و اما برخی دیگر بر این باور بودند که سخن عرفا چیزی بیش از این است، یعنی نفی هر گونه کثرت از وجود، که از آن به وحدت شخصی وجود تعبیر کرده اند، و قائل شده اند که ملاصدرا نیز در نظام فلسفی خود توانسته از وحدت تشکیکی وجود گذر کند و به وحدت شخصی وجود برسد.برای داوری بین این دو دیدگاه، در این مقاله، پس از اشاره مختصری به تاریخچه پیدایش نظریه وحدت وجود، تاریخ تحولاتی را که در تفسیر رای ملاصدرا در این باب وجود دارد، مورد بررسی قرار می دهیم و سپس به سراغ معیارهایی که برای تفکیک فلسفی این دو دیدگاه ارایه شده، می رویم تا نشان دهیم که آیا به لحاظ معنا شناختی، در فضای حکمت متعالیه، واقعا سخن از وحدت شخصی وجود به عنوان امری متمایز از وحدت تشکیکی وجود، قابل دفاع است یا خیر. برای اینکه این داوری کامل شود باید علاوه براین بحث معناشناختی، ادله فلسفی قائلان به تفکیک این دو مطلب در حکمت متعالیه و لوازم پذیرش چنین تفکیکی را نیز مورد بررسی فلسفی قرار داد که به علت ضیق مجال در این مقاله به همان بررسی تاریخی و معناشناختی بسنده شد و ان شاء اله در مقاله دیگری بررسی ادله و لوازم این سخن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 133 تا 166
«خودفراموشی» در بستر از خودبیگانگی با تکیه بر دیدگاه مولوی
نویسنده:
انسیه ماهینی، ابوالفضل کیاشمشکی، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها - دانشگاه معارف اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مولوی با الهام از منابع دینی با زبان شعر، تمثیل و جملات نغز، سعی در واکاوی معنا، علل، پیامدها و در نهایت راهکارهایی جهت درمان آن داشته است. از نظر مولوی، انسان دارای هویتی الهی است که در اثر هبوط، از آن دورافتاده و دچار خودفراموشی شده است. آنچه این فراموشی اجباری اولیه را تشدید می کند، تعلق به ماده و مادیات و تأثیر قوای طبیعی حیوانی است که تیرگی و ظلمت را بر وی غالب می سازد. در نتیجه او در درون خود عذاب و شکنجه مرغ محبوس را احساس می کند و می نالد و هوای بازگشت به وطن اصلی خود را دارد. این سیر استکمالی آثار مولوی در قالب قوس نزول و صعود قابل تصویر است. از دید مولوی دو دسته عوامل درونی و بیرونی باعث عدم شناخت خویشتن است. از نظر وی نقطه مقابل علل خودفراموشی، راه‌هایی برای خودیابی و غلبه بر خودفراموشی است. و راه درمان آن چیزی جز یافتن مأوای اصلی و بازگشت به آن و در نتیجه خروج از غفلت نیست.
صفحات :
از صفحه 53 تا 78
امکان وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه
نویسنده:
حسین سوزنچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) ,
چکیده :
وحدت وجود یکی از مهم ترین مدعیات عرفاست که همواره با بحث ها و چالش های فراوانی همراه بوده است. در میان نظام های فلسفی در جهان اسلام، ملاصدرا، که توجه خاصی به آرای عرفانی داشت، بر این باور بود که اولین کسی است که توانسته وحدت وجود را تبیین فلسفی کند. اما بعدها در شرح مراد ملاصدرا اختلافاتی پدید آمد؛ در اینکه وی توانسته بود وحدت تشکیکی وجود را اثبات کند، بحثی نبود، اما بحث بر سر این بود که آیا وحدت تشکیکی وجود همان وحدت وجود موردنظر عرفاست؟ برخی از پیروان این نظام فلسفی بر این باور بودند که تنها تبیین معقول از وحدت وجود، همان وحدت تشکیکی وجود است و دسته دوم قایل شدند که مدعای اصلی عرفان بیش از این است و ملاصدرا در نظام فلسفی خود توانسته است از وحدت تشکیکی وجود گذر کند و به مدعای اصلی عرفان، یعنی وحدت شخصی وجود برسد.یک راه مهم برای قضاوت بین این آرا، بررسی فلسفی ادله و لوازم سخن موافقان و مخالفان امکان وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه است. در این مقاله ابتدا به سه دلیل طرفداران گذر از وحدت تشکیکی وجود به وحدت شخصی وجود پرداخته می شود؛ سپس براهینی که به عنوان مناقشه بر پذیرش وحدت شخصی وجود در نظام حکمت متعالیه قابل طرح است، بررسی خواهد شد و در نهایت، قضاوت می شود که آیا در حکمت متعالیه و با استفاده از ادله عقلی فلسفی می توان وحدت شخصی وجود را به عنوان امری فراتر از وحدت تشکیکی وجود پذیرفت یا خیر.
صفحات :
از صفحه 67 تا 87
تحلیل و نقد شبهۀ وجود اصطلاحات فلسفی - حکمی در نهج‌البلاغه
نویسنده:
علی حاجی خانی؛ سعید جلیلیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
«نهج‌البلاغه» مجموعه‌ای است از سخنان گهربار امیرالمؤمنین علی(ع) که توسط مرحوم شریف رضی در سال 400 هجری گردآوری و تدوین شد و از بدو پیدایش تاکنون به دلیل مضامین ذی‌قیمت و مفاهیم گران‌سنگ خود، توجه بسیاری از دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان را به خود جلب کرده و ستایش آنان را برانگیخته است؛ اما در این میان عده‌ای از مؤلفان تراجم و محققان سنی مذهب در اصالت انتساب بخش‌هایی از این کتاب به امام علی(ع) تشکیکاتی را مطرح نموده‌اند که از جملۀ آن‌ها شبهۀ وجود مضامین و اصطلحات فلسفی- حکمی نظیر الأین، الکیفیه و الأزلیه در این میراث علوی است. مقاله حاضر در صدد است با بررسی جامع این شبهه، آن را با ادلۀ مختلف عقلی، نقلی و تاریخی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بوته نقد کشیده و بی‌پایه بودن آن را اثبات نماید. در این راستا، با توجه به اینکه شبهۀ مطرح‌شده مبتنی بر سه فرضِ ادعای اضافه کردن این اصطلاحات توسط سید رضی، متداول نبودن این اصطلاحات در زمان امام علی(ع) و تشکیک در زمان ورود این اصطلاحات به جامعۀ اسلامی است، جستار حاضر مسائلی از قبیل: تفاوت روش استدلال امام(ع) با فلاسفه متقدم و معاصر شریف رضی، وجود پاره‌ای از مسائل علمی و فلسفی که با زمان سید رضی مطابقت نمی­کند، نقش امام علی(ع) در پایه‌گذاری فلسفه اسلامی و اصطلاحات آن، رواج مباحث عقلی - فلسفی در عراق قبل از اسلام و وجود این اصطلاحات قبل از امام(ع) را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در نهایت به این نتیجه دست‌یافته است که وجود اصطلاحات و مباحث فلسفی- حکمی در نهج‌البلاغه هرگز نافی انتساب این کتاب ارزشمند به امیرالمؤمنین(ع) نخواهد بود.
صفحات :
از صفحه 41 تا 56
راه هاى رسیدن به بالاترین مراتب خداشناسى چیست؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
حركت انسان به سوى كمال مطلق ، بدين سان آغاز مى گردد : يك . ياد خدا نخستين گام در اين سير و سلوك ، ياد خداست . امام على عليه السلام درباره نقش ياد خدا در سازندگى انسان مى فرمايد : أصلُ صَلاحِ القَلبِ اشتِغالُهُ بِذِكرِ اللّهِ . [۱] اساس سامان يافتن بیشتر ...
رب در لغت و قرآن و حدیث به چه معناست؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
پاسخ تفصیلی:
واژه شناسى «رب» واژه «ربّ (پروردگار) » ، صفت مشبهّه از مادّه «ربب» است و در لغت ، به معناى دارنده و سرور و آفريننده و اصلاح كننده به كار مى رود . به گفته اهل لغت ، «رب» ، از «تربيت» برگرفته شده و «رببتُه» و «ربَّيتُه» به يك معنا هستند . هر گاه در لغت بیشتر ...
آیا این حدیث معتبر است؟ من عرف نفسه فقد عرف ربه؛ (بحار الأنوار، ج 2، ص 32، ح 22) هر که خود را شناخت، پروردگارش را شناخت.
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
این حدیث، در منابع مختلف روایی نقل شده است؛ امّا سند متّصل به اهل بیت(ع) ندارد. گفتنی است که این حدیث، یکی از یکصد سخنی است که ابو عثمان، عمرو بن بحر جاحظ (م ۲۵۵ ق) از سخنان کوتاه امیر مؤمنان(ع)، انتخاب کرده است و آن را «مطلوبُ کلّ طالب من کلام أمیر بیشتر ...
  • تعداد رکورد ها : 2090